خسارت برف بر گونه‌های درختی و ارتباط آن با متغیرهای فیزیوگرافی در جنگل‌های ارتفاعات پایین هیرکانی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جنگل‌شناسی و اکولوژی جنگل، گروه جنگل‌داری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

2 استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 استادیار گروه علوم و مهندسی محیط‌زیست، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

4 استادیار گروه بیابان‌زدایی، دانشکده کویرشناسی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

  برف یکی از عوامل محیطی است که تأثیر آن بر ترکیب و ساختار جنگل‌های هیرکانی کمتر بررسی شده است. در پاییز 1395، برف سنگینی در سری لیرسرا نوشهر بارش کرد که به توده‌های جنگلی خسارت زد. آسیب‌های ناشی از این پدیده با استفاده از 70 قطعه‌‌نمونه 40 ×40 متری که از روش تصادفی- منظم با شبکه 200×150 متر به‌دست آمده بودند، بررسی شد. در هر قطعه‌نمونه، همه درختان سالم و نوع و مشخصات آسیب به درختان دیگر ثبت شد. براساس نتایج، 9 درصد از درختان در اثر برف خسارت ‌دیده بودند. بیشترین خسارت مربوط ‌به شکستگی از تنه و ریشه‌کنی و کمترین خسارت مربوط به خمیدگی از ارتفاع کنده بود. بیشترین خسارت در  گونه توسکا (22 درصد کل پایه‌های این‌ گونه) و ممرز مشاهده شد و گونه‌های پلت و خرمندی آسیب کمتری دیده بودند. گونه‌های توسکا، ممرز، انجیلی و بلندمازو بیشتر دچار شکستگی شده‌ بودند، در حالی‌که شمشاد بیشتر ریشه‌کن و شیردار بیشتر دچار خمیدگی شده بود. آسیب در طبقه ارتفاعی کمتر از 200 متر به‌طور معنی‌داری از دو طبقه بالاتر بیشتر بود. اختلاف خسارت برف به درختان در بین طبقه‌های مختلف شیب معنی‌دار نبود، اما در بین جهت‌های جغرافیایی، بیشترین آسیب در دامنه‌های شمالی مشاهده شد . متغیر ارتفاع بر آسیب‌دیدگی گونه‌های ممرز و توسکا و متغیر جهت بر آسیب‌دیدگی گونه‌های ممرز، شیردار و نمدار اثرگذار بود. بیشترین آسیب در طبقه‌های قطری 20 تا 30 سانتی‌متری رخ داده بود که نشان می‌دهد درختانی که نتیجه برش‌های پناهی دهه‌های 60 و 70 شمسی بوده و هم‌اکنون در مرحله تیر و تیرک هستند، آسیب‌پذیری زیادی در برابر برف دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Snow damage to tree species and its relationship with environmental variables in the Hyrcanian lowland Forests, Iran

نویسندگان [English]

  • A. Eshagh Nimvari 1
  • H. Ravanbakhsh 2
  • M. Amiri 3
  • M.K Kianian 4
1 M.Sc. of Silviculture and Forest Ecology, Department of Forestry, Semnan University, Semnan, Iran
2 Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3 Assistant Prof., Department of Science and Environmental Engineering, Semnan University, Semnan, Iran
4 Assistant Prof., Department of Desert Studies, Semnan University, Semnan, Iran
چکیده [English]

Among environmental factors, snow is one that is not considered enough in the Hyrcanian forests. There was a heavy snowfall in central Hyrcanian forests in 2016 November which caused serious damages to the forest trees. To consider these damages, 70 sample plots of 40×40 meter were chosen with systematic random method in parcels 609, 629 and 632 in Liresara Forest district in Mazandaran province. In each plot, all damaged and undamaged trees and the form and the properties of damages were considered. According to the results, 9% of trees had been damaged by snow. Amongst the damages, stem breakage and uprooting were the most frequent, whereas bending of stump was the least frequent. The most damages occurred to Alnus subcordata (with 22 percent of whole individuals) and Carpinus betulus, and Acer velutinum and Diospyros lotus were slightly damaged. Furthermore, A. subcordata, C. betulus, Parrotia persica and Quercus castaneifolia were more severely broken, while Buxus hyrcana was more uprooted and A. cappadocicum was more bent. The altitude class of lower than 200 meter had significantly the most damages; but slope classes did not show any significant differences. Concerning aspects, it was clarified that the most damages were on northern slopes. Altitude was significantly effective on extent of damage of A. subcordata and C. betulus, whereas Aspect was effective on C. betulus, A. cappadocicum and Tilia begonifolia. Young trees, grown after shelter cut of decades 1980 and 1990, whose diameter was 15-35 cm, were considerably vulnerable to snow.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Breakage
  • Liresara
  • temperate deciduous forest
  • topography
  • vulnerability

مراجع

- Amiri, M., Rahmani, R., Sagheb-Talebi, Kh., Habashi, H., 2015. Structural characteristics of dead Wood in a natural untouched of Fagus orientalis Lipsky mixed stand forest (Case Study: Shastklateh Forest, Gorgan, Iran). Journal of Wood and Forest Science and Technology, 22(1): 185-205 (In Persian).
- Anounymous, 2006. Forestry Plan of District No. 6 of Liresara, Golband. Forests, Range and Watershed Management Organization of Iran, 753p (In Persian).
- Baker, W.L., Flaherty, P.H., Lindemann, J.D., Veblen, T.T., Eisenhart, K.S. and Kulakowski, D.W., 2002. Effect of vegetation on the impact of a severe blowdown in the Southern Rocky Mountains, USA. Forest Ecology and Management, 154:63-75.
- Bonyad, A.A., and Tavankar, F., 2014. Resistance of tree species to snow damage in Nav Asalem forests, Guilan province. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 22(3): 496-508 (In Persian).
- Burns, R.M., and Honkala, B.H., 1990. Silvics of north America. Vol. 2. Washington, DC: United States Department of Agriculture, 119p.
- Fakhari, M.A., Babaei, M. and Saeedi Zand, M., 2010. Invetigation on snow damage on plantation in sourdar – Vatashan region (Chamestan, Mazandran). Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 18)3(: 447- 457 (In Persian).
- Hlásny, T.,  Křístek,  S., Holuša, J., Trombik, J. and Urbaňcová, N., 2011. Snow disturbances in secondary Norway spruce forests in Central Europe: Regression modeling and its implications for forest management. Forest Ecology and Management, 262(12): 2151-2161.
- Hurtalova, T.F., Matejika, F., Janous, D., pokorny, R. and Roznovsky, J., 2007. Influence of snow damage on aerodynamic characteristics of spurce stand. Proceedings of International Conference of Bioclimatology and Natural Hazads. Slovakia, Sept. 17-20. 2008: 1-6.
- Jafari, M., 2009. Thunder and storm fluctuations in the Caspian region over the last half century. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 16(4): 583-598 (In Persian).
- Kellogg, W.W., 2019. Climate change and society: consequences of increasing atmospheric carbon dioxide. Routledge, 49p.
- Kilpelainen, A., Gregow, H., Strandman, H., Kellomaki, S., Venalainen, A. and Peltola, H., 2010. Impacts of climate change on the risk of snowinduced forest damage in Finland. Climatic Change, 99(1-2): 193-200.
- Li, X.F., Zhu, J.J., Wang, Q.L., Liu, Z.G., Hou, C.S. and Yang, H.J., 2004. Snow/wind damage in natural secondary forests in Liaodong mountainous regions of Liaoning Province. China Journal of Applied Ecology, 15: 941-946.
- Martiník, A., and Mauer, O., 2012. Snow damage to birch stands in Northern Moravia. Journal of Forest Science, 58(4): 181-192.
- Marvie Mohadjer, M.R., 2005. Silviculture. University of Tehran, Tehran, 387p (In Persian).
- Nicolescu, N.V., Petritan, I.C. and Vasilescu, M.M., 2004. The early and heavy snowfalls, a major threat to the young European beech (Fagus sylvatica L.) stand. Proceedings from the 7th Interntaional Beech Symposium: Improvemenet and Silviculture of Beech, Tehran, May 10-20, 2004: 69-100.
- Nykanen, M.L., Peltola, H., Quine, C.P., kellomaki, S. and Broadgate, M., 1997. Factors affecting snow damage of trees with particular reference to European conditions. Silva Fennica, 31(2): 193-213.
- Paatalo, M.L. Peltola, H. and Kellomaki, S., 1999. Modeling the risk of snow damage to forests under short-term snow loding. Forest Ecology and Management, 116(1-3): 51-70.
- Peltola, H., Gardiner, B., Kellomaki, S., Kolstrom, T., Lassig, R., Moore, J., Quine, C. and Ruel J.C., 2000. Wind and other abiotic risks to forests. Forest Ecology and Management, 135(1-3): 1-2.
- Richer-Leclerc, C., Arnold, N. and Rioux, J.A., 1994. Growth evaluation of the Norway maple (Acer platanoides L.) under different natural temperature regimes. Journal of Environmental Horticulture, 12(4): 203-207.
- Tavankar, F. and Bonyad, A., 2015. Snow damages in related to physiographic factors in Asalem-Nav forests, Guilan province.  Journal of Wood and Forest Science and Technology, 22(2): 95-117 (In Persian).
- Zhu, J.J., Li, X.F., Liu, Z.G., Cao, W., Gonda, Y. and Matsuzaki, T., 2006. Factors affecting the snow and wind induced damage of a mountain secondary forest in northeastern china. Silva Fennica, 40(1): 37-51.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار