مدیریت تلفیقی آفات صنوبر در استان‌های شمالی کشور

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 بخش تحقیقات حمایت و حفاظت، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران

2 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان،‌رشت، ایران

چکیده

مدیریت کنترل تلفیقی آفات (Integrated pest management) مستلزم شناخت کمی و کیفی اکوسیستم می‌باشد. شناخت کمی و تنوع گیاهی و جانوری (Biodiversity) از طریق بررسی‌های فونستیک (Faunestic) و فلورستیک (Florestic) قابل حصول است. شناخت کیفی اکوسیستم، کشف روابط موجود و حاکم میان عوامل زنده (Biotic factors) و بررسی تأثیر عوامل غیرزنده‌ محیطی (Abiotic factors) در تغییرات جمعیت اعضای زنده اکوسیستم بخش دیگری از اطلاعات لازم برای تدوین برنامه کنترل را فراهم خواهد نمود. مطالعه روش‌ها و شیوه‌های گوناگون و مرسوم برای کنترل آن دسته از عواملی که خسارت آنها زیادتر از سطح زبان اقتصادی تعیین شده و آفت محسوب می‌گردند، از دیگر نیازهای مدیریت کنترل تلفیقی آفات به‌شمار می‌رود. در این برنامه شیوه‌های کنترل در برنامه عملی و اجرایی قابل توصیه است که ضمن کاهش جمعیت آفات و رساندن خسارات به زیر سطح زیان اقتصادی در مقایسه با سایر روش‌ها، کمترین عارضه نامطلوب زیست‌محیطی را دارا بوده و از نظر اقتصادی مقرون به‌صرفه می‌باشد. برنامه مدیریت کنترل تلفیقی آفات صنوبر در استان‌های شمالی کشور مبتنی بر تحقیقات و بررسی‌هایی است که روی گونه‌ها و کلن‌های مختلف صنوبر به‌عمل آمده است. در نتیجه این بررسی‌ها بخشی از فون‌ بندپایان صنوبر که بالغ بر 200 گونه است در  این منطقه جمع‌آوری و شناسایی شده است. به‌علاوه، مهمترین آفات صنوبر در این منطقه مشخص شده‌اند. پروانه گال‌زای صنوبر و پروانه زنبورد مانند، کرم سفید ریشه و پروانه کرم‌جگری به‌عنوان آفات چوب‌خوار Melolontha، Paranthrance tabaniformis Rott، Cossus cossus Melolontha سنک صنوبر Monosteria unicostata، شته ساقه صنوبر Pterocomma populnea، به‌عنوان آفت مکنده و سوسک برگ‌خوار صنوبر Melesoma populi L. و گونه‌های پروانه‌ای Amorpha populis و Dicranura= (Cerura) Vinula و Nycteola asiatica و Gypsonema aceriana از برگ‌خواران مهم صنوبر در این منطقه تعیین شده‌اند. زیست‌شناسی و چرخه زندگی، رفتار تغذیه‌ای و تغییرات فصلی انبوهی جمعیت برخی از آفات مهم صنوبر نظیر Paranthrance tabaniformis Rott، پروانه توری تبریزی  Nycteola asiatica و شته ساقه صنوبر (Kalt) populeum Pterocomma و زنبور برگ‌خوار صنوبر Steraunematus compressicornis در استان‌های گیلان و مازندران مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. گونه‌هایی از دشمنان طبیعی آفات صنوبر متعلق به خانواده‌های Chrysopidae و Miridae و Coccinellidae، Anthocoridae در منطقه شناسایی شده و کارآیی برخی از آن‌ها نظیر کفشدوزک کروی Oenopia conglobate L. و بال‌توری سبز Chrysoperla carnea روی سنک صنوبر و شته‌های صنوبر بررسی شده‌اند. این بررسی‌ها زمینه‌های استفاده عملی و کاربردی و یا از آن‌ها به‌عنوان ابزارهای کنترل بیولوژیک در تلفیق با سایر روش‌های کنترل فراهم نموده است. بررسی‌های صحرایی و آزمایشگاهی انجام شده در زمینه شناسایی گونه‌ها و کلن‌های مقاوم صنوبر در برابر آفات اقتصادی و مهم نظیر Paranthrance tabaniformis Rott در استان گیلان، حاکی از وجود درجات مختلفی از حساسیت تا مقاومت گونه‌ها و کلن‌های مختلف صنوبر در برابر این آفات می‌باشند. با توجه به مجموعه اطلاعات موجود که از طریق بررسی منابع، ارتباط با سازمان‌های اجرایی و نتایج چندین طرح تحقیقاتی که در زمینه آفات و بیماری‌های صنوبر در استان‌های مختلف کشور از جمله استان‌های گیلان و مازندران به‌عمل آمده، در این مقاله با مرور فون بندپایان صنوبر و آفات مهم آن در استان‌های شمالی کشور به معرفی اجمالی پاره‌ای از خصوصیات مهم بیولوژیک آفات مهم صنوبر در شمال کشور پرداخته می‌شود و در پایان دستورالعمل و برنامه‌ای عملی برای کنترل آفات مهم صنوبر که خسارت آن‌ها بیشتر از سطح زیان اقتصادی برآورد می‌شود، ارایه می‌گردد.    

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Poplar pest management in northern provinces of lran

نویسندگان [English]

  • Seyyed Ebrahim Sadeghi 1
  • Mansoor Salehi 2
  • Hossein Askary 1
1 Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
2 Gilan Agricultural and Natural Resources Research Center, Rasht, Iran
چکیده [English]

In oder to establish a pest management program on poplar in IRAN, several studies have been carried out since 11985. These works were reviewed in this paper and summarized as follow:
1-In different class, orders and families were collected and identified and up to 200 species from different class, order and families were determined.Someof these collected arthropod’sare pests oof poplar and the other are either enthomophagous feeding on the other insects or their’s ecological roles in not defined.
2-The most important pests of poplar in northern provinces of Iran were determinded as, Capnodis miliaris miliaris Klug, Paranthrane tabaniformis Rott, Monosteira unicostata (Muls&Rey).Chaitophorus leucomelas Koch, Melasoma populi L,Gypsonoma aceriana, Nycteola asiatica, Ceruuura vinula, Steraunematus compressicornis.
1-The biology, life history, feeding behavior, number of generation and seasonal population dynamic of some important pests as; Capnodis miliaris, Paaranthrane tabaniformis Rott,Monosteira unicostata and Melasoma poppuli werw studied.
2- A great deal of insect,spiders and mites with predatory or parasitic role on their insect hosts were collected and identified. These entomophgous insects belong to insect’s families as, Coccinellidaae, Chrysopidae, Miridaee and Anthocoridae.
The eefficiency of Chrysoperla carnea, on Monosteira unicostata and Schizonotus sieboldi Ratzeburg on Melasoma populi were studied. Field and laboratories studies on the methods of pests control such as poplar clonal resistance against majors insects pests as, Paraanthrane tabaniformis Rott were carried out in this regions. In the base of theses experiment, poplar resistant colons can be used as the main methode for controlling poplar pests in IRAN. Mecanical, cultural, biological, use of light traps and the use of biorational products are the others elements of poplar pest management in IRAN.This poplar pest management program will be completed by using efficient beiogical agent and resistant poplar clones against the most destructive pests of poplar.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pest
  • Poplar
  • Integrated pest management
1- باب‌مراد، م.(1375). بررسی مقدماتی فون آفات صنوبر کرج. خلاصه مقالات یازدهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، صفحه 238
2- باب‌مراد، م،ا. باقری‌زنور و م. عبایی (1379). بررسی بیولوژی سنک صنوبر unicostata(Muls.&Rey.)Tingidae Monosteira. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، صفحه 132.
3- باب‌مراد، م،م. عبایی، ح. یارمند و ر. امید (1379). بررسی بیولوژی سوسک چوب‌خوار صنوبر (Melanopila picta Pall. ) در کرج. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، جلد اول، صفحه 288
4- باب‌مراد، م.، ح.ر. گودرزی و ح. یارمند (1379). معرفی فون عنکبوتیان شکارگر وانگل آفات صنوبر در کرج. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، جلد اول، صفحه 291.
5- باب‌مراد، م. (1373). فهرست آفات درختان صنوبر در کرج. موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات منطقه البرز، 12 صفحه.
6- بی‌نام (1367). مقاومت کلن‌های صنوبر نسب به شته مومی در ایران. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، 61 صفحه.
7- بهداد، ا. آفات و بیماری‌های درختان و درخچه‌های جنگلی و گیاهان زینتی ایران. چاپ نشاط، اصفهان، 807
8- حجت، ح. (1362). شته‌های درختان صنوبر و بید ایران و کلید شناسایی آن‌ها. آفات و بیماری‌های گیاهی. جلد 52 و شماره (1) صفحه 13-42
9- خیال، ب. و ن. صدرایی نجفی (1363). بررسی آفات صنوبر در ایران. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، 38،صفحه 115.
10-دردایی، ع.ا؛ ب. صدقیانی و م، نیکدل (1379). معرفی آفات مهم صنوبر در آذربایجان شرقی. خلاصه چهاردهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، جلد اول، صفحه 287.
11- دواچی، ع (1326). شته ‌ای درخت تبریزی. نشریه آفات و بیماری‌های گیاهی، شماره 607، صفحه21-1.
12- رضوانی، ع. و ف. ترمه (1362). شته‌های ایران. انتشارات موسسه بررسی آفات و بیماریهای گیاهی اوین، 30 صفحه.
13- شجایی، م. (1364). بررسی خصوصیات بیولوژیک حاکم در تغییرات فون حشرات و مقاومت درختان صنوبر در ایران. مجموعه مقالات ارایه شده در سمینار اهمیت صنوبر، صفحه 34-27.
14-صادقی، س.ا.، د. شامحمدی و ر. امید (1379). ترجیح میزبانی سوسک برگ‌خوار صنوبر (L.) Melasoma populi روی 4 گونه صنوبر. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاهپزشکی ایران، صفحع 134.
15- صادقی، س.ا.، ا. محرابی، ح. عسکری و س، زینالی (1379). تفاوت کمی در تخم‌ریزی سوسک برگ‌خوار صنوبر (Col.:Chrysomellidae) Melasoma populi روی 4 گونه صنوبر. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، جلد اول، صفحه 135.
16-صادقی، س. ا. و ج. تاراسی (1379). بررسی تراکم جمعیت شته مومی Phloeomyzus passerinii روی کلن‌های مختلف صنوبر در استان زنجان. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، جلد اول، صفحه 131.
17- صادقی، س.ا.، ا. ابراهیمی، ح. عسکری و ا. محرابی (1379). بررسی اثر گونه‌های مختلف صنوبر بر روی پارازیتیسم زنبور پارازیتوید (Hym.:Pteromalidae)Schizonotus sieboldi خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، جلد اول، صفحه 293.
18- صالحی، م.، و م. باب‌مراد (1377). بررسی بیولوژیک و دشمنان طبیعی پروانه گال‌زای صنوبر در استان گیلان. خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، جلد اول، صفحه180.
19- صالحی، م. (1379). بررسی اثرات پروانه گال‌زا در رشد رویشی نهال‌های یکساله صنوبر. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، جلد اول، صفحه 292
20- صدرایی نجفی، ن. و ب. خیال (1373). پروانه.Gypsonoma aceriana Dup. در خزانه‌ صنوبر و روش مبارزه با آن در ایران. پژوهش و سازندگی 23، صفحه 16-14.
21- صدرایی نجفی، ن. (1373). پروانه گال‌زای صنوبر و روش‌های کنترل آن. پژوهش و سازندگی 25، صفحه 16.
22- صدرایی نجفی، ن. (1373). بررسی زیست‌شناسی 2 گونه از پروانه‌های زیان‌آور درختان صنوبر در ایران. پژوهش و سازندگی 24، صفحه 224-20.
23- عادلی، ا. (1346). پروانه توری تبریزی .Nycteola asiaticaa انتشارات دانشکده جنگل‌داری دانشگاه تهران، نشریه شماره 5، صفحه 24.
24- عبایی، م. و ا.، عادلی (1362). فهرست آفات درختان و درختچه‌های جنگلی و غیرمثمر ایران. موسسه تحقیقات آفات و بیماری‌های گیاهی اوین، تهران،147 صفحه.
25- فرآشیانی، م.ا.، د، شامحمدی، س.ا. صادقی، ح. عسکری، م.ر. حبیبی و و. ر، منیری (1379). پرورش سوسک چوب‌خوار صنوبر Aeolesthes saita Saleky بر روی رژیم غذایی مصنوعی. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران.
26- فرآشیانی، م.ا.، د. شامحمدی، س.ا. صادقی، س. سعیدی رشتی و م. باب‌مراد (1379). مطاله آزمایشگاهی بعضی از خصوصیات بیولوژی سوسک چوب‌خوار صنوبر Aeolesthes saita salsky در ایران. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، صفحه 136.
27- فرحبخش، ق. (1340). فهرست آفات نباتات و فرآورده‌های کشاورزی ایران. نشریه شماره 1،انتشارات حفظ نباتات، وزارت کشاورزی، 153 صفحه.