اثر غلظت‌های مختلف نمکهای کلرور سدیم و کلرورکلسیم بر رشد و درصد عناصر برگ، شاخه و ریشه پده (Populus euphratica (Olive

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 اعضای هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع

2 کارشناس ارشد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان

چکیده

شوری عامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی و منابع طبیعی در دنیا می‌باشد. رشد و تولید محصول در خاکهای شور یا خاکهایی که با آب شور آبیاری می‌شوند به‌صورت مشخص کاهش می‌یابد، از آنجایی که بیشتر خاکها را در مناطق خشک و نیمه خشک خاکهای شور و قلیا تشکیل می‌دهند و پده یکی از گیاهان سازگار در این مناطق است، تعیین درجه مقاومت به شوری آن دارای اهمیت می‌باشد که حداقل در ایران به‌صورت دقیق حد تحمل به شوری این گیاه مشخص نشده است. به همین منظور در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و در شرایط گلخانه قلمه‌های پده تحت تأثیر ترکیبی از غلظت‌های مختلف نمک در محیط آبکشت قرار گرفتند. تیمارهای شوری با افزایش مقادیر مختلف از نمکهای کلرور سدیم و کلرور کلسیم به نسبت 4:5 در محلول غذایی محیط ریشه به میزان (27/0 ، 54/0 81/0، و 08/1 درصد) که برابر با 3/1، 1/6، 5/10، 5/13 و 18 دسی زیمنس بر متر است اعمال گردید. زنده‌مانی قلمه‌های پده، وضع ظاهری برگها و شاخص‌های رشد، شامل تعداد برگ، سطح برگ، ارتفاع، وزن خشک (برگ، ساقه و ریشه) همچنین درصد عناصر سدیم، کلر، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و ازت در برگ، ساقه و ریشه و در تیمارهای متفاوت شوری اندازه‌گیری گردید. نتایج آزمایش نشان داد که وزن خشک برگها و وزن خشک ساقه تا 6 دسی زیمنس بر متر تحت تأثیر شوری قرار نگرفت و با افزایش غلظت نمکها در محیط ریشه، کاهش معنی‌دار داشتند. تعداد برگ نیز تحت تاثیر شوری کاهش معنی‌دار داشت، در حالی که وزن خشک ریشه و ارتفاع نهالها تغییری نداشتند. با افزایش غلظت نمکها در محیط ریشه، درصد ازت و پتاسیم برگها و درصد سدیم، پتاسیم، منیزیم و کلر شاخه‌ها افزایش یافت. در ریشه به جز کلر که با افزایش شوری افزایش داشت بقیه عناصر تحت تأثیر شوری قرار نگرفتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of different levels of NaCl and CaCl2 on growth and leaf, branch and root elements of Populus euphratica cutting

نویسندگان [English]

  • haydarali Daneshvar 1
  • Bahman Modirrahmati 1
  • Ali Reza Kiani 2
1 Member of Scientific Board, Research Institute of forests and Rangelands (RIFR) E-mail:daneshvar@rifr-ac.ir
2 Forest Expert, Faculty of Natural resources of Guilan University
چکیده [English]

Salinity limits production of agricultural and natural resources crops of the world. Plant production decreases in areas containing saline soils or irrigated with saline water. Because most soils in arid and semiarid areas are alkaline and saline and Populus euphratica Oliv is a well-adapted plant in such soils, identification of its tolerance salinity is very import, particularly in Iran. In order to evaluate the effect of salinity on growth and chemical composition of leaves, stems and roots, a glasshouse trial was conducted, using statistical design of randomized complete blocks (RCBD) with three replicates. The rooted cuttings of P. euphratica were inserted in Hogland soil-less culture and after 15 days were treated with five leaves of NaCl and CaCl2 (0, 0.27, 0.54, 0.81 and 1.08% or 1.3, 6.1, 10.5, 13.5 and 18 ds/m) at 4: 5 ratio, respectively. The measured variables were survival, leaf appearace, height, leaf number and area, dry weight of leaves, stem and roots, and percentage of Na+, Cl -, Ca++, Mg++, K+ and N - at leaves, stem and roots. The results showed that salinity did not significantly affect leaf and stem dry weight at 6 ds/m of salinity but over 6 ds/m the root dry weight decreased significantly. Althoush leaf number decreased significantly by increase in saline levels, but root dry weight and seedling's height have not been influenced by salinity, significantly. Increase in saline levels, increased N- and K+ in leaves and Na+, K+, Mg++ and Cl- in branches. The root elements have not been influenced by salinity, except Cl-.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Salinity
  • Growth
  • Populus euphratica
  • calcium chlorid
  • sodium chlorid
- افتخاری ،م.،1374. بررسی مقایسه ای مشخصات ساختمانی، فیزیکی، شیمیایی چوب پده در مناطق ساوه، تفرش. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه گرگان، 178 صفحه.
- پاک پرور، م. و ابطحی ،م .، 1380.تعیین مناطق تحت اثر بیابان زائی با پردازش داده‌های ماهواره‌ای الف- بررسی روند تغییرات شوری خاک. تحقیقات مرتع و بیابان (5) شماره 275.
- ثابتی ،ح .، 1355. جنگلها ،درختان و درختچه‌های ایران. انتشارات سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، 810 صفحه.
- سرمدیان، ف .،1371. خاکهای مناطق خشک ایران. مجموعه مقالات سمینار بررسی مسائل مناطق بیابانی و کویری ایران. انتشارات دانشگاه تهران: 811-800 .
- دانشور، ع.، 1379. اثر تنش شوری و خشکی بر رشد و میزان عناصر برگ گونه‌های مختلف بادام. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشگاه علمی و کاربردی امام خمینی، 110 صفحه.
-کلاگری، م .، 1383. بررسی تغییرات اکولوژیکی و ژنتیکی پده در رویشگاههای طبیعی ایران. پایان نامه دکتری جنگلداری دانشگاه تربیت مدرس. 143 صفحه.
-گونجر، آ.، 1374. کویرزدایی. چگونه مردم کویر می‌سازند، چگونه می‌توان آن را متوقف کرد. ترجمه عبدالمجید ثابتی، انتشارات دانشگاه شیراز، شماره 228، 169 صفحه.
-ویارت، م.، 1373. نگرشی کوتاه بر خصوصیات گونه پده. ترجمه احمد همتی و مدیر رحمتی، انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع شماره110،13 صفحه.
-Bekerson, D.W., and Nancy, C., 1980. A guide to plant sensitivity to environmental strees. Lanscape architecture, May 99-303.
-Chapman, H.D., and Pratt., 1961. Methods of analysis for Soil, Plant and water. University of California. Division of agricultural Science, 309 p.
-Divate, M.R., 1974. Phsiological basis of salt tolerance of grape. Ph. D. thesis. TRRT New Delhi
- Korolewski, P., 1989. Free proline content and susceptibility of Poplar cuttings to action of  SO2, Nacl and PEG at different temperatures. Environmental pollution. 57, (49): 307-315.
-Kearney, T.H. and Scofield, C.S., 1936. The choice of crop for saline lands. U.S. Dep. Agric. Circ. 404. 24p
- Lin, CW., 1963. Preliminary study on the introduction of Populus euphratica on saline soil of the coastal Region of N China. Silvate, Peking 8 (3), 9: 248-255.
-Lindsay, E., and Fung, W. S., 1996a. Effect of NaCl on three Poplar genotypes I.Growth responses. 20th  session of the international Poplar commission in Budapest –Hungry 563-571.
-Lindsay, E., and Fung, W.S., 1996b. Effect of NaCl on three Poplar genotypes II. uptake Cl, Na, K, Ca Ions responses. 20th session of the international Poplar commission in Budapest –Hungry. 572-578.
- Schatman, D., and Tyermann, S., 1991. The K/Na selectivity of cation chanal in the plasma membrance of root cells differ in salt tolerant and salt sensitive Species. J. Plant Phsiology. 143: 21-26.
-Stettler, R.F. and Bradshow, H.D., 1996. Biology of Populus and its implications for management and concervation. NRC of Canada Monograph Publication. 423-449.
-Viart, M, Sep.1988.Mini monograph on Populus euphratica. International Poplar Commission 110: 13p.
-Yadava, RB., 1995. Effect of soil salinity and solicity on growth and mineral nutrition of some Poplar clones. Indiana-Forester, 1210, (4): 283-288.