الگوی پراکنش مکانی گونه‌های چوبی ذخیره‌گاه جنگلی چهارطاق، اردل

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

الگوی پراکنش مکانی گونه‌های مختلف جنگل در درک پویایی بوم‌سازگان جنگل اهمیت دارد، زیرا بر استقرار، رویش، رقابت، تجدیدحیات، مرگ‌و‌میر، تخصیص منابع، پویایی روشنه و توسعه زیراشکوب جنگل تأثیرگذار است. در پژوهش پیش‌رو، الگوی پراکنش مکانی 12 گونه درختی و درختچه‌ای (شامل برودار، بنه، زالزالک، ارس، محلب، کیکم، زبان‌گنجشک، بادام، شن، شیرخشت، راناس، دافنه) در ذخیره‌گاه جنگلی چهارطاق بررسی شد. برای این منظور موقعیت مکانی و نوع گونه تمامی درختان با قطر برابر سینه بیشتر از پنج سانتی‌متر و درختچه‌های با قطر تاج بیش از 0/5 متر در یک قطعه 52 هکتاری ثبت شد. سپس الگوی پراکنش مکانی هر یک از گونه‌ها به‌تفکیک و نیز کل درختان و درختچه‌ها با استفاده از تابع K ریپلی تعیین شد. نتایج نشان داد که به‌طور کلی الگوی پراکنش مکانی عناصر چوبی در این منطقه کپه‌ای است، اگرچه شدت کپه‌ای بودن پراکنش افراد متفاوت بود. از بین درختان موردبررسی، الگوی پراکنش مکانی برودار (بلوط ایرانی) و کیکم بیشتر از سایر گونه‌ها کپه‌ای بودند. همچنین کپه‌ای بودن پراکنش افراد در گونه‌های درختی بیشتر از گونه‌های درختچه‌ای بود. در جمع‌بندی نتایج پژوهش پیش‌رو و پژوهش‌های دیگر انجام‌شده در ناحیه رویشی زاگرس می‌توان ادعا نمود که الگوی عمومی توزیع افراد گونه‌های مختلف به‌صورت کپه‌ای است. این یافته ضمن ایجاد یک راهنمای کلی برای احیا و جنگلکاری در این ناحیه رویشی، استفاده از روش‌های جمع‌آوری داده برای اتخاذ تصمیم‌گیری‌های مدیریتی را با محدودیت‌هایی مواجه می‌کند و کاربرد برخی روش‌ها مانند روش‌های نمونه‌برداری فاصله‌ای که برای پراکنش تصادفی طراحی شده‌اند را منتفی می‌سازد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spatial pattern of woody species in Chartagh forest reserve, Ardal

نویسنده [English]

  • Hormoz Sohrabi
Assistant Professor, Department of Forestry, Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor, Iran
چکیده [English]

Spatial distribution pattern of species plays an important role for understanding forest ecosystem dynamics due to its effect on ecological factors such as establishment, growth, competition, regeneration, mortality, resource allocation, gap dynamic and understory development. In this study, the spatial pattern of twelve tree and shrub species (including Oak, Pistachio, Hawthorn, Juniper, Mahleb, Montpellier Maple, Ash, Almond, Honeysuckle, Cotoneaster, Wild Cherry and Daphne) was explored in Chahartagh forest reserve in Chaharmahal-o-Bakhtiari Province in Iran. Attributes recorded in field included species type and geographic position for individual trees with DBH > 5 cm as well as for shrubs with crown width > 0.5 m within a 52 ha rectangular area. We used Ripley's K function for determination of species-specific spatial distribution pattern as well as the spatial pattern of total woody species across the study. Despite of existing differences in the intensity of aggregation, the results showed that all woody species are distributed in aggregated pattern. The Oak and Montpellier Maple showed the most aggregated distribution amongst the tree species. Furthermore, the trees were shown to follow a aggregated distribution than the shrubs. Compared with other similar studies, the distribution pattern of woody species seems to be aggregated form everywhere across the Zagros region of Iran. The results of this study are concluded to provide useful guidelines for conducting reforestation and afforestation projects for similar test sites. In addition, the study suggests a more cautious choice of sampling strategy for such areas, since the use of common methods such distance sampling can presumably lead to a biased estimation of forest parameters across similar regions.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial distribution pattern
  • Ripley's K function
  • forest reserve
  • Chahartagh

مراجع

- Akhavan, R., Sagheb Talebi, Kh., Hassani, M. and Parhizkar, P. 2010. Spatial patterns in untouched beech (Fagus orientalis Lipsky) stands over forest development stages in Kelardasht region of Iran. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 18(2): 322-336 (In Persian).
- Aldrich, P.R., Parker, G.R., Ward, J.S. and Michler, C.H. 2003. Spatial dispersion of trees in an old-growth temperate hardwood forest over 60 years of succession. Forest Ecology and Management, 180(1): 475-491.
- Basiri, R., Sohrabi, H. and Mozayan, M. 2006. A statistical analysis of the spatial pattern of trees species in Ghamisheleh Marivan Region, Iran. Journal of the Iranian Natural Resources, 5 (3): 579-588 (In Persian).
- Buschert, K. 2008. Spatial patterns of tree invasion in an old field: implications for restoration. M.Sc. thesis, University of Waterloo, Ontario, 97p.
- Condit, R., Ashton, P.S., Baker, P., Bunyavejchewin, S., Gunatilleke, S., Gunatilleke, N., Hubbell, S.P., Foster, R.B., Itoh, A., LaFrankie, J.V., Lee, H.S., Losos, E., Manokaran, N., Sukumar, R. and Yamakura T. 2000. Spatial patterns in the distribution of tropical tree species. Science, 288: 1414-1418.
- Erfani Fard, Y., Feghhi, J., Zobeiri, M. and Namiranian, M. 2008. Investigation on the spatial pattern of trees in Zagros Forests. Journal of the Iranian Natural Resources, 6 (4): 1319-1328 (In Persian).  
- Gangying, H., Li, L., Zhonghua1, Z. and Puxing, D. 2007. Comparison of methods in analysis of the tree spatial distribution pattern. Acta Ecologica Sinica, 2 (11): 4717-4728.
- Greig-Smith, P. 1983. Quantitative Plant Ecology. Blackwell Scientific Publications, Oxford, 359p.
- He, F., Legendre, P. and LaFrankie, J.V. 1997. Distribution patterns of tree species in a Malaysian tropical rain forest. Journal of Vegetation Science,  8: 105-114.
- Heidari, R.H., Zobeiri, M., Namiranian, M. and Sobhani, H. 2007. Application of T-square sampling method in Zagross Forests (Case study: Kermanshah province). Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 15(1): 32-42 (In Persian).  
- Hou, J.H., Mi, X.C., Liu, C.R. and Ma, K.P. 2004. Spatial patterns and associations in a Quercus-Betula forest in northern China. Journal of Vegetation Science, 15:407-414.
- Hubbell, S.P. 1979. Tree dispersion, abundance, and diversity in a tropical dry forest. Science, 203: 1299-1309.
- Jahanbazi, H., Ali Ahmad Koroori, S., Talebi, M. and Khoshnevis, M., 1999. The study of ecophysiology of Juniperus polycarpus in Chaharmahal and Bakhtiari Province. Published by Research Institute of Forests and Rangelands, 78p (In Persian).  
- Jahanbazi, H., Talebi, M., Ebrahimi, A. and Imani, S.N. 2000. The study of the effect of 20 year reserve on plant coverage development, soil reformation, and regeneration of forest woody species in Chartagh Ardal, Chaharmahal and Bakhtiari Province. Published by Research Institute of Forests and Rangelands, 57p (In Persian).   
- Liu, D., Kelly, M., Gong, P. and Guo, Q. 2007. Characterizing spatial–temporal tree mortality patterns associated with a new forest disease. Forest Ecology and Management, 253(1-3): 220-231.
- Lou, Zh., Ding, B., Mi, X., Yu, J. and Wu, Y. 2009. Distribution patterns of tree species in an evergreen broadleaved forest in eastern china. Frontiers of Biology in China, 4(1):531-538.
- Mataji, A., Babaie-Kafaki, S., Safaee, H. and Kiadaliri, H. 2008. Spatial pattern of regeneration gaps in managed and unmanaged stands in natural Beech (Fagus orientalis) forests. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 16(1): 149-157 (In Persian).
- Ripley, B.D. 1977. Modeling spatial patterns. Journal of the Royal Statistical Society, Series B (Methodological), 39(2): 172-212.
- Safari, A., Shabanian, N., Heidari, R.H., Erfanifard, S.Y. and Pourreza, M. 2010a. Spatial pattern of Manna oak trees (Quercus brantii Lindl.) in Bayangan forests of Kermanshah. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 18(4): 596-608 (In Persian).
- Safari, A., Shabanian, N., Heidari, R.H., Erfanifard, S.Y. and Pourreza M. 2010b. Investigation of spatial pattern of wild pistachio (Pistacia atlantica Desf.) (Case study: Bayangan Forests, Kermanshah). Iranian Journal of Forest, 2(2): 177-185 (In Persian).
- Seidler, T.G. and Plotkin, J.B. 2006. Seed dispersal and spatial pattern in tropical trees. Plos Biology, 4(11): 2132-2137.
- Skarpe, C. 1991. Spatial patterns and dynamics of woody vegetation in an arid savanna. Journal of Vegetation Science, 2(4): 565-572.
- Sterner, R.W., Ribic, C.A. and Schatz, G.E. 1986. Testing for life historical changes in spatial Ppatterns of four tropical tree species. Journal of Ecology, 74(3): 621-633.
- Strand, E.K., Robinson, A.P. and Bunting, S.C. 2007. Spatial patterns on the sagebrush steppe/Western juniper ecotone. Plant Ecology, 190:159-173.
- Townsend, P.A., Lookingbill, T.R., Kingdon, C.C. and Gardner, R.H. 2009. Spatial pattern analysis for monitoring protected areas. Remote Sensing of Environment, 113(7): 1410-1420.
- Wang, X., Ye, J., Li, B., Zhang, J., Lin, F. and Hao, Zh. 2010. Spatial distributions of species in an old-growth temperate forest, northeastern China. Canadian Journal of Forest Research, 40(6): 1011-1019.
- Wiegand, T. 2004. Introduction to point pattern analysis with Ripley’s L and O-ring statistics using the Programmita software 9Second draft version). A user manual for PROGRAMMITA, 160p.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار