جمع‌آوری و بررسی ارقام بومی و غیربومی صنوبر در شمال خراسان- بجنورد

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد پژوهش ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی و امور دام شمال خراسان- بجنورد

2 عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور

چکیده

طرح مقدماتی صنوبر تحت عنوان جمع‌آوری و بررسی ارقام بومی و غیربومی صنوبر در خراسان (خزانه سلکسیون) در سال 1371-1370 به‌منظور انتخاب کلن‌های برتر برای مراحل بعدی تحقیقات صنوبر در ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی شمال خراسان اجرا گردید. بدین منظور، ارقام بومی در طی دو سال موقع خواب زمستانی درختان از مناطق صنوبرکاری در شمال خراسان جمع‌آوری گردیدند و ارقام غیربومی شامل گروهای P.x. euramericana  (11 کلن)، P. nigara (2 کلن ایرانی و 13 کلن خارجی)، P. alba (5 کلن ایرانی و 3 کلن خارجی)، P.deltoides (5 کلن)، P.simonii (یک کلن)، P.ciliata (یک کلن)، P.trichocarpa (یک کلن) از مرکز تحقیقات البرز (کرج) تهیه گردید. در سال اول از تمامی کلن‌ها قلمه تهیه شده و به فاصله 20 سانتی‌متر در ردیف‌هایی به فاصله 1.7 متر کاشته شدند. از جمله فاکتورهای مورد بررسی در این خزانه، اندازه‌گیری رشد ارتفاعی و قطر نهال‌ها در سنین مختلف (1.1  1.2  2.3 ساله)، تعیین درصد زنده‌مانی در پایان دوره رشد، درصد سبز شدن قلمه‌ها در تاریخ‌های مختلف کاشت، تأثیر کف‌بر کردن بر رشد نهال‌ها، تعیین یکنواختی رشد نهال‌ها و مقاومت کلن‌ها در برابر آفات و بیماری‌ها می‌باشد. به‌طور کلی، در رابطه با رشد نهال‌های یک‌ساله (1.1) گروه‌های P. deltoids  P .nigra و  P. x euramericana به‌ترتیب بیشترین رشد را داشته‌اند. بیشترین درصد تغییرات (عدم یکنواختی) در بین گروه‌ها متعلق به گروه P. deltoids بوده و کمترین درصد تغییرات را گروه P. nigra دارا می‌باشد، ولی بیشترین درصد تغییرات در داخل کلن‌ها به کلن‌های P. alba تعلق دارد. در انتهای فصل رشد سال اول  نهالهای یکساله کف بر شده و در نتیجه در سال دوم نهالهای 1.2 ساله مورد ارزیابی قرار گرفتند کخ در بین تمامی گروه ها کلنها P. alba دارای بیشترین افزایش رشد پس از کف‌بر نمودن بوده‌اند. در سال سوم نهال‌های 2.3 ساله اندازه‌گیری شده که در نهایت گروه‌های P. nigra  P. x. euramericana غیربومی و P.alba غیربومی به‌ترتیب بیشترین رشد را داشته که در سطح 1% با یکدیگر اختلاف معنی‌دار نداشته ولی با سایر گروه‌ها اختلاف معنی‌دار دارند.از نظر آفات و بیماری‌ها تمامی گروه‌ها حساسیت زیادی به آفات چوبخوار نداشته و آفات برگی مثل سنک بید و شته سبز به‌ترتیب بر روی برخی کلن‌های گروه P.alba و P. nigra آلودگی شدید ایجاد کرده و بیشترین مقاومت را کلن‌های P. deltoids داشته است. بیماری زنگ زرد بیشترین آلودگی را در کلن‌های  P. n.42/78 (کلتیوار کرج) و P. n 49/5 (کلتیوار زنجان) داشته و کلن P .ciliata بیشترین حساسیت را به سرمای زودرس دارا بود، به‌طوری‌که رشد یکساله آن در اثر سرماهای زودرس دچار سرمازدگی شدید شده و از خزانه حذف گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Collection and investigation of native and non-native poplar in northern Khorasan- Bojnord

نویسندگان [English]

  • Ali Bozorgmehr 1
  • Ali Reza Modir Rahmati 2
  • Rafatollah Ghasemi 2
  • Khodadad Abedi 1
2 Memberes of scientific board of Poplar Research Division (Research Institute of Forests & Ranglands
چکیده [English]

Limitation Natural Forest in the world and incressing of needs to wood production , result have had most attention to poplars. With attention to species various of poplars, it is disterbuted in different climatic condition of Iran.in the north Кhorasan аге Planted Poplars under tlraditional condition with species populus nigra and Р. alba. for the better known of poplars variets and it development , was accomplished design of poplar experimental in the natural resourses research station of north khorasan with titel collection and investigation various variets poplar. This experiment, endemic varietis include Populus nigra and Р alba were collected from north area of khorasan in during two years. Non endemic varietis were provided than research center of Alborz (Karaj) that аге included of following groups : Р. x.euramericana (1 lclones), Р. nigra (15), Р. deltoides (5), Р. simonii (1), Р. ciliata (1), Р. trichocarpa (1). In the primary year , is provided cutting from all clones and they were cultivated with distance 20 cm and was interval clones 1. 7m together , in this experimental , the following parameters were investigated; measurement, height growth and diameter growth in different ages (1/1,1/2,2/3)* determination of successful percentage cutting in different date of cultivation , effect cut the base of shoot оп the growth of tillers , uniformity of sapling growth and clones resistance to disease and pest. Among different groups of sapling with age (1\1), the highest growth are belonged to Р. nigra, Р. deltoides & Р. x.euphraticana groups. the most various percentage is registered for Р. cilliata and Р. deltoides groups, and lowest various percentage have to Р. nigra group. ln final of growth season from primary уеаг l1ad cut all sapling , and in secondary уеаг were investigated of sapling with age 1/2,than between total groups result, the highest ofheight growth increases, belong in Р. alba clones. in the third уеаг was measured of young tree with age 2/3, than the highest growth belong for Р. eur., Р. nigra (non endemic), Р. alba (non endemic) groups, that have not significant different in 1 % level together, but had significantly different with other groups. ln the total groups have not high sensitiveness in wood pest , but leaf pest, like Choitophorus populi and Monsteria discoidalis are estabished severely pollution оп the Р. nigra and Р. alba clones respectively and have had the highest resistance Р. deltoides clones. The disease melampsora populina have the most pollution оп Р. n 42/78 and 49/5 clones Р. ciliata clone have had the most sensitiveness to frost.

کلیدواژه‌ها [English]

  • selection
  • Populus
  • Clone
  • Кhorasan
1- مدیررحمتی، علیرضا، 1371. جنگل‌کاری با درختان سریع‌الرشد در کشور چین، انتشارات موسسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 82، ص 50-35
2- مدیررحمتی،غلیرضا،1364. بررسی طرح‌های جدید و آینده در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. مجموعه مقالات اهمیت صنوبر، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، ص 171-181.
3- مدیررحمتی، علیرضا، ا، همتی، ر، قاسمی. 1371. بررسی مشخصات کلن‌های صنوبر در خزانه های آزمایشی. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، شماره 177، ص 142
4- میردامادی، اسماعیل، 1348. خزانه‌های آزمایشی صنوبر. ص 117.
5- Basmimev, Y., 1988. National Poplar Commission of Turkey, 55 pp.
6- F.A.O, 1979. Poplar and Willows in Wood production and Landuse, International Poplar Commission Rome
7- Shiji, W., 1988. A brief introduction to study on the technique for poplar ( international, poplar commission, B.china(5-8) Sep.1988, 31 pp.
8- Weisgerber, H., 1989. Current fiding in poplar breeding (Meeting of IUFRU working)s2 .02.10,91-107.
9- Shiji, W., Chen binghao, Li, hugun, 1996. Euphrates Poplar Forest,China Enveiromental Science Press.