بررسی مشخصات رویشی 24 کلن مختلف صنوبر در مرحله خزانه

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 اعضا هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع

2 اعضا هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع

3 اعضا هیئت علمی دانشکده منابع‌طبیعی دانشکده تربیت مدرس

چکیده

نخستین گام در طراحی و اجرای طرحهای تحقیقاتی در اختیار داشتن اطلاعات اولیه و زیربنایی است. کسب اطلاعات از مشخصه های رویشی ارقام مختلف صنوبر در مرحله نونهالی و نهالی در عرصه خزانه می تواند بسیاری از نیازهای علمی محققان و کارشناسان صنوبر را جهت اجرای طرحهای مختلف و نیز اداره بهینه خزانه های تحقیقاتی فراهم نماید. در این بررسی مشخصه های رویشی تعداد 24 کلن از انواع مختلف صنوبر در مرحله خزانه در طول فصل رویش سال 1377 در مرکز تحقیقات البرز کرج مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. در این مورد متغیرهای قطر، ارتفاع، تولید بیوماس، خصوصیات برگ شامل سطح برگ،وزن تر برگ، وزن خشک برگ، ضخامت برگ، مقاومت برگ به پارگی و نیز میزان تجزیه پذیری برگ کلن ها مورد بررسی و اندازه گیری قرار گرفتند. در مجموع تعداد 12 متغیر مختلف اندازه گیری شد و بعد با استفاده از اطلاعات این متغیرها تعداد 8 متغیر دیگر نیز محاسبه شد. داده های حاصل از این اندازه گیری و محاسبات، در مجموع به تعداد 20 متغیر در قالب طرح آماری آنالیز ترکیبات اصلی (PCA) و با استفاده از نرم افزار Minitab 8/2 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و بر این اساس کلن های مورد مطالعه رسته بندی (Ordination ) گردیدند تا صنوبرهایی که رفتار و عملکرد مشابهی را در رابطه با مجموع متغیرهای اندازه گیری شده از خود بروز داده اند مشخص شوند. همچنین مجموعه متغیرهای اندازه گیری شده رسته بندی شدند تا متغیرهای که نقش مؤثر و مشابهی در تفکیک گروههای مختلف صنوبر داشته اند تعیین گردند. نتایج حاصل از ایین بررسیها بیانگر آن است که از میان صنوبرهای مورد بررسی، کلن های Populus x euramericanaبیشترین صفات مشترک و تشابه را با یکدیگر دارند و کلن های Populus deltoides از نظر کلیه متغیر های مورد بررسی در دو گروه جداگانه قرار می گیرند و سایر کلن ها نظیر Populus alba و Populus nigara شباهت گروهی خاصی را نشان نمی دهند. از میان 20 متغیر مورد بررسی در عرصه خزانه تعداد 9 متغیر تأثیر بیشتری در گروه بندی و تفکیک کلن ها از یکدیگر نشان می دهند بنابراین می توان با اندازه گیری تعداد کمتری از این متغیرها که اندازه گیری آنها از سهولت بیشتری برخوردار است کلن های مشابه را از یکدیگر تفکیک نمود. با وجود در اختیار بودن رطوبت کافی و دمای مناسب و ظاهر سبز و شاداب کلن ها، رشد قطری و ارتفاعی تعدادی از آنها از جمله Populus deltoids 51/72 وcandicans Populus در اواخر مرداد ماه متوقف و یا بسیار کند می شود و این در حالی است که تعداد دیگری از کلن ها از جمله Populus x euramericana cv. triplo , Populus deltoides 55/ 69، Populus deltoides 51/77وPopulus betulifolia nigra var تا اواخر مهر ماه به رشد خود ادامه می دهند و این امر یکی از دلایل رویش بیشتر این کلن ها در مقایسه با سایر ارقام خزانه می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation on growth characteristics of 24 different poplar clones in nursery stages

نویسندگان [English]

  • Raf'atollah Ghasemi 1
  • Adel Jalili 2
  • Ali Reza Modir-Rahmati 2
  • Moslem Akbarinia 3
1 Member of scientific board, Research Institute of Forests and Rangelands.
2 Member of scientific board, Research Institute of Forests and Rangelands.
3 Member of Scientific board,Tarbiatmodares university.
چکیده [English]

The first step in planning and implementing any research project isthe possession of preliminary and basic data and information. Growthcharacteristics information of various poplar trees at seedling stage ofnursery, can provide many scientific and basic data for poplarresearchers to implement different projects and apply appropriate ofexprimental nurseries. In this study the growth characteristics of 24 different poplar clones 
(one year old seedlings) during the growth season in 1998 at Karadj Alborz Research Center, was studied. Factors such as collar diameter,height, biomass production, leaf characteristics (surface, fresh weight, dry weight, thickness, thoughness and decomposition rate) for all clones were measured. Over all 12 different variables were measured. Another eight variables were derived from the 12 variables. The data andinformation of the 20 variables were analysed, by using the PCAstatistical analysis method and Minitab 8/2 software to ordinate the poplar clones with similar function. The 20 measured variables were ordinated again to identify variables which have effective role in poplarclone grouping. Based on the 20 measured variables,the results showed that, the clones of Populus euramericana had the highest similarity, whereas the clones of Populus deltoides were divided to two groups and the clones of P.alba and P.nigra did not have significant difference. Among the 20 variables which were studied in the nursery, only 9 variables influencedthe clone grouping. Therefore by applying less numbers of variables which they are comfortable to use, we will be able to classify similar clones. Although there were enough soil moisture, appropriate airtemperature and green and fresh  performance of the clones, the diameter and height growth of some clones such as P.deltoides72/51and P.candicans terminated or decreased significantly at late August whereas some of clones such as P.e.triplo, P.d. 69/55, P.d.77/51, P.d.73/51 and P.n.betulifolia continued growing until late October. this was one of the reasons of the highest growth of these clones amongst the other clones in the nursery. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Poplar
  • ordination
  • nursery
  • Clone
1- اسدی، ف.، 1380. تنوع ژنتیکی و ساختار آن در درون و بین جوامع گیاهی از گونه‌های مختلف صنوبر و تلاقی‌پذیری ارقام بومی و غیربومی. پایان‌نامه دکتری رشته جنگلداری دانشگاه تربیت‌مدرس.
2- بزرگمهر، ع.، 1380. گزارش نهایی جمع‌آوری و بررسی ارقام بومی و غیربومی صنوبر در شمال خراسان (بجنورد). در دست چاپ.
3- طباطبایی، م.، 1364. چوب صنوبرها و امکانات کاربرد آن در صنایع. مجموعه مقالات ارایه شده در سمینار اهمیت صنوبر. نشریه شماره 45 موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، صفحات 133- 141.
4- مدیررحمتی، ع.، همتی، ا. و قاسمی ر. 1376. بررسی مشخصات کلن‌های صنوبر در خزانه‌های آزمایشی. انتشارات موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، نشریه شماره 177، صفحه 143.
5- میردامادی، ا.، 1348. خزانه‌های آزمایشی صنوبر. انتشارات موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، 140 صفحه.
6- هانت، ر. 1990. آنالیز رشد گیاهان زراعی. ترجمه کریمی، م. 1373. جهاد دانشگاهی دانشگاه مشهد، 111 صفحه.
7- یوسفی، ب.، 1376. بررسی برخی صفات موثر در رشد و همبستگی نهال‌های یکساله 32 کلن صنوبر. فصلنامه پژوهش و سازندگی، 34:18-23.
8- Cornelissen, J. H. C. 1996. An experimental comparison of leaf decomposition rates in a wide range of temperate plant species and types. Journal of Ecology, 34: 573-582.
9- Harrington, C. A; Radwan, M. A and Debell, D.S., 1997. Leaf characteristics reflect growth rates of 2-years-old Populus trees. characteristics reflect growth rates of 2-years-old Populus trees. Canadaian Journal of Forest Research 27: 1321-1325.
10- Ludwig, J.A. and Reynolds, J. F., 1988. Statistical ecology. John Willy & Sons ,Inc., 223-241.
11- Toplu, F. and Isik, F., 1999. Nursery performancees of black poplar clones in the southeast Turkey. International symposium Program with abstracts, Orlean, Turkey, September 13-17.