بررسی سازگاری و رشد نهال سه ساله دوازده رقم مختلف زیتون (Olea europaea L.) با کاربرد چند منظوره در قم

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 اعضای هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم

2 عضای هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم

چکیده

به منظور بررسی سازگاری ارقام مختلف زیتون در قم، آزمایشی با استفاده از دوازده رقم، در مزرعه مارون از توابع استان قم، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. در این تحقیق به مدت سه سال صفات مختلف مورفولوژیکی نظیر ارتفاع درختچه، قطر تنه نهال در محل یقه، زنده‌مانی و قطر تاج پوشش مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور مقایسه مقاومت درخت در برابر باد و تعیین سطح سایه انداز، مشخصه‌هایی از جمله نسبت قطر تنه نهال در محل یقه به ارتفاع و نسبت قطر تاج پوشش به ارتفاع نیز محاسبه گردید. نتایج تجزیه واریانس در سال سوم نشان داد که بین ارقام از نظر کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی‏داری وجود داشته، ولی اثر تکرار در سطح احتمال پنج درصد معنی‏دار نبود. مقدار ضریب تغییرات صفات مختلف در حد قابل قبول بود. کمترین و بیشترین مقدار ضریب تغییرات به ‌ترتیب به قطر تاج پوشش (9/3 درصد) و نسبت تاج پوشش به ارتفاع (1/12 درصد) تعلق داشت. نتیجه مقایسه میانگین صفات مختلف نشان داد که ارقام رشید و روغنی از نظر ارتفاع، ارقام والانولیا و زرد از نظر قطر تنه نهال درمحل یقه و ارقام روغنی، رشید و زرد از نظر قطر تاج پوشش برتر از سایر ارقام بودند. نتایج تجزیه مرکب صفات در طول سه سال اجرای طرح نشان داد که اثر سال در کلیه صفات به جز نسبت قطر تنه در محل یقه به ارتفاع و نسبت قطر تاج پوشش به ارتفاع، درسطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. همچنین اثر رقم در صفات مورد بررسی به ‌جز نسبت قطر تنه در محل یقه به ارتفاع نیز معنی دار بود. بررسی ضریب همبستگی صفات در طول سه سال اجرای طرح نشان داد که ارتفاع، قطر تنه نهال در محل یقه، قطر تاج پوشش و شاخص زنده‏مانی در اکثر سالها با یکدیگر همبستگی مثبت و معنی‏داری داشتند. به عبارت دیگر، با افزایش هر یک از صفات فوق، سایر صفات نیز روند افزایشی داشتند. به منظور بررسی ارتباط بین ارقام مورد بررسی، تجزیه خوشه‌ای برروی متغیرها صورت گرفت. تجزیه کلاستر، ارقام را در چهار گروه تقسیم نمود. گروه اول: ارقام سویلانا، مانزانیلا، زرد قم و شنگه، گروه دوم: ارقام آربکین، گرگان و میشن، گروه سوم: ارقام روغنی، والانولیا و رشید و گروه چهارم: رقم زرد منجیل. در بررسی روند رشد نهالهای کاشته شده دو دوره جهش رشد مشاهده گردید، یکی نیمه دوم اسفند تا آخر خرداد ماه که گیاه خواب زمستانه را سپری کرده و دیگری نیمه دوم شهریور تا اواخر آبان ماه که گیاه دوره رکود رشد گرمای تابستانه را پشت سرگذاشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation on adaptation and performance of Olive (Olea europaea L.) cultivars seedlings at Qom area of Iran

نویسندگان [English]

  • Hosein Khakdaman 1
  • Abbas Pourmeidani 2
  • Mohammad Reza Naeini 2
1 Members of Scientific Board, Agricultural & Natural Resources Research Center of Qom provinceIran.
2 Members of Scientific Board, Agricultural & Natural Resources Research Center of Qom province
چکیده [English]

The aim of the study was to investigate adaptability of 12 olive cultivars at Maroon station of Qomprovince of Iran. The trial was conducted under Randomized complete Blocks Design with three replicates. The seedling performances, including height, collar diameter, survival and crown cover diameter were recorded and analyzed for three years. In order to study the resistance of the olives to wind and determine their shade area, other parameters including collar diameter/height and crown cover diameter/height ratios were calculated. The statistical analysis of the third year data showed that the effects of olive cultivars on the whole seedlings performances were significant (P<0.01), whereas the effects of the replicates were not significant (P<0.05). The variance coefficient (cv) of the olive performances was at normal level. The lowest and the greatest values of cv, belonged to crown cover diameter (3-9%) and crown cover/height ratio (12.1%), respectively. The best cultivars in respect to different seedling's performances were as follows:
Height: Rashid and Roughani, collar diameter: zard and valanollia and crown cover diameter: Roughani, Rashid and Zard.
The double statistical analysis for three years, indicated that the effects of year and cultivars on the olives performances were significant (P<0.01), except for collar diameter/height and crown cover diameter/height ratios. Furthermore, the effects of interaction between year and cultivars on the performances were significant (mostly p<0.01), except for collar diameter/height ratio. The four parameters (survival, height, collar and crown diameter) were correlated significantly and positively with each other. According to cluster analysis results, the olive cultivars were classified to four groups: 1- Sivillana, Manzanilla, Zarde-Qom and Shengeh; 2- Arbikin, Gorgan and Mishen; 3- Roughani, valanollia and Rashid' 4- Zarde-Manjil. There were two top growth periods at each year: 16th March to 21st June and 6th September to 21st November.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Olea europaea
  • Adaptation
  • height
  • DIAMETER
  • survival
  • crown cover

مراجع

1ـ احمدپور، ا.، 1383. نگرشی بر سازگاری ارقام زیتون در دشت جیرفت. مجموعه مقالات سومین کنگره علوم باغبانی در ایران، موسسه تحقیقات تهیه و اصلاح نهال و بذر، وزارت جهادکشاورزی. ص:‌243 ـ 242.
2- ارجی، ع.، و ارزانی، ک.، 1382. بررسی پاسخ‌های رشدی و تجمع پرولین در سه رقم زیتون بومی ایران به خشکی. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 10(2): 101 - 91.
3- ارجی، ع.، ارزانی، ک.، و ابراهیم زاده، ح.، 1383. تأثیر تنش خشکی بر روابط آبی پنج رقم زیتون. مجموعه مقالات سومین کنگره علوم باغبانی در ایران، موسسه تحقیقات تهیه و اصلاح نهال و بذر، وزارت جهادکشاورزی. ص: 56ـ 55.
4- درویشیان، م.، 1376. زیتون. ترجمه. نشر آموزش کشاورزی، کرج. 295 صفحه.
5- رهبر، ا.، 1364. تأثیر انبوهی و بارندگی روی رشد و سرسبزی تاغزارهای دست کاشت. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران. نشریه شماره 44. 42 صفحه.
6ـ مسچی، م.، خزینی، ف.، عصمتی، ع.، شیرزاد، ح.، و ضرابی، م.م.، 1381. راهنمای زیتون (کاشت، داشت و برداشت و فرآوری). نشر آموزش کشاورزی، کرج، 197 صفحه.
7- Ayezra, R., Sibbett, G.S., 2001. Thermal adaptability of Olive (Olea europaea L.) to the arid Chaco of Argentina. Agriculture, Ecosystem and Environment, 84(3): 277-285.
8- Bacelar, E.A., 2004. Sclerophylly and leaf anatomical trials of five field grown Olive cultivars growing under drought condition. Tree physiology, 24(2): 233-239.
9- Bartolini, G., Fabbri, A., Lavee, S., 1994. The Olive tree in a monsoon climate: First results in India on the performance of 12 cultivars. Acta Horticulture,356: 119-122.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار