بررسی سازگاری چند گونه اکالیپتوس در تپه‌های شنی خوزستان

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

2 عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع

چکیده

استان خوزستان دارای عرصه‌های وسیعی از شنهای روان می‌باشد که به طور عمده در جنوب و غرب رودخانه کرخه واقع شده‌اند. هدف از انجام این مطالعه، شناخت و معرفی گونه‌های برتر و سازگار اکالیپتوس، به منظور تثبیت بیولوژیکی و جلوگیری از حرکت شنهای روان می‌باشد. در این بررسی تعداد سه گونه و پروننس اکالیپتوس Eucalyptus camaldulensis 9616 ، E.microtheca ، E.camaldulensis و E.sargentii انتخاب و در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار (در هر تکرار 70 اصله نهال به فاصله کاشت 3×3 متر) از سال 1372 به مدت هفت سال در ایستگاه تحقیقات شنهای روان در شرایط دیم به مرحلة اجراء درآمد. طرز قرار گرفتن بلوکها عمود بر جهت باد غالب منطقه درنظر گرفته شد. مشخصه‌های درصد زنده‌مانی، قطر برابر سینه و ارتفاع درخت مبنای کار مورد بررسی بود. آماربرداری و اندازه‌‌گیری درختان در سال 1378، پس از محاسبه تجزیه واریانس و مقایسه میانگین‌ها به روش دانکن نشان داد که پروننس Eucalyptus camaldulensis 9616 از لحاظ بقاء (73 درصد) نسبت به سه گونه دیگر برتری داشته است. حداکثر میانگین رشد ارتفاعی و قطری نیز به پروننس فوق به ترتـیب با 66/9 متر و 10 سانتیمتر اختصاص داشته است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Eucalyptus species trial on sandy dunes of Khuzestan province (Iran)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hasan Saleheh Shooshtari 1
  • Hasan Rouhipour 2
1 Forest Research Expert, Khouzestan Agricultural and Natural Resources Research, Center
2 Member of Scientific Board, Research Institute of Forest and Rangelands, Tehran, I.R. Iran.
چکیده [English]

There are about 350,000 hectares of sandy dunes and sandy lands in Khuzestan. During the past 40 years, different Physical, chemical and biological operations were applied to stabilize these lands and the results were all satisfied. The aim of the study was to determine the most tolerant species of Eucalyptus to drought and heat for biological fixation of sand dunes. Three species and one provenance of Eucalyptus, including E. camaldulensis 9616, E. camaldulensis,
E. microtheca and E. sargentii were planted in 1992 under rainfed condition and statistical design of randomized complete blocks, with three replicates at 3*3meter spacing and against dominant wind direction. In this study, a mulch cover was applied to stabilize the sandy dunes against wind erosion. The measured Eucalyptus characteristics were: survival, height and diameter. After seven years, the data were analyzed, using ANOVA and Duncan tests. The results showed that E. camaldulensis 9616 was the most promising species due to its highest value of survival (73%), mean height (9.66m) and mean diameter at breast height (10 cm).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sandy dune stabilization
  • height
  • DIAMETER
  • afforestation
  • Eucalyptus
  • survival

مراجع

1- احمدی، ح.، 1377. ژئومرفولوژی کاربردی، جلد2: بیابان- فرسایش بادی. انتشارات دانشگاه تهران. 570 صفحه.
2- بی‌نام، 1379. گزارش عملکرد تثبیت شن و بیابان‌زدایی در استان خوزستان. ادارة کل منابع طبیعی خوزستان، پیک سبز طبیعت، شماره 18: 23-22.
3- پاشایی، ع.، 1354. بررسی دینامیک تپه‌های شنی همراه با تثبیت بیولوژیکی آنها در خوزستان. انتشارات دانشگاه شهید چمران،‌ نشریة شمارة 10/95، 33 صفحه.
4- ثاقب‌طالبی، خ. و دستمالچی، م.، 1376. نتایج آزمایشهای سازگاری گونه‌های درختی (پهن‌برگان). در تحقیقات سازگاری درختان غیربومی در استان گیلان. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. شماره 168: 75-1.
5- تلوری، ع.، 1360. گزارش اجمالی طرحهای تحقیقاتی جنگل‌کاری در خوزستان به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. گزارش داخلی، 26 صفحه.
6- جمالی، ب.، 1361. گزارش مقدماتی نتایج طرحهای تحقیقاتی اکالیپتوس. مرکز تحقیقات کشاورزی خوزستان. نشریه شماره 18، 26 صفحه.
7- جوانشیر، ک و مصدق، ا. 1351. اکالیپتوس. انتشارات دانشگاه تهران. شمارة 1371، 434 صفحه.
8- روحی‌پور، ح.، 1373. تعیین ارتفاع بحرانی تپه‌های شنی خوزستان براساس « نوسانات رطوبت در فصول مختلف سال». انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 112، 108 صفحه.
9- صالحه شوشتری، م.ح.، 1376. تعیین مؤثرترین دور آبیاری تکمیلی برای استقرار اولیة چهار گونه و پروننس اکالیپتوس در تپه‌های شنی منطقة کرخه. انتشارات مرکز تحقیقات منابع و امور دام خوزستان (گزارش پژوهشی منتشر نشده). 58 صفحه.
10- صالحی، ح. هویزه، ح. و شکوئی، م.، 1378. طرح شناخت مناطق اکولوژیک کشور: پوشش گیاهی منطقه اهواز- دشت‌آزادگان. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران، شماره 220، 89 صفحه.
11- مرتضوی جهرمی، س.، 1373. معرفی گونه‌های سازگار اکالیپتوس در مناطق غربی استان فارس. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 99، 71 صفحه.
12- ناطقی، داود، 1379. نگرشی تازه به بیابان. تهران، انتشارت توسعه روستایی. 229 صفحه.
13- همتی، ا.، 1375. نتایج نهایی سازگاری گونه‌های اکالیپتوس و آکاسیا در استان کرمانشاه (قصر شیرین)، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 152، 64 صفحه.
14- Ahmad, T., 1996. Eucalyptus in Pakistan. In: Reports submitted to the regional expert consultation on eucalyptus. Bangkok, Thailand, Vol. 2, 280 p.
15-Bilaidi. As., (1978). Silviculture in the people 's Democratic Republic of Yemen. 30(121): 29-32.
16-Messines, J., 1952. Libya: Lessons in sand dune fixation and afforestation. FAO Corporate Document Repository, Forestry Department. Unasylva, June 1952. Vol.6, No. 2. www. fao. Org/ waicent/ portal/virtual library-en.asp.
17-Sinha, R. K., K.;Bhatia,S., Vishnoi, R., 1999. Desertification control and rangland management in the Thar desert of India. In: Desertification and rangeland management in India. RALA report No. 200: 115-123.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار