بررسی جوامع گیاهی و شرایط فیزیوگرافیکی به منظور تهیه نیمرخ جوامع جنگلی شمال ایران (مطالعه موردی: جنگل خیرودکنار نوشهر)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

اعضاء هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

شناسایی جوامع گیاهی گامی در برای مطالعه پویایی، روابط متغیرهای محیطی و تحول آنها می‌باشد. بر این اساس تحقیق حاضر با هدف شناخت جوامع گیاهی و ارتباط آن با شرایط فیزیوگرافیکی به منظور ترسیم نیمرخ رویشی در جنگل آموزشی- پژوهشی دانشگاه تهران واقع در خیرودکنارنوشهر انجام شده است. پوشش گیاهی منطقه با استفاده از روش براون - بلانکه ((Braun- Blanquet مورد بررسی قرار گرفته و در پی آن جوامع گیاهی براساس تجزیه و تحلیل داده های پوشش گیاهی به روشهای آنالیز تطبیقی نا اریب  (DCA) و آنالیز دو طرفه گونه های  معرف (TWINSPAN) تعیین گردید. سپس ارتباط جوامع با شرایط فیزیوگرافیکی منطقه با روی هم گذاری لایه های رقومی تولید شده درمحیط ARCGIS  مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج حاصل از این بررسی، 6 جامعه گیاهی در منطقه قابل تشخیص بوده که عبارتند از:
Parrotio- Carpinetum, Querco – Carpinetum, Alno – Fagetum, Rusco – Fagetum, Carpino – Fagetum, Fagetum orientalis
الگوی پراکنش جوامع گیاهی براساس شرایط فیزیوگرافیکی نشان می‌دهد که جوامع گیاهی ذکر شده در بیشتر جهت‌های جغرافیایی و شیب ها استقرار داشته و به لحاظ ارتفاع از سطح دریا دارای نیمرخ رویشی متفاوت می‌باشند. بر این اساس جامعه  Parrotio - Carpinetum در دامنه ارتفاعی 800-200 متر از سطح دریا، جامعه  Querco - Carpinetum دامنه ارتفاعی 1400-600 متر و بیشتر در جهت های جنوبی و جنوب غربی و جوامع گیاهی با حضور غالب راش در طبقه ارتفاعی 1600-800 متر استقرار دارند. در این دامنه ارتفاعی سطح قابل توجهی متعلق به جامعه آمیخته راش می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation on plant associations and physiographical situation to draw plant associations profile in north of Iran (Case study: Kheiroudkenar forest – Noshahr)

نویسندگان [English]

  • Asadollah Mattaji
  • Sasan Babaikafaki
Member of scientific board, Azad University
چکیده [English]

Plant associations determination can be considered as a master key for knowledge on stand evolution, dynamic and environmental factors relations. Therefore, this study was carried out to find out the relationship between plant associations and physiographical condition to assess the vegetation profile. The study site is located in Noshahr, Kheiroudkenar research forest. The vegetation was sampled by using Braun – Blanquet method and plant associations were determined on the basis of vegetation data analysis such as TWINSPAN and ordination analysis (i.e., DCA) methods. ARCGIS software was used to map the plant associations and physiographical situations and to study their relation. The results showed that six determined associations were: Parrotio – Carpinetum, Querco – Carpinetum, Alno–Fagetum, Rusco – Fagetum, Carpino – Fagetum and Fagetum orientalis. The distribution pattern of the plant associations in different physiographical condition indicated that all associations occurred in most slope and aspect classes. However, their spatial pattern in different altitude classes were not the same. Parrotio-Carpinetum was located at the altitude of 200-800 meters above sea level. Where as Querco – Carpinetum was occurred at 600-1400 m.a.s.l. and mainly in south and southwest orientations. The associations which were dominated by beech were located at 800-1600  m.a.s.l., in which mixed beech communities occupied more area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • plant associations
  • physiographical conditions
  • vegetation profile
- اسدی، م.، 1364. بررسی جوامع گیاهی خیرودکنار، سری پاتم. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 120صفحه.
- حسینی، و.، 1375. تهیه نقشه فیزیونومیک- فلورستیک پوشش گیاهی بخش نمخانه جنگل خیرودکنار. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 121 صفحه.
- حمزه، ب.، 1374. جوامع گیاهی جزیره قشم، ارتباط آنها با برخی عوامل اکولوژیک و نقشه پوشش گیاهی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم دانشگاه تهران، 372 صفحه.
- زاهدی امیری، ق. و محمدی لیمایی، س.، 1381. ارتباط بین گروههای اکولوژیک در اشکوب علفی با عوامل رویشگاهی. مجله منابع طبیعی ایران، جلد 55(3): 352-341.
- سرمدیان، ف. وجعفری، م.، 1380. بررسی خاکهای جنگلی ایستگاه تحقیقاتی آموزشی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران (خیرود کنار- نوشهر). مجله منابع طبیعی ایران،  ویژه نامه سال 1380، 103 صفحه.
- عصری، ی.،1374. جامعه شناسی گیاهی، انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها ومراتع، نشریه شماره 134، 285 صفحه.
- عطری، م.، 1376. فیتوسوسیولوژی (جامعه شناسی گیاهی). انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، نشریه شماره 171، 384 صفحه.
 - متاجی، ا.، بابایی، س. و کیادلیری، ه.، 1384. گزارش اولیه طرح تحقیقاتی تهیه نقشه جوامع گیاهی جنگل خیرودکنار. واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، 48 صفحه.
- مروی مهاجر، م.، 1384. جنگل شناسی و پرورش جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، شماره 2709، 387 صفحه.
- مصدق، ا.، 1377. جغرافیای جنگلهای جهان. انتشارات دانشگاه تهران، شماره 2388، 404 صفحه.
- مصدق، ا.، 1378. جنگل شناسی. انتشارات دانشگاه تهران، شماره 2314، 481 صفحه.
- Allen, R.B., Hewit, A.E. and Partridge. T.R., 1995. Predicitny and use suitability vegetation and landform in depleted semi-arid grassland. New Zeland, Landscape and urban planning, 130p.
 - Barkman, J. J., Moravec, J. and Rauschert, S., 1986. Code of phytosociological nomenclature. Vegetatio 67: 145-195.
  - Muller- Dombois D. and Ellenberg, H., 1974. Aims and methods of vegetation ecology. John Viley & Sons Inc., NewYork. 547p.
 - Soukatchev, V. N. 1954. Quelques problems theoriques de la phytocenologie. Essais de Botanique, Ed. Acad. Sc. U.R.S.S., Moscou- Leningrad, I. P: 315-330.