بررسی تغییرات مرز فوقانی جنگل های شمال کشور با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهشی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

2 استادیار پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

در این مطالعه با شناسایی انواع کاربریها در محدوده جنگلهای کوهستانی بالادست شمال کشور، تغییرات مرز فوقانی این جنگلها در یک دوره 15 ساله بررسی گردید. همچنین موقعیت دقیق مکانی و مساحت آنها در حاشیه فوقانی جنگلهای شمال کشور تعیین شد. به این منظور از هشت فریم داده‌های سنجنده ETM ماهواره Landsat مربوط به بهار و تابستان  سال 1383 و داده‌های ماهواره Landsat5 TM مربوط به تابستان سال 1368 استفاده گردید. اطلاعات قطعات نمونه به‌تعداد 2960 قطعه 8100 متر مربعی با استفاده از روش نمونه‌برداری منظم با نقطه شروع تصادفی جمع‌آوری شد. بعد از انجام مراحل پردازش، تفسیر، تجزیه و تحلیل داده‌ها و تلفیق آن با اطلاعات برداشتهای صحرایی، نقشه محدوده‌های جنگلی در دو مقطع زمانی فوق به‌دست آمد. سپس با مقایسه این دو نقشه، محدوده جنگلهای تخریب شده و تغییرات مرز فوقانی جنگل در این دوره 15 ساله به‌دست آمد. براساس اطلاعات استخراج شده از نقشه‌ها طی این مدت 121528 هکتار از جنگلهای کوهستانی حاشیه بالادست شمال تخریب شده‌است. تخریب متوسط سالانه آن 8101 هکتار برآورد گردید که معادل 45/0 درصد سطح کل جنگلهای شمال کشور می‌باشد. براساس همین اطلاعات، مقدار تخریب متوسط سالانه در استانهای گیلان، مازندران و گلستان به‌ترتیب 1182، 4647 و 2272 هکتار برآورد گردید. به‌عبارتی، سالانه به‌طور متوسط به‌ترتیب 21/0، 49/0 و 69/0 درصد از سطح جنگل استانهای یادشده در حاشیه بالادست، تخریب شده‌است. در استان گلستان بیشترین تخریب سالانه (69/0 درصد) و کمترین آن در استان گیلان (21/0 درصد) انجام می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation on boundary changes of northern forests of Iran using remotely sensed data

نویسندگان [English]

  • Khosro Mirakhorlou 1
  • Reza Akhavan 2
1 senior research expert, member of scientific board, Research Institute of Forests and Rangelands (RIFR)
2 Assis. Prof. RIFR
چکیده [English]

We compared land use maps of 1988 and 2004 of northern mountainous forests of Iran that have been extracted from landsat images in 15 years period and investigated on boundary changes and calculated deforestation areas as well. This information is essential for afforestation and forest extension in the deforestation areas of upper border of the mountainous forests. For this reason, we used landsat TM and ETM+ images in 1988 and 2004 for providing land use maps and also collected information from 2960 sample plot (90×90m) using systematic random sampling. Based on extracted maps, 121528 ha of northern mountainous forests of Iran has been deforested in 15 years period. The deforestation area were estimated 8101 ha per year.  It is 0.45 percent of the northern forests. The percentage of deforestation area in terms of provinces (Guilan, Mazandran and Golestan) were estimated 1182, 4647 and 2272 ha per year or annually 0.21%, 0.49% and 0.69%, respectively. The results showed that the maximum deforestation percentage occurred in the Golestan and the minimum in the Guilan province.     

کلیدواژه‌ها [English]

  • Landsat
  • deforestation
  • mountainous forests
  • afforestation
  • upper border
  • northern forest

مراجع

- بی‌نام، 1373، تهیه نقشه کاربری و پوشش گیاهی اراضی استان گیلان با استفاده از تفسیر ماهواره‌ای، اداره کل آمار و اطلاعات وزرارت کشاورزی سابق، نشریه شماره 23/73، تهران، 137 صفحه.
- بی‌نام، 1376، اطلس کاربری و پوشش گیاهی اراضی استان مازندران با مقیاسهای 1:200000 و 1:100000، اداره کل آمار و اطلاعات وزرارت کشاورزی سابق، نشریه شماره 9/76، تهران، 115 صفحه.
- ثابتی، ح. 1355، جنگلها، درختان و درختچه‌های ایران، انتشارات سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، تهران، 810  صفحه.
-  درویش صفت، ع. 1995. کاربرد اطلاعات ماهواره‌های لندست و اسپات و ترکیب آنها جهت طبقه‌بندی و آمار جنگل. خلاصه رساله دکتری دانشگاه پلی تکنیک زوریخ، سوئیس.
-  شتایی جویباری، ش. 1375. تهیه نقشه جنگل به‌کمک تصاویر ماهواره‌ای به‌روش رقومی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 158 صفحه.
-  میرآخورلو، خ. 1382. تهیه نقشه کاربری اراضی در محدوده جنگلهای شمال کشور با استفاده ازداده‌های ماهواره +Landsat7  ETM.فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 11(3):  358-325.
- Chris, S. and Nicki, B. 1997. Erdas Field Guide, Chapter 1 & Chapter 6. Erdas, Inc. 1th  Edition, Atlanta, Gorgia, 654 p.
- Congalton, R. 1991. A Review of Assessing the Accuracy of Classifications of Remotely Sensed data. Remote Sensing of Environment, Vol. 37: 35-46.
- Lillesand, T. M., Ralph W. K. and Chipman W. J., 2004. Remote sensing and Image Interpretation. 5th Edition, New York: John Wiley & Sons, 763 p.
- Nathniel, D. H., Geerygory, K. and David C., 2003. Mapping impervious surfaces and forest canopy using classification and regression tree (CART) analysis. ASPRS 2003 Annual Conference Proceedings, May 2003, Anchorage, Alaska. 8p. 
- Petra, B., Ben M., Gerrit H. 1997. ILWIS 2.1 Reference Guide. ILWIS department, ITC, Enchchede, The Netherlands, 458p.
- Raymond, N. and Petra, B. 2001. ILWIS 3.0 Academic, User’s Guide. ILWIS department, ITC, Enchchede, The Netherlands, 520 p.
- Rikimarus A. and Miyataka S., 1997. Development of Forest Canopy Density Mapping and Monitoring Model Using Indices of Vegetation, Bare soil and Shadow. HoseiUniversity, Tokyo, Japan, 8p.
- Robert, A. S. 1987. Techniques for Image Processing and Classification. RemoteSensingUniversity of Arizona, Academic Press, New york, 481p.
 -Wang Y., Bonynge G., Nugranad J., Traber M., Ngusaru A., Tobey J. Hale L., Bowen R., Makota V., 2003. Remote Sensing of Mangrove Change Along the TanzaniaCoast.Marine Geodesy, Volume 26 (14): 35-48.
- Wang L., Sousa W. P., Gong P., 2004. Integration of object-based and pixel-based classification for mapping mangroves with IKONOS imagery. International Journal of Remote Sensing, Vol. 25 (24): 5655-5668.
- Xueqiau Li, 1999. Researches on Monitoring by Remote sensing the Tropical     Forests in Hainan IslandChina. Meteorological Bureau of Hainan Provincial, China, 5p.
تحقیقات جنگل و صنوبر ایران
دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 31
فروردین 1387
صفحه 148-139

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار