بررسی فنولوژی کلن های مختلف صنوبر Populus euramericana و Populus deltoides در کلکسیون پایه مادری کرج طی سال های 1365 تا 1383

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

2 دانشیار پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

3 استادیار پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

طرح کلکسیون پایه مادری صنوبر با استفاده از تعداد 57 رقم از گونه‌ها و کلنهای مختلف در اسفندماه سال 1362 در مرکز تحقیقات منطقه البرز کرج اجراء شد. از هرکلن به تعداد پنج اصله نهال دو ساله به‌صورت خطی و به فاصله 8×5 متر کاشته شد. در سالهای بعد به‌تدریج کلنهای جدید دیگری از بخشهای پنج‌گانه صنوبر به ارقام قبلی اضافه گردید که در مجموع تعداد صنوبر‌های کلکسیون به 69 رقم رسید. عملیات داشت در این کلکسیون شامل آبیاری، وجین علفهای هرز و هرس درختان بوده است. مطالعات فنولوژی کلنهای مختلف همه ساله از اواخر بهمن ماه تا اواخر آذرماه انجام شده است؛ بدین صورت که در ماههای اولیه فصل رویش هفته‌ای دوبار و در سایر ماهها هفته‌ای یکبار با استفاده از دوربین چشمی نسبت به مشاهده و ثبت زمان وقوع پدیده‌های مختلف فنولوژی اقدام گردید که در این مقاله اطلاعات بدست آمده از بررسی فنولوژی 28 کلن اورامریکن و دلتوئیدس ارائه شده است. مطالعات فنولوژی صنوبر‌های مورد بررسی طی سالهای مختلف نشان داد که فعالیت حیاتی آنها در محدوده زمانی اوایل اسفند تا اواخر فروردین‌ماه شروع شده و در اوایل آبان تا اواخر آذرماه خاتمه می‌یابد. ظهور پدیده‌های حیاتی (بازشدن گلها، باز شدن برگها، رسیدن و پراکنش بذرها، خزان برگها) در کلنهای مختلف و نیز در سالهای مختلف بسته به دمای هوا در زمانهای متفاوتی انجام شد. اختلاف زمانی بین ظهور این پدیده‌ها در کلنها و سالهای مختلف از چند روز تا چند هفته متغیّر بوده است. با نگاهی به زمان ظهور و باز شدن جوانه‌های گل و برگ طی سالهای آزمایش مشخص می‌شود که روند آغاز فعالیتها از فروردین به‌سمت اسفند و از اسفند به‌سمت بهمن‌ماه گرایش داشته است و این بدین معناست که فصل بهار در سالهای پایانی طرح نسبت به سالهای اولیه و میانی طرح زودتر آغاز شده است و یا به‌عبارت دیگر می‌توان بیان کرد که طول فصل رویش طی این سالها در شرایط آب و هوایی کرج چند روزی افزایش یافته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Phenological study of different Poplar clones Populus euramericana and Populus deltoides in Karaj collection during 1986 - 2004

نویسندگان [English]

  • Raf'atollah Ghasemi 1
  • Ali Reza Modir Rahmati 2
  • Ahmad Hemmati 1
  • Farhad Asadi 3
  • Mohsen Kalagari 3
1 Senior Research Expert, RIFR
2 Associate. Prof., RIFR
3 Assistant. Prof. RIFR
چکیده [English]

Poplar collection project was carried out in frame of the national project for gathering native and exotic poplar clones and establishing of selection nursery, using 57 different species and clones in year 1984 in the Alborz research center, Karaj. Five seedlings from each clone (two years old) were planted in lines with 5m×8m spacing. During the study years, more new clones from five poplar sections were gradually added to the pervious ones. Therefore, the total number of poplars in the collection became to 69 samples. Irrigation, weed control and branch pruning have been done during growing seasons. Phenological studies of different Poplar clones have been done from mid December to mid February, every year. In the first three months of growing season, phenological phenomena have been observed and recorded by binocular, twice a week and during the other months it has been done once a week. In this paper, we revealed information of phenological study for 28 Populus euramericana and Populus deltoides clones. Results showed that vital activity in poplar trees starts between late February until late April and ends up between late October until middle of December. Vital phenomena (blooming, flushing, maturity and dispersal of seeds and leaf fall) have appeared in different times among different clones and different years depending on air temperature. By checking of blooming and flushing dates during the study period we can conclude that the beginning of the vital activities tends from April to March and from March to February. This means that spring begins sooner in the last years of the experiment. In the other word, the length of the growth season during these years has been increased by several days in Kkaraj climatic conditions.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Poplar
  • collection
  • phenology
  • Clone
- بزرگمهر، ع.، 1381. گزارش پنج‌ساله طرح کلکسیون پایه مادری صنوبر ایستگاه تحقیقات کهنه‌کن بجنورد. مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان خراسان. 37 صفحه.
 - دانشور، ح.، 1384. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی احداث کلکسیون پایه مادری صنوبر در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور. 96 صفحه.
- قاسمی، ر.، جلیلی، ع.، اکبری نیا، م. و مدیررحمتی، ع.، 1380. بررسی فنولوژی ارقام مختلف صنوبر در کلکسیون پایه مادری مرکز تحقیقات البرز کرج درسالهای 1376 و 1377. تحقیقات جنگل وصنوبر ایران، 6: 94-63
- قاسمی، ر.، مدیررحمتی، ع. و همتی، ا.، 1381. گزارش نهایی طرح آزمایش مرحله نهایی سازگاری ارقام مختلف صنوبر (پوپولتوم مقایسه‌ای) در شرایط اقلیمی کرج. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. 69 صفحه.
– لطفیان، ح.، 1364. گزارش طرحهای تحقیقاتی قبلی صنوبر و ارائه نتایج مقدماتی بعضی از آنها. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. مجموعه مقالات ارائه شده در سمینار اهمیت صنوبر. نشریه شماره 45: 117 - 51
- یوسفی، م.، مدیررحمتی، ع.، قاسمی، ر. و شهریور، ع.، 1381. گزارش نهایی طرح کلکسیون پایه مادری صنوبر، ایستگاه سراب‌تاوه یاسوج. مؤسسه تحقیقات جنگها و مراتع. 45 صفحه.
- Kohan. S., 1963. Results of phenological investigation of poplars on comparative trail plots in E. Slovakia. Ved. Prace Vyskum. Ust. Lesn. Hosp. Bansk. Stiva. 4: 121-137.
- Vogl, M., 1966. Leaf-fall and autumn translocation in leaves of poplars. Arch. Forstw. 15(5/6): 641-651.
- Yu, Q.B., 2001. Growth and phenology of hybrid aspen clones (Populus tremula L. x Populus tremuloides Michx.). Silva-Fennica. 35 (1): 15-25.
- Zhang, Q., and Xiaohua. S., 1999. Study on the collection, preservation and genetic valuation of genetic resources of Populus deltoides Bartr. Research institute of Forestry, Beijing, China. Scientia- Silvae- Sinicae. 35 (2): 31-37.