بررسی اثر محتوای رطوبتی بذر بر جوانه‌زنی و بنیه بذر بلوط ایرانی (.Lindl Quercus brantii)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری جنگل‌داری، دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس

3 استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

4 استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران

5 مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

چکیده

این تحقیق به‌منظور بررسی اثر محتوای رطوبتی بر جوانه‌زنی و بنیه بذر بلوط ایرانی (.LindlQuercus brantii) انجام شد. بذرها از رویشگاه بلوط ایرانی واقع در حوزه شهرستان ممسنی (استان فارس) جمع‌آوری شدند و برای کاهش محتوای رطوبتی بذر در آزمایشگاه تحت تأثیر پنج  تیمار خشکی (شاهد، 24، 48، 72 و 96 ساعت) درون آون در دمایC °30 قرار گرفتند. مقدار رطوبت بذر در هر یک از تیمارها به‌ترتیب 4/47 (شاهد)، 7/46، 5/42، 7/40 و 2/32 درصد تعیین شد. برای اندازه‌گیری میزان جوانه‌زنی، بذرها در ژرمیناتور در شرایط دمای 25 درجه سانتی‌گراد و دوره نوری 8 تا 16 ساعت (روشنایی-تاریکی) قرار گرفتند. نتایج در یک دوره 30 روزه نشان داد که کاهش رطوبت بذر، صفات بذر را تحت تأثیر قرار داده به‌طوری که با کاهش رطوبت بذر، درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، طولهای ریشه‌چه و ساقه‌چه، وزنهای خشک ریشه‌چه، ساقه‌چه و گیاهچه و شاخص بنیه بذر به‌شدت کاهش ولی متوسط زمان جوانه‌زنی افزایش یافته است. هنگامی‌که رطوبت بذر حدود 7 درصد کاهش یافت (7/40 درصد)، افت شدید در بیشتر صفات یادشده مشاهده گردید. وقتی رطوبت بذر حدود 15 درصد کاهش یافت (2/32 درصد)، جوانه‌زنی حدود 77 درصد کاهش یافت. رطوبت بذر با متوسط زمان جوانه‌زنی همبستگی منفی (P < 0.01) و با سایر صفات همبستگی مثبت (P < 0.01) نشان داد. نتایج این تحقیق آشکار ساخت که جوانه‌زنی و بنیه بذر بلوط ایرانی به‌شدت وابسته به رطوبت بذر است. این موضوع نشان می‌دهد که بذر بلوط ایرانی نسبت به کاهش رطوبت درونی بسیار حساس است که حاکی از رفتار ریکالسیترانتی بذر این گونه می‌باشد. بنابراین لازم است برای حفظ قدرت جوانه‌زنی بذر این گونه، مراقبت کافی به‌عمل آید تا در طول دورۀ برداشت تا کاشت، رطوبت درونی بذر کاهش نیابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of desiccation on germination and vigor of Manna Oak (Quercus brantii Lindl.) acorns

نویسندگان [English]

  • Sohrab Alvaninejad 1
  • Ma'oud Tabari 2
  • Mansoor Taghvae 3
  • Kambeiz Espahbodi 4
  • Mojtaba Hamzepour 5
1 Ph.D. Student of Forestry, Faculty of Natural Resources and Marine Science, University of Tarbiat Modares
2 Associate Prof. Faculty of Natural Resources and Marine Science, University of Tarbiat Modares
3 Faculty of Agriculture, University of Shiraz
4 Assistant. Prof., Research Center of Agriculture and Natural Resources of Mazandaran
5 Senior research expert, Research Center of Agriculture and Natural Resources of Fars
چکیده [English]

     This research is aimed to study the seed moisture content (SMC) and its effects on the germination and vigor of Manna oak (Quercus brantii Lindl.) acorns. Acorns were collected from Manna oak forest habitat, in Mámásáni, Fars province, and subjected to oven-dry (30 °C) at five treatments: no desiccated (control), 24, 48, 72 and 96 hours for decreasing SMC. The SMC of treatments were obtained 47.4 (fresh weight basis or control sample), 46.7, 42.5, 40.7 and 32.2%, respectively. For measuring of germination, the acorns were placed in germinator at 25 °C and 8-16 hours (radiation-darkness). Results in a 30-day period revealed that germination rate, germination speed, root and shoot lengths, dry mass of root, shoot and plant, and vigor index severely decreased with decreasing SMC. Most of the seed characteristics severely decreased when SMC reduced about 7% (reached 40/7%). When the SMC decreased about 15% (reached 32.2%), germination declined about 77%. The SMC had a negative significant correlation with mean germination time (P < 0.05) and had a positive significant correlation (P < 0.05) with other measured characteristics. The results revealed that germination and vigor index of Manna oak acorns are highly dependent on SMC and have a recalcitrant storage behavior. It is needed to keep the SMC of Manna oak from harvesting date to sowing date.

کلیدواژه‌ها [English]

  • germination
  • Quercus brantii Lindl
  • seed moisture content
  • Vigor index

مراجع

-  تقوائی، م.، 1385. بررسی اثرات تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه بر خصوصیات اکوفیزیولوژیک بذر جو (Hordeumvulgare L.). رساله دکتری دانشگاه تهران، 158 صفحه.
-Agrawal, P.K. and Dadlani, M., 1992. Techniques in seed science and Technology. South Asian Publishers, 209 p.
-Anonymus, 1993. International Seed Testing Association (ISTA). International rules for seed testing. Seed Sci. Technol., 21 (Suppl. Rules). 258p.
-Anonymus, 2002. International Seed Testing Association (ISTA). International rules for seed testing. Seed Sci. Technol., 24: 53-55.
-Bonner, F.T., 1990. Storage of Seeds: Potential and Limitation for Germplasm Conservation. Forest Ecology and Management, 35: 35-43.
-Bonner, F.T., 1996. Responses to drying of recalcitrant seeds of Quercus nigra L. Ann. Bot. (London), 78: 181–187.
-Bonner, F.T. and Vozzo, J.A., 1987. Seed biology and technology of Quercus. USDA For. Serv. Gen. Tech. Rep., SO-66 p.
-Connor, K.F. and Sowa, S., 2003. Effects of desiccation on the physiology and biochemistry of Quercus alba acorns. Tree Physiol., 23: 1147–1152.
-Hong, T.D. and Ellis, R.H., 1996. A Protocol to Determine Seed Storage Behavior. International Plant Genetic Resources Institute (IPGRI) Technical Bulletin No.1, Rom, Italy. 62 p.
-Kim, S.H., Choe, Z.R. and Kang, Y.H., 1987. Vigor determination in barely seed by the multiple criteria. Korean Journal of Crop Science, 32 (4): 417-424.
-Merouani, H.C., Maria, B., Almedia, H. and Pereira, J.S., 2000. Physiological behavior of cork-oak acorns (Quercus suber L.) during storage and variation between trees. Ann. For. Sci., 58:143–153.
-Pritchard, H.W., 1991. Water potential and embryonic axis viability in recalcitrant seeds of Quercus rubra. Ann. Bot., 67: 43–49.
-Pritchard, H.W. and Manger, K.R., 1990. Quantal response of fruit and seed germination rate in Quercus robur L. and Castanea sativa Mill. to constant temperatures and photon doses. J. Exp. Bot., 41: 1549–1557.
-Rosa, C.G., Douglass, F. and Robert, P.K., 2005. Evaluation Desiccation sensitivity of Northern Red Oak acorn Using X- Ray Image Analysis. Can. J. For. Res., 35: 2823-2831.
-Sowa, S. and Connor, K.F., 2003. Recalcitrant behavior of cherry bark oak seed: an FT-IR study of desiccation sensitivity in Quercus pagoda Raf. acorns. Seed Technol., 25: 110–123.
تحقیقات جنگل و صنوبر ایران
دوره 16، شماره 4
دی 1387
صفحه 582-574

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار