بررسی ویژگی‌های رویشگاهی و جنگل­شناسی گونه Juniperus excelsa در جنگل‌های طبیعی ایلان در استان قزوین

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه مازندران

2 کارشناس ارشد جنگل‌داری

چکیده

به‌منظور بررسی ویژگیهای رویشگاهی و جنگل‌شناسی درختان ارس (Juniperus excelsa M. Bieb) با توجه به عوامل توپوگرافی و خاک، جنگل ایلان در استان قزوین مورد مطالعه قرار گرفت. ابتدا با تلفیق نقشه‌های شیب، ارتفاع و جهت‌های جغرافیایی، نقشه واحدهای کاری بدست آمد. سپس آماربرداری از تعداد در هکتار درختان، زادآوری، ارتفاع، قطر برابرسینه، قطر تاج، درصد تاج‌پوشش، تعداد درختان با تنه واحد و تاج نامتقارن در درون هر واحد کاری به‌کمک قطعات نمونه 1600 مترمربعی انجام شد. در هر واحد کاری سه نمونه خاک در عمق 20-0 سانتی‌متر برداشت شد و میزان آهک، اسیدیته و وزن مخصوص ظاهری آنها تعیین گردید. نتایج نشان داد که به‌جز مشخصه ارتفاع و تاج نامتقارن درختان ارس در شیبهای مختلف، سایر مشخصه‌های رویشی در بین واحدهای کاری دارای اختلاف معنی‌دار در سطح 1 و 5 درصد می‌باشند. همچنین بین تعداد زادآوری ارس و خصوصیات خاک رابطه معنی‌دار در سطح 5 درصد وجود داشت. بیشترین همبستگی میان درصد آهک و تعداد زادآوری مشاهده شد (54/0r = ). تعداد گیاهان بوته‌ای، تعداد در هکتار درختان، رویه‌زمینی و درصد تاج‌پوشش با میزان زادآوری همبستگی معنی‌دار نشان دادند. بیشترین همبستگی میان درصد تاج‌پوشش و زادآوری ارس مشاهده شد (64/0= r). بنابراین مشخصه‌های رویشی ارس در ارتباط تنگاتنگ با عوامل توپوگرافی و خاک می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation on the site and silvicultural properties of Juniperus excelsa in natural forests of Ilan in Qazvin province

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Pourmajidian 1
  • Mohammad Moradi 2
1 Assistant Prof., Faculty of Natural Resources, University of Mazandaran
2 M.Sc. in forestry
چکیده [English]

    In order to investigate the vegetative properties of Juniperus excelsa M.Bieb in relation to soil and physiographic factors, Ilan site in Qazvin province was selected. First, map of land units was produced by overlaying of slope, elevation and geographical aspects maps. Inventory of vegetative characteristics such as density, DBH, height, number of trees with single trunk, number of trees with non-symmetrical canopy, canopy cover (%), canopy diameter and seedling density was performed in every land units by measuring 3 sample plots of 1600 m2 surface area. Three soil samples were taken from each land unit from 0-20 cm depth of soil and CaCo3, pH and bulk density were measured in lab. Results showed that except for trees with non-symmetrical canopy and trees height in different slope classes, other vegetative characteristics had significant difference among the land units, aspects, slopes and elevations at significant levels of 99 and 95 percent. Also, there is a significant correlation between number of juniper seedling with physical and chemical characteristics of soil. Highest correlation was observed for lime percentage and number of juniper seedling (r = 0.54). There were positive and significant correlation between number of shrub plant, number of juniper trees, basal area and forest canopy percentage with number of seedling. Highest correlation was observed for forest canopy percentage and number of juniper seedling (r = 0.64). Therefore, the vegetative characteristics of Juniperus excelsa M.Bieb in the studied site have significant correlation with soil and physiographic factors.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Juniperus excelsa M.Bieb
  • vegetative characteristics
  • land unit
  • topographic factor
  • soil
  • Ilan

مراجع

- اسدی، م.، 1376. فلور ایران، بازدانگان شماره­های 19 تا 22 تیره­های کاج، سرخدار، سرو و ارمک. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، 58 صفحه.
- اسماعیل‌نیا، م.، جلالی، س.غ.، طبری، م. و حسینی، س.م.، 1385. اثر تنظیم کننده رشد گیاهی IBA بر تکثیر رویشی ارس (Juniperus excelsa). تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 14(3): 227-221.
- بی‌نام، 1379. طرح مدیریت منابع طبیعی حوضه کشکدشت. اداره کل منابع طبیعی استان قزوین، 168 صفحه.
- ثابتی، ح.، 1385. جنگلها، درختان و درختچه­های ایران. انتشارات دانشگاه یزد، 806 صفحه.
- جوانشیر، ک.، 1360. تحقیق درباره تولید بذر و نحوه رویاندن آن در درختان ارس (Juniperus) به‌منظور احیاء جنگلهای ارس. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 25، 35 صفحه.
- خوشنویس، م.، علی‌احمد کروری، س.، تیموری، م.، متینی‌زاده، م.، رحمانی، ا. و شیروانی، ا.، 1387. بررسی تأثیر تیمارهای مختلف بر ریشه‌زایی قلمه Juniperus excelsa. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 16(1): 167-158.
- رمضانی، م.، 1374. پوشش گیاهی منطقه سرخس. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 155، 45 صفحه.
- زبیری، م.، 1379. آماربرداری در جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، 401 صفحه.
- صدری، ح. و نراقی، ط.، 1374. مروری بر ریزازدیادی سوزنی‌برگان با تأکید بر تحقیقات تکثیر گونه ارس به‌روش کشت جوانه انتهایی. پژوهش و سازندگی، 38: 55-50.
- علی‌احمد کروری، س.، 1376. مطالعه و بررسی قرابت بین پایه‌های J. excelsa و J. polycarpos به‌روش آنزیمولوژی. پژوهش و سازندگی، 38: 41-37.
- قهرمان، ا.، 1373. کورموفیت‌های ایران. مرکز نشر دانشگاهی، 350 صفحه.
- قلیچ­نیا، ح.، 1378. بررسی درجه همبستگی جوامع گیاهی با عوامل توپوگرافی در منطقه نردین. پژوهش و سازندگی، 43: 37- 33.
- مؤمنی مقدم، ت.، 1381. بررسی اکولوژیکی رویشگاه‌های ارس شیروان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس، 98 صفحه.
- مروی مهاجر، م.، 1384. جنگل‌شناسی و پرورش جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، 387 صفحه.
- متینی‌زاده، م.، علی‌احمد کروری، س.، خوشنویس، م. و تیموری، م.، 1384. شناسایی قارچهای میکوریزی همزیست با ارس  J. excelsaو بررسی فراوانی آنها در رویشگاه سیراچال. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 13(4): 400- 385.
- نمیرانیان، م.، 1385. اندازه‌گیری درخت و زیست سنجی جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، 574 صفحه.
- Ahmed, M., Imtiaz, A. and Anjum, P., 1989. A study of natural regeneration of Juniperus excelsa in Balouchistan. Pakistan Journal of Vegetation Sciences, 1: 271-276.
- Carus, S., 2004. Increment and growth in Crimean Juniper (Juniperus excelsa Bieb.) stand in Isparta-Sutculer region of Turkey. Journal of Biological Sciences, 4: 173-179.
- Farjon, A., 1992. The taxonomy of multiseed junipers (Juniperus Sect. Sabina) in southwest Asia and east Africa (Taxonomic notes on Cupressaceae I). Edinburgh Journal of Botany, 49: 251-283.
- Fisher, M., 1997. Decline in the juniper woodland of Riyadh reserve in the south western Saudi Arabia, response to climate change. Global Ecology & Biogeography, 6(5): 379-386.
- Milios, E., Pipins, E. and Petrou, P., 2006. The influence of shade condition on the young radius (Ring Width) growth of Juniperus excelsa M. Bieb. ‌‌trees in the central part of the Nestos valley in the northeast of Greece. International Conference of Sustainable Management and Development of Mountainous and Island Areas. Island of Naxos, Greece, 282-286.
- Sarkina, I., 1988. Dependence of the inoculation potential of the soil on the ecological condition and species affinity of the higher plant. Sbornik Nauchnykh, 104: 62-72.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار