استفاده از صفات مورفولوژیکی برگ برای تمایز توده‌های Populus nigra در استان‌های کرمانشاه و زنجان

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جنگل‌داری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

2 استادیار پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

3 استاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

4 دانشیار پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

5 دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

ازدیاد غیر‌‌جنسی صنوبر از طریق قلمه‌زدن و استفاده گسترده از آن در صنوبرکاریهای کشور، سطح تنوع ژنتیکی این درختان ارزشمند را تهدید می‌کند. از این رو، بررسی میزان تنوع ژنتیکی این درختان به‌منظور اتخاذ راهبرد حفاظت و توسعه صنوبرکاری برای مدیریت پایدار و استمرار تولید چوب ضروری به‌نظر می‌رسد. بر این اساس در تحقیق حاضر از میان توده‌های Populus nigra کشت شده در دو استان کرمانشاه و زنجان با استفاده از 23 صفت مورفولوژیکی برگ، 12 توده از لحاظ وجود گوناگونی ژنتیکی مورد بررسی قرار گرفتند. به‌منظور یکسان‌سازی شرایط محیطی، قلمه‌ها در قالب طرح آزمایشی بلوک‌های کامل تصــادفی در 3 تکرار، در عرصه مجتمع تحقیقاتی البرز کرج کاشته شدند. اندازه‌گیری صفات مورفولوژیکی در اواسط فصل رویش انجام شد و داده‌های حاصل با استفاده از تجزیه واریانس، تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و تجزیه خوشه‌ای مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس از لحاظ بیشتر صفات، گوناگونی در سطح توده‌ها را آشکار ساخت. نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، صفات با وزن بیشتر در مؤلفه‌‌ها را معرفی کرد. در نهایت تجزیه خوشه‌ای توانست به‌خوبی توده‌های دو استان را در گروه‌های مجـزا و به‌صورت مشابه با روش تجزیه به مؤلفه‌های اصلی تفکیک کند؛ به‌طوری‌که سطح تنوع ژنتیکی درختان استان زنجان بیشتر از درختان استان کرمانشاه ارزیابی شد. نتایج نشان داد که صفات مورفولوژیکی در شرایط محیــطی یکسان می‌توانند قرابتها و تفاوتها را در بین توده‌ها آشکار کنند
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Using morphological traits for identification of Populus nigrastands in Kermanshah and Zanjan provinces of Iran

نویسندگان [English]

  • Afrooz Alimohammadi 1
  • Farhad Asadi 2
  • Ebraheim Adeli 3
  • Sayyed Reza Tabaei-Aghdaei 4
  • Asadollah Mataji 5
1 Ph.D. student., Islamic Azad University, Research and Science Branch
2 Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangelands
3 Professor, Islamic Azad University, Research and Science Branch
4 Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangelands
5 Associate Prof., Islamic Azad University, Research and Science Branch
چکیده [English]

In order to adopt strategies for conservation and development, it is necessary to estimate the amount and distribution of genetic diversity in existing populations of poplar. In this study, for estimating genetic diversity between and within 12 stands of Populus nigra established at Kermanshah and Zanjan provinces in Iran, morphological traits were measured. In order to assimilate environmental conditions, seedling were planted under randomized complete blocks design with 3 replications. In the middle of growing season, 23 morphological traits were measured and data were analyzed using analysis of variance, cluster and principal component analysis. Results showed significant differences between stands. Principal component analysis introduced traits with high weight in components. Finally, by using cluster analysis, stands were classified in 2 groups based on 2 different provinces. Results showed that in homogeneous conditions, morphological traits could reveal diversity and similarity in poplar stands.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Populus nigra
  • morphological traits
  • Genetic diversity
  • leaf characteristics

مراجع

-اسدی، ف.، 1380. تنوع ژنتیکی و ساختار آن در درون و بین جوامع گیاهی از گونه‌های مختلف صنوبر. رساله دکتری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، 254 صفحه.
-اسدی، ف.، میرزایی ندوشن، ح.، مدیر رحمتی، ر. و نادری شهاب، م.، 1383. استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی در تمایز کلن‌های صنوبر. فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 12 (2): 300-267.
-کریمی، غ.، مدیر رحمتی، ع. و رحمانی، ر.، 1383. آزمایش مرحله نهایی سازگاری ارقام مختلف صنوبر (پوپولتوم مقایسه‌ای) درصفرابسته. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 46 صفحه.
-Alba, N.C., 1998. Standardized list of descriptors for inventories of Populus nigra stand. Report of the fourth meeting: 3-5 October 1997. Gerardsbergen. Belgium: 39-41.
 -Alba, N.C., Maestro, D., Gundez, M.D. and Notivol, E., 2002. Advances in the preservation of genetic resources in Populus nigra L. in Spain:125-136. In: van Dam, B.C. and Bordacs, S., (Eds.). Genetic diversity in river populations of European Black Poplar. Proceeding of an international symposium held in Szekozard. Hungary. 231p.
-Ballian, D., Kajba, D. and Idzojtic, M., 2006. Morphological diversity of hairy European Black Poplar (Populus nigra subsp. caudina) in Bosnia and Herzegovina. Оригинални научни рад, бр, 5: 13 -22.
-Kajba, D. and Romanic, B., 2002. Morphological leaf variability of the European Black Poplar (Populus nigra L.) in natural populations in the DravaRiver Basin in Croatia: 221-227. In: van Dam, B.C. and Bordacs, S., (Eds.). Genetic diversity in river populations of European Black Poplar. Proceeding of an international symposium held in Szekozard. Hungary. 231p.
-Kremer, A., Dupouey, J.L., Deans, D., Cottrell, J., Csaikl, U., Finkeldy, R., Espinel, S., Jensen, J., Kleinschmit, J., van Dam, B., Tutkova, M., Munro, R.C., Steinhoff, S. and Badeau, V., 2002. Leaf morphological differentiation between Quercus robur and Quercus petraea in stable across western european mixed Oak stands. Ann. For. Sci , 59: 777-787.
-Lopez, D.H., Sierra, U.R. and Cristobal, M.D., 2004. A comparison of isozyme and morphological markers to assess the within population variation in small populations of European aspen (Populus tremula L.) in Spain. Silvae Genetica, 53(5-6): 227-233.
-Marron, N., Dillen, S.Y. and Ceulemans, R., 2007. Evaluation of leaf traits for indirect selection of high yielding poplar hybrids. Environmental and Experimental Botany, 61: 103–116.
- Smulder, M.J.M., Van der Schoot, J., Ivens, B., Storme, V., Castiglione, S., Grassi, F., Bovenschen, J., van Dam, B.C. and Vosman, B., 2002. Clonal propagation in black poplar: 39-52. In: van Dam, B.C. and Bordacs, S., (Eds.). Genetic diversity in river populations of European Black Poplar. Proceeding of an international symposium held in Szekozard. Hungary. 231p.
-Storme, V., Vanden Broeck, A.H., Ivens, B., Smulders, M.J.M. , Halfmaerten, D., Van Slycken, J. and Boerjan, W., 2002. Ex situ conservation of Black Poplar in Belgium, the margin of the geographical distribution: 61-72. In: van Dam, B.C. and Bordacs, S., (Eds.). Genetic diversity in river populations of European Black Poplar. Proceeding of an international symposium held in Szekozard. Hungary. 231p.
-van Dam, B.V., 2002. EUROPOP: Genetic diversity in river population of European Black Poplar for evaluation of biodiversity, conservation strategies, nature development and genetic improvement: 15-32. In: van Dam, B.C. and Bordacs, S., (Ed). Genetic diversity in river populations of European Black Poplar. Proceeding of an international symposium held in Szekozard. Hungary. 231p

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار