تأثیر عوامل فیزیوگرافی بر برخی خصوصیات کمی و کیفی درخت پسته معمولی (Pistacia vera L.) در جنگل‌های خواجه کلات، استان خراسان رضوی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی

2 کارشناس ارشد جنگل‌داری

3 کارشناس، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی

چکیده

این تحقیق در جنگلهای پسته خواجه کلات استان خراسان رضوی و در منطقه‌ای به‌وسعت 6393 هکتار انجام شد. با توجه به این که درخت پسته معمولی (Pistacia vera) مقاوم به سرما، خشکی و شوری است و از نظر نیاز به عناصر غذایی نیز گونه‌ای کم‌نیاز است، بنابراین از نظر اقتصادی دارای اهمیت قابل‌توجهی است. در این راستا اقدام به مطالعه این گونه به‌منظور شناخت بیشتر نیازهای اکولوژیکی آن گردید. در این مطالعه تأثیر عوامل فیزیوگرافی از قبیل جهت، شیب و ارتفاع بر روی برخی ویژگیهای کمی و کیفی این گونه (سطح تاج، زنده‌مانی و شادابی) بررسی شد. بدین منظور به‌صورت تصادفی و با استفاده از نقشه ترکیبی (شیب، جهت و ارتفاع) تهیه شده با کمک GIS اقدام به پیاده نمودن 48 قطعه نمونه گردید و در هر یک از قطعات نمونه به‌روش نمونه‌برداری با تعداد درخت ثابت مشخصه‌های موردنظر اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که شیب، جهت و ارتفاع تأثیر معنی‌داری بر مشخصه سطح تاج داشته است. بررسی وضعیت شادابی درختان نیز نشان داد که جهت و شیب دامنه تأثیر معنی‌داری بر شادابی درختان داشته است. نتایج همچنین نشان داد که شیب، جهت و ارتفاع تأثیر معنی‌داری بر زنده‌مانی درختان نداشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of physiographical factors on some qualitative and quantitative characteristics of Pistacia vera L. at Khajeh Kalat forest in Khorasan Razavi province

نویسندگان [English]

  • Ebraheim Khosrojerdi 1
  • Hadi Darroudi 2
  • Tayyebe Namdost 3
1 Assist. Prof., Research Center of Agriculture and Natural Resources of Khorasan Razavi province
2 M.Sc. in forestry
3 Expert of Research Center of Agriculture and Natural Resources of Khorasan Razavi province
چکیده [English]

 This study was carried out in the Pistachio forests of Khajeh Kalat with an area of 6393 ha. In order to study the effect of physiographical factors (aspect, slope and altitude) on qualitative and quantitative characteristics (crown area, viability and vigority) of pistachio, a land survey was conducted. Sampling performed by 48 plots in random design established on overlaid maps of aspect, slope, altitude, created by GIS softwares. Results showed that slope, aspect and altitude have significant effect on crown area of pistachio. Aspect and slope showed significant effect on pistachio vigority. Results also showed slope, aspect and altitude had no significant effect on viability. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khaje Kalat forest
  • Khorasan Razavi
  • physiographical factors
  • pistacia vera
  • viability

مراجع

- الوانی‌نژاد، س.، 1378. بررسی عوامل موثر بر پراکنش گونه بادام کوهی (A. scoparia) در دو منطقه مختلف استان فارس. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، 144 صفحه.
- ایران‌نژاد ‌پاریزی، م. ح.، 1372. بررسی رویشگاههای طبیعی پسته در ایران. پژوهش ‌و سازندگی، 19: 26-20.
- خواجه‌زاده، م.ح.، 1375. بررسی رابطه همزیستی میکوریزی در گیاه پسته و تأثیر آن در تحمل پسته نسبت به شوری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم گیاهی، دانشگاه تهران، 226 صفحه.
- رمضانی، م.، 1378. بررسی ویژگیهای اکولوژیک و فنولوژیک گونه Pistacia vera در منطقه شمال شرقی خراسان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جنگل‌داری. دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، 137 صفحه.
- زاهدی‌پور، ح.، فتاحی، م. و میر‌داودی ‌اخوان، ‌ح.، ‌1386. بررسی ‌پراکنش ‌و خصوصیات کمی ‌و کیفی رویشگاههای پسته‌وحشی در استان مرکزی: منطقه کوه سقز، شهرستان تفرش. مجله زیست‌شناسی ‌ایران، 78: 197- 191.
- زبیری، م.، 1381. بیومتری جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، 411 صفحه.
- قربانیان، د.، 1384. بررسی اکولوژیکی گونه‌های مهم پسته وحشی ‌(Pistacia atlantica & P. khinjuk) به‌منظور احداث پارکهای جنگلی، فضای سبز شهری و منظر‌سازی اطراف جاده‌ها در مناطق خشک و نیمه‌خشک (مطالعه موردی استان سمنان). دومین همایش ملی فضای سبز. مشهد، 8 تا 9 تیر: 7.
- مروی مهاجر، م.ر.، 1384. جنگل‌شناسی و پرورش جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، 387 صفحه.
- Abd El Ghani, M.M. and Amer, W.M., 2003. Soil -Vegetation relationships in a coastal desert plain of southern Sinai Egypt. Journal of Arid Environments, 55: 607- 628.
- Auslander, M., Nevo, E. and Inbar, M., 2003. The effects of slope orientation on plant growth, developmental instability and susceptibility to herbivores. Journal of Arid Environments, 55: 405- 416.
- Barnes, B.V., Zak, D.R., Denton, S.R. and Spurr, S.H., 1998. Forest Ecology. Forth Edition. John Wiley & Sons. 774 p.
- Campo, J.G., Alberto. F., Hodgoson, J., G-Ruiz, J. and M-Marti, G., 1999. Plant community patterns in a gypsum area of NE Spain, Interactions with topographic factors and soil erosion. Journal of Arid Environments. 41: 401- 410.
- Hokkanen, P.J., 2006. Environmental patterns and gradients in the vascular plants and bryophytes of eastern Fennoscandian herb rich forests. Forest ecology and management, 229 (1-3):73 - 87.
- Izhaki, I., Lahav, H. and Neeman, G., 1992. Spatial distribution patterns of Rhus coriaria seedlings after fire in a Mediterranean pine forest. Octa oecologica, 13 (3): 279-289.
- Onay, A., Pirinc, V., Yildirim, H. and Basaran, D., 2004. In Vitro Micrografting of mature pistachio (Pistacia vera var. Siirt). Plant Cell, Tissue and Organ culture, 77: 215-219.
- Power, S.A., Ashmore, M.R. and Ling, K.A., 1995. Recent trends in beech tree health in southern Britain and the influence of soil type. Water, air and soil pollution. 85: 1293 – 1298.
- Yimer, F., Ledin, S. and Abdelkadir, A., 2006. Soil organic carbon and total nitrogen stocks as affected by topographic aspect and vegetation in the Bale mountains, Ethiopia. Geoderma, 135: 335–344.
- Zar, J.H., 1999. Biostatistical analysis. Prentice Hall International, Inc, 660 p.
- Zohary, M.A., 1952. Monographical study of the genus Pistacia.Palestinian Journal of Botany (Jerusalem), 5: 187- 228.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار