بررسی مشخصه‌های جنگل‌شناسی در توده آمیخته راش- ممرز (مطالعه موردی: قطعه بررسی دائمی، طرح جنگل‌داری نکا- ظالمرود، مازندران)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران

2 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

3 کارشناس پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران

4 دانشجوی کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

این قطعه بررسی دائمی با وسعت 1/6 هکتار در جنگلهای میان‌بند مازندران و سری سه از بخش پنج طرح جنگل‌داری نکا- ظالمرود قرار دارد. پس از محصور کردن قطعه نمونه و انجام آماربرداری صددرصد، پلاک فلزی نشانگر شماره هر پایه بر روی درختان نصب شد. پس از آن در هر طبقه قطری ده اصله از درختان برای تهیه منحنی ارتفاع اندازه‌گیری شدند. بعد از تعیین ارتفاع غالب توده، طبقات قطری درختانی که در هر آشکوب (طبقه‌‌های ارتفاعی) واقع شده‌اند، بدست آمد. در ادامه، فراوانی تعداد درختان در هر آشکوب براساس فراوانی تعداد درختان در طبقات قطری و رابطه بین قطر و ارتفاع درختان، محاسبه شد. بررسی‌های مربوط به ساختار توده، آشکوب‌بندی و تعیین سهم درختان صدمه‌ دیده (توخالی، خشک سرپا، سرشکسته و افتاده) در توده انجام شد. براساس نتایج، جنگل مورد مطالعه دارای سه آشکوب، ساختار ناهمسال، ضریب دولیوکور 27/1 و تیپ غالب راش- ممرز است. رابطه قطر و ارتفاع با مدل S مطابقت می‌کند. افزایش ارتفاع درختان راش تا زمانی که به قطر برابرسینه 45 سانتی‌متر برسند، بیش از زمانی است که این درختان در طبقات قطری بیشتر از 45 سانتی‌متر جای می‌گیرند. درختان ممرز در رقابت با درختان راش، در جوانی با سرعت بیشتری خود را به ارتفاع بالاتر می‌کشانند؛ سپس با رشد بطئی ارتفاعی، بیشتر توان خود را صرف رویش قطری می‌کنند. درختان صدمه ‌دیده، ده درصد حجم توده را تشکیل می‌دهند که یک سوم از آن را درختان توخالی، یک سوم را نیز درختان سرشکسته و یک سوم دیگر به درختان افتاده و خشک سرپا مربوط می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Description of some silvicultural characteristics in a mixed Beech-Hornbeam forest (Case study: permanent plot, Neka- Zalem Roud forest project)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Amini 1
  • Khosro Sagheb-Talebi 2
  • Sayfollah Khorankeh 3
  • Roja Amini 4
1 Assistant Prof., Research Center of Agriculture and Natural Resources of Mazandaran province
2 Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangelands
3 Research expert of RCANRM
4 M.Sc. Student of Gorgan University
چکیده [English]

The permanent plot, with 6.1 ha area, is located on mid-elevation of Hyrcanian forests at district 3 of Section 5 in Neka-Zalem Roud forest project. After fencing the border of the area, a metal number tag was installed on each tree. The full census inventory method performed and in each diameter class, ten trees were measured for preparing of tree height curves. Tree frequency in height classes (or crown layers) was obtained in the basis of: the diameter classes in each height stage, tree frequency in diameter classes and relationship between tree diameter and height. Forest structure, dead trees (snag and log) and damaged trees (hollow and broken), and rate of them within the stand were analyzed. Results showed that the stand consists of uneven-aged Beech-Hornbeam (Fagus orientalis-Carpinus betulus) with three layers. De Liocourt factor of stand is 1.27; diameter and height regression is fitted with S form model. The ratio of Beech height increment is higher in ages before reaching to 45 cm dbh. Hornbeam trees have higher height increment speed in younger stages in competition to beech. Damaged trees contain 10 percent of the stand volume, of which one-third is hollow trees, one- third broken trees and the rest are snag and log.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Structure
  • Dead tree
  • permanent plot
  • layer
  • wounded tree
- اخوان، ر. و نمیرانیان، م.، 1386. بررسی ضریب شکل پنج گونه مهم درختی در جنگلهای خزری ایران. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 15 (2): 180-165.
- امانی، م. و حسنی، م.، 1376. بررسی تیپولوژی توده‌های مادری راش در طرحهای آزمایشات دانه‌زاد ناهمسال و دانه‌زاد همسال در جنگلهای سنگده. پژوهش و سازندگی، 37 (11): 27-4.
- امینی، م.، 1380. روشهای بررسی و مقایسه ساختار در توده‌های جنگلی ناهمسال براساس توزیع تعداد در طبقات قطری. پژوهش و سازندگی،50 (14): 13-4.
- امینی، م.، 1385. بررسی تغییرات رویش قطری و طولی درختان راش در راشستان‌های شرق مازندران. رساله دکتری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 116 صفحه.
- امینی، م.، 1386. بررسی شکل ساقه درختان راش بر مبنای شاخص‌های اندازه‌ای و جنگل‌شناسی. مجله منابع طبیعی ایران، 60 (3): 858-843.
- بنان، غ.، 1343. جنگل‌داری علمی و عملی. انتشارات سازمان جنگلها و مراتع، 421 صفحه.
- بی‌نام،، 1348. طرح جنگل‌داری بخش پنج نکا- ظالمرود (طرح اولیه). سازمان جنگلها و مراتع کشور، 250 صفحه.
- بی‌نام، 1364. جدول حجم گونه راش جنگلهای مازندران. سازمان جنگلها و مراتع کشور، 320 صفحه.
- بی‌نام، 1374. طرح جنگل‌داری بخش پنج نکا- ظالمرود- تجدید نظر اول در بیست ساله دوم. سازمان جنگلها و مراتع کشور.
- بی‌نام، 1376. گزارش تلفیق مطالعات منابع آب حوضه آبخیز رودخانه‌های مازندران، جلد سوم، تجزیه وتحلیل آمار و اطلاعات و بیلان آب بخش هواشناسی. تماب (مرکز تحقیقات منابع آب)، وزارت نیرو، 285 صفحه.
- بی‌نام، 1384. طرح جنگل‌داری بخش پنج نکا- ظالمرود تجدید نظر دوم در بیست ساله دوم. سازمان جنگلها و مراتع و آبخیزداری کشور، 235 صفحه.
- حبشی، ه.، 1376، بررسی اهمیت جنگل‌شناسی خشکه دارها در جنگلهای بکر راش منطقه «واز». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس نور، 180 صفحه.
- ذوالفقاری، ا.، مروی مهاجر، م.ر. و نمیرانیان، م.، 1386. نقش خشکه‌دارها در تجدیدحیات طبیعی توده‌های جنگلی. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 15 (3): 240-234.
- زبیری، م.، 1373. آماربرداری در جنگل. دانشگاه تهران، 401 صفحه.
- زبیری، م.، 1381. زیست‌سنجی (بیومتری) جنگل، دانشگاه تهران، 411 صفحه.
- سفیدی، ک.، مروی مهاجر، م.ر. و اعتماد، و.، 1386. بررسی تأثیر خشکه‌دارها در استقرار نهال‌های راش و ممرز در جنگل آمیخته راش. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 15 (4): 373-365.
- گلدسته، ا.، آقامیرکریمی، س.، خدارحمی، م.، ترابی، م. و اصغری، ر.، 1377. راهنمای کاربران spss. انتشارات حامی، شرکت آمارپردازان، 532 صفحه.
- مروی مهاجر، م.ر.، 1384. جنگل‌شناسی و پرورش جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، 387 صفحه.
- محمدنژاد کیاسری، ش. و رحمانی، ر.، 1380. تأثیر خشکه‌دارها بر فراوانی تجدیدحیات طبیعی در یک جنگل آمیخته راش ممرز مازندران. مجله منابع طبیعی ایران، 54 (2): 152-143.
- نمیرانیان، م.، 1379. مطالعه شاخص‌های مهم اندازه‌ای گونه راش در بخش گرازبن جنگل خیرودکنار. مجله منابع طبیعی ایران، 53 (1): 96-87.
- نمیرانیان، م.، 1383. مطالعه اندازه‌ای گونه ون در بخش گرازبن از جنگل خیرودکنار. مجله منابع طبیعی ایران، شماره 57 (4): 702-689.