مقایسه میزان جذب سرب در اجزای مختلف کاج الدار (Pinus Eldarica Medw.) در شهر تهران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جنگل‌داری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

2 دانشیار، گروه جنگل‌داری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

3 استادیار، گروه جنگل‌داری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

4 استادیار، گروه زیست‌شناسی گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

ارزیابی تجمع عناصر سمّی در خاک و گیاهان در محیط‌زیست، از نظر سلامت و حیات موجودات زنده بسیار مهم و ضروریست. این تحقیق با هدف بررسی میزان جذب سرب در اجزای درختان کاج الدار در سطح شهر تهران انجام شد. برای این منظور در رویشگاه‌های آلوده (آزادی، بهمن و بازار) و رویشگاه شاهد (اقدسیه)، در مقاطع زمانی متفاوت (دی، اسفند، تیر و شهریور) و در فواصل مختلف از ایستگاه سنجش آلودگی هوا (0، 500 و 1000 متر)، تعداد 432 نمونه از برگها، شاخه‌ها و ریشه‌های سطحی درختان تهیه و میزان غلظت سرب موجود در هر یک از آنها با استفاده از دستگاه جذب اتمی مدل واریان 220 اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که میزان جذب سرب در ریشه درختان کاج تهران بیشتر از اندام هوایی (برگ و شاخه) آنهاست. جذب سرب در اندام‌های درختان، در رویشگاه آزادی دارای بیشترین و در رویشگاه اقدسیه دارای کمترین مقدار بوده، این در حالی است که بیشترین میزان جذب سرب در شهریورماه و کمترین آن در اسفندماه مشاهده شد. همچنین بررسیها نشان داد که با افزایش فاصله از ایستگاه سنجش آلودگی هوا، میزان جذب سرب در اجزای درختان کاهش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of lead content absorption in different parts of Eldar pine (Pinus eldarica Medw.) in Tehran city

نویسندگان [English]

  • Behrooz Kord 1
  • Asadollah Mataji 2
  • Sasan Kafaki 3
  • Sara Saadatmand 4
1 Ph.D. Student of Forestry, Islamic Azad University, Science and Research Branch
2 Prof., Department of Forestry, Islamic Azad University, Science and Research Branch
3 Assistant Prof., Department of Forestry, Islamic Azad University, Science and Research Branch Tehran
4 Assistant Prof., Department of Plant biology, Islamic Azad University, Science and Research Branch
چکیده [English]

Evaluation of toxic metal concentration in soil and plants are the most important subject according to the health of ecosystem. This study was carried out to investigate on the lead content absorption in different parts (leaf, root and branch) of Eldar pine (Pinus eldarica Medw.) trees in Tehran city. For this aim in polluted sites (Azadi, Bahman and Bazar) and controlled site (Aghdasiyeh), in defferent seasons (January, March, July and September) and in different distance of air pollution measurment station (0, 500m and 1000m), 432 samples from leaves, branches and top root were collected and lead content density in each samples determined by atomic absorption instrument model Varian 220. Result indicated that lead content absorption in root of pine was higher than aerial parts (leaf and branch). Lead absorption in parts of tree in Azadi site was higher than other sites and the lowest content of lead was measured in Aghdasiyeh site. However, the highest lead content in parts of trees was observed in September and the lowest in March. The results also showed that by increasing of distance from air pollution measurment station, lead content absorption in parts of trees decreased.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Air pollution
  • lead absorption
  • Eldar pine
  • Tehran

مراجع

- بی‌نام، 1373. بررسی میزان جذب سرب در برخی از گونه‌های زینتی تهران. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، انتشارات سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تهران، 52 صفحه.
- بی‌نام، 1386- الف. آمار و اطلاعات اقلیمی ایستگاه‌های سینوپتیک کشور. سازمان هواشناسی کشور، http://www.weather.ir/farsi/statistics/index.aspx.
- بی‌نام، 1386- ب. گزارشات آلودگی هوای شهر تهران. شرکت کنترل کیفیت هوا (وابسته به شهرداری تهران)، http://www.aqcc.ir/default.aspx.
- پورفرهادی، ک.، 1373. بررسی میزان جذب سرب هوای تهران توسط گیاهان همیشه‌سبز و تعیین گونه‌های مقاومتر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته محیط‌زیست، دانشگاه تهران، 133 صفحه.
- حیدری، ر.، خیامی، م. و فربودنیا، ط.، 1384. اثرهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ناشی از آلودگی سرب در دانه‌رستهای ذرت (Zea mays L.). مجله زیست‌شناسی ایران، 18 (3): 236-228.
- دبیری، م.، 1379. آلودگی محیط‌زیست (هوا- آب- خاک- صوت). انتشارات اتحاد، تهران، 399 صفحه.
- سامانی مجد، س.، تائبی، ا. و افیونی، م.، 1386. آلودگی خاک حاشیه خیابان‌های شهری به سرب و کادمیوم. مجله محیط‌شناسی، 33 (43): 10-1.
- صفدری، و.، 1383. مطالعه گاه‌شناسی درختی (Dendrochronology) به‌منظور بررسی اثرهای آلودگی و تغییرات آب و هوا بر روی رویش شعاعی دو گونهFraxinus excelsior Mill. & Pinus eldarica Medw. در منطقه تهران. رساله دکتری رشته علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، 141 صفحه.
- علاءالدینی، ع.، 1386. بررسی اثرهای فیزیولوژیک ناشی از آلودگی سرب بر پارامترهای رشد و محتوای پروتئینی گیاه یونجه (Medicago sativa L.). پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته فیزیولوژی گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، 166 صفحه.
- فاضلی، م.، ریاحی بختیاری، ع. و حبیبی، م.، 1379. اندازه‌گیری میزان سرب اراضی تحت کشت کاهو در حاشیه جاده سراسری مازندران. دو ماهنامه علمی و پژوهشی دانشور، دانشگاه شاهد، 8 (31): 88-83.
- میرغفاری، ن.، 1384. بررسی غلظت سرب در تعدادی از گونه‌های گیاهی طبیعی اطراف معدن سرب و روی ایران‌کوه اصفهان. مجله منابع طبیعی ایران، 58 (3): 644-635.
- Anonymus, 2006. Air Quality Criteria for Lead. Volume I & II. Environmental Protection Agency (EPA), USA, http://www.epa.gov/, 1588 p.
- Harju, L., Saarela, K.E., Rajander, J., Lill, J.O., Heselius, S.L., Lindroos, A. and Mattsson, K., 2005. Elemental analyses of pine bark and wood in an environmental study. Journal of Science of the Total Environment, 343: 231-241.
- James, D.W. and Wells, K.L., 1990. Soil sample collection and handing technique based on source and degree of field variability. In: Westerman, R.L., (Ed.). Soil Testing and Plant Analysis. Third edition. Soil science society of America: 25-44.
- Kiikkila, O., 2003. Heavy metal pollution and remediation of forest soil around the Harjavalta Cu-Ni Smelter in SW Finland. Journal of Silva Fennica, 37 (3): 399-415.
- Lasat, M.M., 2000. Phyto extraction of metals from contaminated soil. Journal of Hazardous Substance Research, 2: 1-25.
- Maher, B.A., Moore, C. and Matzka, J., 2008. Spatial variation in vehicle-drived metal pollution identified by magnetic and elemental analysis of roadside tree leaves. Journal of Atmospheric Environment, 42: 364-373.
- Marry, R.H., Tiller, K.G. and Alston, A.M., 1986. The effect of contamination of soil with copper, lead and arsenic on the growth and composition of plant. Journal of Plant and Soil, 91: 115-128.
- Odukoya, O.O., Arowolo, T.A. and Bamgbose, O., 2000. Pb, Zn, and Cu levels in tree barks as indicator of atmospheric pollution. Journal of Environment International, 26: 11-16.
- Onder, S. and Dursun, S., 2006. Air borne heavy metal pollution of Cedrus libani (A. Rich.) in the city center of Konya (Turkey). Journal of Atmospheric Environment, 40: 1122-1133.
- Stobrawa, K. and Plucinska, G.L., 2007. Changes in carbohydrate metabolism in fine roots of the native European black poplar (Populus nigra L.) in a heavy metal polluted environment. Journal of Science of the Total Environment, 373: 157-165.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار