ساقاب تولیدی توده‌های جنگلی خالص بلند‌مازو و راش در فصل تابستان

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه جنگل‌داری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

2 استادیار، گروه جنگل‌داری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

3 کارشناس ارشد جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

4 استاد، گروه جنگل‌داری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین مقادیر ساقاب تولیدی در دو توده جنگلی بلندمازو (Quercus castaneifolia C.A.M) و راش (Fagus orientalis Lipsky) خالص واقع در جنگل آموزشی- پژوهشی دانشگاه تهران (خیرود) انجام شد. ساقاب تولیدی با استفاده از جمع‌آوری کننده‌های مارپیچی که در ارتفاع برابرسینه درختان دو گونه با قطرهای مختلف نصب شده بود، اندازه‌گیری شد. مقدار بارندگی تابستانه با استفاده از سه جمع‌آوری کننده باران که در نزدیکترین فضای باز نسبت به قطعات نمونه مورد مطالعه قرار گرفته بودند، اندازه‌گیری شد. در طول دوره مطالعه (تابستان 1388)، 10 مورد بارندگی با عمق تجمعی 257 میلی‌متر ثبت شد. متوسط سهم ساقاب تولیدی برای دو گونه بلندمازو و راش به‌ترتیب 2/0 و 6/2 درصد از بارندگی تابستانه برآورد شد. نتایج نشان داد که با افزایش مقدار بارندگی، تولید ساقاب در دو گونه افزایش نشان می‌دهد. همچنین در این مطالعه بین نسبت ساقاب به بارندگی تابستانه، به بارندگی تابستانه (ساقاب به بارندگی تابستانه/ بارندگی تابستانه)‏ْ‏، در بلندمازو و راش به‌ترتیب یک رابطه افزاینده و ضعیف (43/0 =R2) و افزاینده و قوی (93/0 =R2) بدست آمد.‏‏ْ متوسط ضریب زبری پوست با توجه به مؤلفه‌های تعداد شیارها و عمق متوسط شیارهای موجود در پوست برای دو گونه بلندمازو و راش به‌ترتیب 4/0±1/2 و 2/0±5/0 اندازه‌گیری گردید. این مطالعه نشان داد که ساقاب سهم بیشتری از بارندگی تابستانه را در جنگل راش نسبت به بلندمازو به‌‌خود اختصاص می‌دهد و راش حدود 13 برابر بلندمازو ساقاب تولید می‌کند که یکی از مهمترین دلایل این امر را می‌توان به پوست صاف و ظرفیت کم نگهداری آب پوست گونه راش نسبت داد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Stemflow generations in natural and pure stands of Chestnut leaved oak (Quercus castaneifolia C.A.M) and Oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) within the summer

نویسندگان [English]

  • Sayyed Mhmoud Hosseini Ghaleh Bahmani 1
  • Pedram Attarod 2
  • Mohammad Taghi Ahmadi 3
  • Mohammad Reza Marvi Mohadjer 4
  • Vaheid Etemad 2
1 M.Sc. Student, Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, University of Tehran
2 Assistant Prof., Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, University of Tehran
3 M.Sc. of Forestry, University of Tehran
4 Professor, Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, University of Tehran
چکیده [English]

Measurements of stemflow (SF) were conducted during the 2009 summer season in pure and natural oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) and oak (Quercus castaneifolia C.A.M) forests located in the Kheyrud Forest Research Station of Tehran University. Measurements were made inside two plots of beech and oak forests with areas of 0.56, 0.12 ha, respectively. SF was collected from six beech and oak trees with different diameters by the spiral-type SF collection collars installed at diameter at breast height. Gross rainfall (GR) was collected by means of three manual collectors placed in a neighboring open area from the study plots. All the measurements were performed on a rainfall event basis. During the study period, 10 events were recorded with cumulative GR of 257 mm. The cumulative SF depths for beech forest was 8.1 mm, whilst for oak forest was 0.7 mm. At the event scale, the averages intercepted rainfall by the stemflow in beech and oak forests, i.e. SF/GR, were 2.6%, 0.2%, respectively. A strong positive correlation was observed between [(SF/GR)/GR] (R2= 0.93) in the beech forest, while a weak positive correlation was observed in the oak forest(R2= 0.43). Averages bark roughness indices calculated by the number of bark furrows and furrows depths were measured 2.10 and 0.50 for oak and beech trees, respectively. Although the study indicated that GR allocated to SF is not a remarkable amount in both oak and beech forests, the SF volume in the beech trees is higher than that of oak which was found to be highly correlated with higher bark water storage capacity as well as higher bark roughness of the oak trees.

کلیدواژه‌ها [English]

  • bark roughness index
  • beech
  • Oak
  • stemflow

مراجع

- احمدی، م.، عطارد، پ.، مروی مهاجر، م.، رحمانی، ر. و فتحی، ج.، 1388. باران‌ربایی تاج‌پوشش توده راش (Fagus orientalis Lipsky) خالص در فصل تابستان. مجله جنگل ایران، 2 (1): 185-175.
- بی‌نام، 1387. آمار هواشناسی ایستگاه سینوپتیک نوشهر. اداره کل هواشناسی استان مازندران، 50 صفحه.
- قربانی، س. و رحمانی، ر.، 1387. برآورد اتلاف تاجی، ساقاب و تاج‌بارش در توده طبیعی راش شرقی جنگل شصت‌کلاته. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران،              16 (4): 648-638.
- Ahmadi, M.T., Attarod, P., Marvi Mohadjer, M.R., Rahmani, R. and Fathi, J., 2009. Partitioning rainfall into throughfall, stemflow and interception loss in an oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) forest during growing season. Turk. J. Agric. For.,          33: 557-568.
- Brauman, K.A., Freyberg, D.L. and Daily, G.C., 2009. Forest structure influences on rainfall partitioning and cloud interception: A comparison of native forest sites in Kona, Hawii. Agric. For. Meteorol., 150: 265-275.
- Carlyle-Moses, D.E., Flores-Laureano, J.S. and Price, A.G., 2004. Throughfall and throughfall spatial variability in Mediterranean oak forest communities of northeastern Mexico. J. Hydrol., 297: 124-135.
- Crockford, R.H. and Richardson, D.P., 2000. Partitioning of rainfall into throughfall, stemflow and interception: effect of forest type, ground cover and climate. Hydrol. Process, 14: 2903-2920.
- Deguchi, A., Hattori, S. and Park, H., 2006. The influence of seasonal changes in canopy structure on interception loss: application of the revised Gash model. J. Hydrol., 319: 80-102.
- Delphis, F., Levia, Jr. and Ethan, E.F., 2003. A review and evaluation of stemflow literature in the hydrologic and biogeochemical cycles of forested and agricultural ecosystems. J. Hydrol., 274: 1-29.
- Delphis F. and Levia, J., 2004. Differential winter stemflow generation under contrasting storm conditions in a southern New England broad-leaved deciduous forest. Hydrol. Process, 18: 1105-1112.
- Giacomin, A. and Trucchi, P., 1992. Rainfall interception in a beech coppice (Acquerino, Italy).  J. Hydrol., 137: 141-147.
- Granier, A., Biron, P. and Lemoine, D., 2000. Water balance, transpiration and canopy conductance in two beech stands. Agric. For. Meteorol.,              100: 291-308.
- Hanchi, A. and Rapp, M., 1997. Stemflow determination in forest stands. For. Ecol. Manag., 97: 231-235.
- Kuraji, K., Yuri, T., Nobuaki, T. and Isamu, K., 2001. Generation of stemflow and chemistry in a mature Japanese cypress forest. Hydrol. Process,               15: 1967-1978.
 
- Levia, D.F. and Herwitz, S.R., 2005. Interspecific variation of bark water storage capacity of three deciduous tree species in relation to stemflow yield and solute flux to forest soils. Catena, 64: 117-137.
- Levia, D.F., Vanstan, J.T., Mage, S.M. and Kelley-Hauske, P.W., 2010. Temporal variability of stemflow volume in a beech-yellow poplar forest in relation to tree species and size. J. Hydrol.,          380: 112-120.
- Price, A.G. and Carlyle-Moses, D.E., 2003. Measurement and modeling of growing-season canopy water fluxes in a mature mixed deciduous forest stand, southern Ontario, Canada. For. Ecol. Manag., 119: 69-85.
- Shachnovich, Y., Berniler, P. and Bar, P., 2008. Rainfall interception and spatial distribution of throughfall in a pine forest planted in an arid zone.  J. Hydrol., 349: 168-177.
- Silva, I.C. and Okumura, T., 1996. Throughfall, stemflow and interception loss in mixed white Oak forest (Quercus serrata Thunb). J. For. Res.,           1: 123-129.
- Sraj, M., Brilly, M. and Mikos, M., 2008. Rainfall interception by two deciduous Mediterranean forests of contrasting stature in Slovenia. Agric. For. Meteorol., 148: 121-134.
- Take Park, H.O. and Hattori, S.H., 2002. Applicability of stand structural characteristics to stemflow modeling. J. For. Res., 7: 91-98.
- Toba, T. and Ohta, T., 2005. An observational study of the factors that influence interception loss in boreal and temperate forests. J. Hydrol., 313: 208-220.
- Tobon martin, C., Bouten, W. and Sevink, J., 2000. Gross rainfall and its partitioning into throughfall, stemflow and evaporation of intercepted water in four forest ecosystems in western Amazonia.           J. Hydrol., 237: 40-57.
- Valova, M. and Bieleszova, S., 2008. Interspecific variations of bark water storage capacity of chosen types of trees and the dependence on occurrence of epiphytic mosses (mezidruhove rozdily vodni kapacity kury pro vybrane druhy stromu, a zavlsl ost na vyskytu epifytIckych mechorostu). Geosciences Engineering, 4: 45-51.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار