تنوع مورفولوژیکی برگ کلن‌های سه گونه مختلف صنوبر

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جنگل‌داری، دانشکده جنگل‌داری و فناوری چوب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 استادیار، دانشکده جنگل‌داری و فناوری چوب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

تفکیک کلن‌های مختلف صنوبر در مراحل اولیه رشد به‌کمک صفات برگ روشی ساده و ارزان است که دارای ارزش سیستماتیکی بوده و در شناخت ویژگیهای مورفولوژیکی و میزان تأثیرپذیری صفات از محیط یا ژنتیک پایه‌ها یاری می‌رساند. بدین منظور ده کلن صنوبر متعلق به سه گونه نیگرا، اروامریکانا و دلتوییدس در شرایط مشابه از نظر خاک و میکروکلیما کشت شدند و در مجموع 20 صفت مختلف برگ کلن‌ها در اواسط فصل رشد اندازه‌گیری و داده‌های بدست آمده به‌کمک تجزیه واریانس، مقایسات دانکن، میزان پلاستیسیتی صفات و در نهایت تجزیه خوشه‌ای مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس حکایت از وجود اختلاف بسیار معنی‌دار بیشتر صفات بین گونه‌ها و برخی از کلن‌های مورد بررسی داشت. همچنین تعیین میزان پلاستیسیتی صفات نشان داد که فقط هشت صفت شامل طول دمبرگ، نسبت طول به عرض، ضریب شکل، طول، عرض، تعداد، محیط و میزان کلروفیل برگ بیشتر از 50 درصد تحت تأثیر ژنتیک پایه‌ها هستند و در تفکیک کلن‌های گونه‌های اروامریکانا و دلتوییدس موفق بوده، در حالی‌که دو صفت عرض در 50 درصد طول برگ و زاویه بین رگبرگ میانی با آخرین رگبرگ پایینی در سمت راست برگ به‌همراه 8 صفت قبلی در تفکیک کلن‌های گونه نیگرا مؤثرترند. نتایج این تحقیق نشان داد که تعیین تنوع درون و بین گونه‌ای صنوبر به‌کمک صفات مورفولوژیک برگ، روش مناسبی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Leaf morphological diversity in three different Poplar clones

نویسندگان [English]

  • Zohre Saeedi 1
  • Davood Azadfar 2
1 M.Sc. of Forestry, Faculty of Forestry and Wood Technology, University of Agricultural Sciences and Natural Resources of Gorgan
2 Assistant Prof., Faculty of Forestry and Wood Technology, University of Agricultural Sciences and Natural Resources Gorgan
چکیده [English]

Determination of different poplar clones by leaf traits is a simple and cheap method in early growth stages. This method has systematic value and helps to recognize the growth characteristics and effectiveness of the traits by environment or genetics. Ten poplar clones belong to three species including P. nigra, P. deltoides and P. euramericana were planted in the same conditions aspect of soil and microclimate and twenty leave traits were measured in the middle of growing season, then the data were analyzed using variance analysis, Duncan comparisons, determination of traits plasticity and cluster analysis. Variance analysis of the more traits showed high significant differences among the species and some clones. Also the traits plasticity was indicated that only eight traits including petiole length, length to width ratio, shape factor, length, width, number, perimeter and chlorophyll affected more than 50% by genetics and were useful to determine P. deltoids and P. euramericana clones whereas for P. nigra clones width in 50% of leaf length and angle between middle vein and lowest vein in the leaf right hand as well. Results of this research presented that determination of poplar inter and intra specific diversity by leaf morphological traits is suitable method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Poplar
  • leaf morphology
  • Clone
  • species

مراجع

- اسدی، ف.، میرزایی ندوشن، ح.، مدیررحمتی، ع. و نادری شهاب، م.، 1383. استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی در تمایز کلن‌های صنوبر. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 12 (2): 300-267.
- باقری، ع.، مشتاقی، ن. و شریفی، ا.، 1386. بیوتکنولوژی گیاهی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 236 صفحه.
- جعفری صیادی، م.ح.، مروی مهاجر، م.ر.، مظفری، ج. و سبحانی، ه.، 1385. بررسی ویژگیهای مورفولوژیکی برگ گردوی ایرانی (Juglans regia L.). تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 14 (1):19-1.
- سعیدی، ز.، 1386. تفکیک ژنوتیپی و اکوتیپی گونه‌های صنوبر از نظر مقاومت به سرما و لیگنین‌سازی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جنگل‌داری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، 112 صفحه.
- سولرس، ژ.، 1386. محیطهای کاشت صنوبر. ترجمه: منوچهر امانی، انتشارات راه سبحان، 280 صفحه.
- ضیایی ضیابری، ف.، 1371. ذخایر ژنتیکی گونه‌های صنوبر در ایران و روش حفاظت از آنها. پژوهش و سازندگی، 16: 31-28.
- علی‌محمدی، ا.، اسدی، ف.، عادلی، ا.، طبایی عقدایی، س.ر. و متاجی، ا.، 1388. استفاده از صفات مورفولوژیکی برگ برای تمایز توده‌های Populus nigra در استانهای کرمانشاه و زنجان. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران،     17 (3): 381-369.
- کفاش، ش.، بخشی خانیکی، غ. و یوسفی، ب.، 1387. بررسی ویژگیهای مورفولوژیک برگ گونه بلوط دارمازو (Quercus infectoria Olive.) درجنگلهای استان کردستان. پژوهش و سازندگی، 79: 144-135.
- گنجی ‌مقدم، ا. و طلایی، ع.، 1385. بررسی تنوع ژنتیکی در توده‌های جمع‌آوری شده محلب (Prunus mahaleb L.) با استفاده از خصوصیات مورفولوژیک. مجله نهال و بذر، 22 (1): 34-29.
- مهدوی، م.، 1382. بررسی تولید و ارزیابی خمیر APMP از چوب گونه Populus alba جهت ساخت کاغذ چاپ و تحریر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، 90 صفحه.
- Alba, N.C., Maestro, D., Gundez, M.D. and Notivol, E., 2002. Advances in the preservation of genetic resources in Populus nigra L. in Spain: 125-136. In: Van Dam, B.C. and Bordacs, S., (eds.), Genetic diversity in river populations of European Black Poplar. Proceeding of an international symposium held in Szekozard Hungary, 231 p.
- Ballian, D., Kajba, D. and Idzojtic, M., 2006. Morphological diversity of hairy European lack Poplar (Populus nigra subsp. caudina) in Bosnia and Herzegovina. Оригинални научни рад, бр,   5: 13-22.
- Bruschi, P., Grossoni, P. and Bussotti, F., 2003. Within and among tree variation in leaf morphology of Quercus petraea (Matt.) Lieble. natural populations. Tree, 17: 164-172.
- Castro-diez, P., Villar-Salvador, P., Perez-Rontome, C., Maestro-Martinez, M. and Montserrat-Marti, G., 1997. Leaf morphology and leaf chemical composition in three Quercus (Fagaceae) species along a rainfall gradient in NE Spain. Tree,         11: 127-134.
- Dim, G., Benea, V.I. and Coros, A.M., 1999. Phenotypical traits of the native poplar genetic resources. International poplar symposium II, Program with abstracts, Orlean, September 13-17, France, 99 p.
- Dupouey, J.L. and Badeau, V., 1993. Morphological variability of Oaks (Q. robur L., Q. petrae (Matt.) Libbl, Q. pubesense Wild.) in north eastern France: Preliminary results. Ann. Sci., 50: 35-40.
- FAO, 1980. Poplars and Willows in Wood Production and Land use. Rome, FAO Forestry and Forest Products Studies, 328 p.
- Harris, P.J.C., Pasiecznik, N.M., Smitha, S.J., Billingtona, J.M. and Rami, L., 2003. Differentiation of Prosopis juliflora (Sw). Forest Ecology and Management, 180: 153-164.
- Kavak, K.A.E., 1981. Kavak ve Kavakcilik. Izmit (Turkiye), 232 p.
- Lopez, D.H., Sierra, U.R. and Cristobal, M.D., 2004. A comparison of isozyme and morphological markers to assess the within population variation in small populations of European aspen (Populus tremula L.) in Spain. Silvae Genetica, 53 (5-6): 227-233.
- Malvolti, M.E., Fineschi, S. and Pigliucci, M., 1994. Morphological integration and genetic variability in Juglans regia L. Journal of Heredity, 85:      389-394.
- Marron, N., Dillen, S.Y. and Ceulemans, R., 2007. Evaluation of leaf traits for indirect selection of high yielding poplar hybrids. Environmental and Experimental Botany, 61: 103-116.
- McDonald, C., Fonseca, C.R., Overton, J. and Westboy, M., 2003. Leaf-size divergence along rainfall and soil-nutrient gradients: is the method of size reduction common among clades. Functional Ecology, 17: 50-55.
- Poorter, H. and Jong, R., 1999. A comparision of specific leaf area, chemical composition and leaf construction costs of field plants from 15 habitats differing in productivity. New Phitol., 143:       163-168.
- Slycken, J.V., 1995. Plant descriptors for Populus nigra. In: Populus nigra Network, Report of the second meeting, 10 - 12 September, Casale Monferrato, Italy, IPGRI: 13-24.
- Van Dam, B.C., Vornam, B., Pohl, A., Smulders, M.J.M., Bovenschen, J. and Hattemer, H.H., 2002. Conserving genetic variation of Black Poplar along the river Rhine: 117-124. In: Van Dam, B.C. and Bordacs, S., (eds.), Genetic diversity in river populations of European Black Poplar. Proceeding of an international symposium held in Szekozard Hungary, 231 p.
 
تحقیقات جنگل و صنوبر ایران
دوره 19، شماره 1 - شماره پیاپی 43
فروردین 1390
صفحه 118-104

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار