معرفی کلن‌های برتر غیربومی صنوبر تاج‌باز در ایستگاه تحقیقات بلداجی استان چهارمحال و بختیاری

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و‌ منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری

2 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

3 مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال بختیاری

4 دانشجوی دکتری جنگل‌داری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

5 کارشناس ارشد پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال بختیاری

6 مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری

چکیده

این تحقیق با هدف تعیین سازگارترین کلن‌ها با تولید زیاد چوب در ایستگاه تحقیقات صنوبر و درختان سریع‌الرشد واقع در شهر بلداجی استان چهارمحال و بختیاری اجرا گردیده است. به‌منظور اجرای این تحقیق از 12 کلن (تیمار) غیر بومی تاج‌باز از گونه‌های Populus euramericana و Populus deltoides استفاده گردید. کلن‌های یاد شده با فاصله 4×4 متر و در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار کشت شدند. اطلاعات مربوط به قطر، ارتفاع، رویش کل و رویش متوسط حجمی هر کلن به‌صورت سالیانه و تاج درختان در سال آخر (سال هشتم) برای 9 درخت میانی هر کلن برداشت و سپس تجزیه و تحلیل گردید. از مهمترین نتایج بدست آمده در این تحقیق، میزان تولید چوب کلن‌های مورد بررسی بود که بر این اساس از نظر تولید چوب، کلن‌های Populus euramericana 154، Populus euramericana costanzo،Populus euramericana I.214، Populus euramericana vernirubensis و Populus euramericana 262 به‌ترتیب با 12/13، 83/12، 54/12، 11/12 و 65/11 مترمکعب در هکتار و در سال، دارای بیشترین میزان رویش حجمی بودند که به‌عنوان کلن‌های سازگار با تولید زیاد چوب معرفی شدند. بنابراین در نگاه اول، تولید چوب کلن‌های یادشده در مقایسه با تولید آنها در مناطق با دوره رویش طولانی، کمتر به‌نظر می‌رسد ولی اگر با کمی دقت به رویش بوجود آمده برای این کلن‌ها طی 8 سال اجرای تحقیق توجه شود، مشخص می‌شود که تولید بدست آمده، در مدت 8 فصل رویشی 5/5 ماهه می‌باشد. بنابراین به‌نظر می‌رسد برای بیان سن درختان صنوبر و از آن مهمتر مقایسه تولید چوب آنها در مناطق مختلف به‌جای مقیاس سال باید از مقیاس ماه استفاده گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Introducing the most adapted exotic Poplar clones in Chaharmahal-Bakhtiari

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Talebi 1
  • Ali Reza Modir-Rahmati 2
  • Hasan Jahanbazi 3 4
  • Hoseyn Mohammadi 5
  • Farshad Haghighian 6
  • Hamze'ali Shirmardi 5
1 Senior research expert, Research Center of Agriculture and Naturan Resources of Charmahal-Bakhjtiari province
2 Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangelands
3 Senior research expert, Research Center of Agriculture and Naturan Resources of Charmahal-Bakhjtiari province, Shahrekord | Ph.D. student of forstry, University of Agricultural Sciences and Natural Resources
4 Senior research expert, Research Center of Agriculture and Naturan Resources of Charmahal-Bakhjtiari province, Shahrekord | Ph.D. student of forstry, University of Agricultural Sciences and Natural Resources
5 Research expert, Research Center of Agriculture and Naturan Resources of Charmahal-Bakhjtiari province
6 Senior research expert, Research Center of Agriculture and Naturan Resources of Charmahal-Bakhjtiari province
چکیده [English]

This study was performed in order to find the superior poplar clones with high wood production in Research Station of Poplus and fast growing trees in Boldaji, Chaharmahal-Bakhtiari province. We first, selected 12 exotic clones from Populus euramericana andPopulus deltoides species. Then, the clones were planted in a completed randomized blocks design with 3 blocks and 9 replicates. The experiment started at 1999. Dbh, height and crown width of trees were measured within 8 years and total volume as well as dbh, height and volume increment of all clones were calculated. Results showed that the volume increment of clones Populus euramericana I-154, Populus euramericana costanzo, Populus euramericana I-214, Populus euramericana vernirubensis and Populus euramericana 262 were 13.2, 12.83, 12.54, 12.11 and 11.65 m³/h/year, respectively; which were significantly higher than other clones. As a result, these clones are introduced as the most promising clones in term of wood production. In compare to regions with longer growth seasons, the wood production by mentioned clones seems lower, however, it should be mentioned that this wood production has been achieved only within 5.5 months of growing season in Boldaji. It seems that using year scale for the age of poplar trees could be substitute by month scale.

کلیدواژه‌ها [English]

  • adaptability
  • Poplar
  • Clone
  • Growth
  • wood production
  • Chaharmahal and Bakhtiary
- اسدی، ف.، 1373. بررسی علل اقتصادی- اجتماعی کاهش سطح صنوبرکاریها در منطقه زنجانرود. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 109 صفحه.
- امانی، م.، 1386. محیط‌های کاشت صنوبر (شناخت، کاشت، داشت، برداشت و مصارف). انتشارات راه سبحان،     280 صفحه.
- باقری، ر.، 1375. بررسی کمی و کیفی صنوبرکاریهای منطقه زنجانرود. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 7: 63-35.
- بی‌نام.، 1374. سیمای طبیعی استان چهارمحال و بختیاری. معاونت آموزش و تحقیقات جهاد چهارمحال و بختیاری، مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان چهارمحال و بختیاری، 36 صفحه.
- زبیری، م.، 1373. آماربرداری در جنگل (اندازه‌گیری درخت و جنگل). انتشارات دانشگاه تهران، 401 صفحه.
- طالبی، م.، مدیررحمتی، ع.ر.، جهانبازی، ح.، همتی، ا. و حقیقیان، ف.، 1386. بررسی مشخصات رویشی کلن‌های صنوبر در خزانه‌های تحقیقاتی در ایستگاه تحقیقات صنوبر و درختان سریع‌الرشد بلداجی. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 15 (4): 364-349.
- قاسمی، ر.، 1381. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی آزمایش مرحله نهایی سازگاری ارقام مختلف صنوبر (پوپولتوم مقایسه‌ای) در منطقه کرج. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 65 صفحه.
- قاسمی، ر.، جلیلی، ع.، اکبری‌نیا، م. و مدیررحمتی، ع.ر.، 1380. بررسی فنولولوژی ارقام مختلف صنوبر در کلکسیون پایه مادری ایستگاه تحقیقاتی کرج. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران. 6: 94-63.
- قاسمی، ر. و مدیررحمتی، ع.ر.، 1383. بررسی میزان تولید چوب کلن‌های مختلف صنوبر (کلن‌های تاج‌باز) در منطقه کرج. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 12(2): 249-221.
- گودرزی، غ. و مدیررحمتی، ع.ر.، 1381. بررسی نهالهای یکساله کلن‌های مختلف صنوبر در خزانه‌های کلکسیون در استان مرکزی. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 9 (2): 82-37.
- مدیررحمتی، ع.ر. و باقری، ر.، 1382. تعیین ارقام مناسب صنوبر در سیستم بهره‌برداری کوتاه‌مدت سه ساله در منطقه کرج. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 11 (4): 638-613.
- همتی، ا.، و مدیررحمتی، ع.ر.، 1381. گزارش بررسی سازگاری و میزان تولید ارقام مختلف صنوبر در اراضی شرکت صنایع کاغذ غرب (کرمانشاه). تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 8: 86-59.
- یوسفی، ب. و مدیررحمتی، ع.ر.، 1383. ارزیابی و گروه‌بندی 48 کلن صنوبر با استفاده از خصوصیات برگ و عملکرد چوب. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران،       12 (1): 109-79.
- Bradshaw, H.D., Ceulemans, D.R. and Stettler, R., 1998. Emerging model system in plant biology. Poplar (Populus) as a model forest tree. University of Washington, USA.