بررسی تأثیر تنش خشکی بر روی برخی صفات فیزیولوژیکی در پنج گونه اکالیپتوس

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان

2 دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان

3 استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

4 کارشناس ارشد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر صفاتی چون رنگیزه‏های فتوسنتزی و میزان فتوسنتز در پنج گونه اکالیپتوس (Eucalyptus globulus, E. largiflorens, E. robusta, E. sideroxylon, E. tereticornis)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمار خشکی در پنج سطح پتانسیل اسمزی (0، 1-، 3-، 6-، 12- بار) به‌وسیله محلول پلی‌اتیلن گلیکول اعمال گردید. در این بررسی صفاتی همچون میزان کلروفیل‏ها و کاروتنوییدها، میزان فتوسنتز، پتانسیل آب برگ و تعداد روزنه‌ها اندازه‌گیری شد که بیشتر صفات مورد مطالعه در اثر تنش خشکی به‌طور معنی‏داری کاهش یافتند، بهطوری که بیشترین میزان کلروفیل، کاروتنوییدها، فتوسنتز و پتانسیل آب برگ در گیاهان شاهد گونه‏های مختلف مشاهده شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش کمتر این صفات در گونه E. largiflorens شده است و می‏توان این گونه را مقاوم‏ترین گونه نسبت به خشکی دانست. E. sideroxylon و E. tereticornis نیز که با کاهش زیادی در صفات مورد بررسی در اثر خشکی روبرو شدند، گونه‌های حساس به‌خشکی می‌باشند. در این میان گونه‌های E. globulus و E. robusta نیز از مقاومت نسبتاً خوبی در برابر تنش برخوردار بودند

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Impact of drought stress on some physiological traits in five Eucalypt species

نویسندگان [English]

  • Farnoush Hashempour 1
  • Teymour Rostami Shahraji 2
  • Mohammad Hassan Assareh 3
  • Anahita Shariat 4
1 M.Sc. graduated, Faculty of Natural Resources, University of Guilan
2 Associate Prof., Faculty of Natural Resources, University of Guilan
3 Professor, Research Institute of Forests and Rangelands
4 Research Expert, Research Institute of Forests and Rangelands
چکیده [English]

In order to investigate the impact of drought stress, a trail was carried out in a factorial experiment in the base of randomized complete design on traits such as pigments and photosynthesis in five Eucalyptus species (E. globulus, E. largiflorens, E .robusta, E. sideroxylon, E. tereticornis). Drought treatments contained polyethylene glycol solution with five levels (0, -1, -3, -6, -12 bar). In this investigation characteristics such as: chlorophyll and carotenoids, photosynthesis rate, leaf water potential and stomata number were studied. Most of the traits were significantly decreased under water stress condition. The highest amount of chlorophyll, carotenoids, photosynthesis and leaf water potential were related to control plants of different species. Results showed that these traits caused lower reduce under drought stress condition in E. largiflorens. Whereas these traits have positive correlation with resistance to drought, consequently E. largiflorens were most resistance species to drought stress. E. sideroxylon and E. tereticornis with high reduce in traits were sensitive species to drought under drought stress condition. E. globulus and E. robusta were relative high resistance species to drought stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought Stress
  • plant pigments
  • Photosynthesis
  • Eucalyptus

مراجع

- ارجی، ع.، 1382. اثر تنش خشکی بر خصوصیات فیزیولوژیکی، ریخت‌شناسی و بیوشیمیایی برخی از ارقام زیتون (Olea europaea L.). رساله دکتری علوم باغبانی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، 213 صفحه.
- بسرا، آ.اس. و بسرا، آر.ک.، 1379. مکانیسم‌های مقاومت به تنش‌های محیطی در گیاهان. ترجمه کافی، م. و مهدوی دامغانی، ع.، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد،         467 صفحه.
- جعفری، م.، 1384. احیای مناطق خشک و بیابانی. انتشارات دانشگاه تهران، 247 صفحه.
- جوادی، ت.، 1382. اثر تنش خشکی بر خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی 9 ژنوتیپ گلابی آسیایی(Pyrus serotina Redh.). رساله دکتری علوم باغبانی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی،  175 صفحه.
- حیدری شریفآباد، ح.، 1379. گیاه، خشکی و خشکسالی. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور،    200 صفحه.
- حیدری شریفآباد، ح.، 1384. جذب آب و تعرق. وزارت جهاد کشاورزی، معاونت زراعت، کمیته ملی خشکی و خشکسالی، 196 صفحه.
- رامک، پ.، خاوری‌نژاد، ر.، حیدری شریف‌آباد، ح.، رفیعی، م. و خادمی، ک.، 1385. تأثیر تنش آب بر میزان ماده خشک و رنگیزههای فتوسنتزی در دو گونه اسپرس. تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 14 (2): 91-80.
- سالار، ن.، 1373. سلکسیون واریتههای جو برای مقاومت به خشکی. پژوهش و سازندگی، 24: 14-12.
- علیزاده، ا.، 1378. رابطه آب و خاک و گیاه. انتشارات آستان قدس رضوی، 353 صفحه.
- مؤمنی، ت. و صداقت، ک.، 1378. کلروفیل و پایداری آن. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور،    181 صفحه.
- هال، آ.، 1382. واکنش‌های گیاهان زراعی به محیط رشد. ترجمه کافی، م. و مهدوی دامغانی، ک.، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، 297 صفحه.
- یزدانی، ن.، 1383. تعدیل تنش خشکی به‌وسیله پکلوبرازول روی زیتون ارقام بلیدی و میشن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، 158.
- Anonymus, 2008. Geological Survey of Iran, North-East Territory. http://www.gsinet.ir/ fa/ Chemistry of fall leaves.html.
- Battaglia, M., White, D. and Mummery, D., 2002. Modeling drought risk of Eucalyptus globulus plantations in a mediterranean climate. Proceedings of IUFRO Workshop on Reality, models and parameter estimation-The forestry scenario, 2-5 June 2002, Sesimbra, Portugal: 681-691.
- Bertamini, M., Zulini, L., Muthuchelian, K. and Nedunchzhian, N., 2006. Effect of water deficit on photosynthetic and other physiological responses in grapevine (Vitis vinifera L.C.V. Riesling) Plants. Photosynthlaetica, 44 (1): 151-154.
- Cai, H., Biswas, D.K., Shang, A.Q., Zhao, L.J. and Li, W.D., 2007. Photosynthetic response to water stress and changes in metabolites in Jasminum sambac. Photosynthetica, 45 (4): 503-509.
- Cechin, I., Rossi, S.C., Oliveirea, V.C. and Fumis, T.F., 2006. Photosynthetic responses and proline content of mature and young leaves of sunflower plants under water deficit. Photosyntetica,            44 (1): 143-146.
- Gindaba, J., Rozanov, A. and Negash, L., 2004. Response of seedlings of two Eucalyptus and three deciduous tree species from Ethiopia to severe water stress. Forest Ecology and Management, 201: 119-129.
- Gindaba, J., Rozanov, A. and Negash, L., 2005. Photosynthetic gas exchange, growth and biomass allocation of two Eucalyptus and three indigenous tree species of Ethiopia under moisture deficit. Forest Ecology and Management, 205: 127-138.
- Guarnaschelli, A.B., Lemcoff, J.H., Prystupa, P. and Basci, S.O., 2003. Responses to drought preconditioning in Eucalyptas globulus Labill. provenances. Trees, 17: 501-509.
- Hassan, I.A., 2006. Effects of water stress and high temperature on gas exchange and chlorophyll fluorescence in Triticum aestivum L. Photosynthetica, 44: 312-315.
- Heidari Sharifabad, H., 1994. Variation in the sensivity of nodulation and nitrogen fixation to nitrate in annual medicago species. A thesis for the degree of doctor of physiology, Waite Agricultural Research Institute, Glen Osmond, South Australian, 179 p.
- Isaakidis, A. and Sotiropoulos, T., 2004. Response to severe water stress of the almond (Prunus amygdalus) ferragnes grafted on eight rootstocks. New Zealand Journal of Crop and Horticulture Science, 32: 355-362.
- Li, Ch. and Wang, K., 2003. Differences in drought responses of three contrasting Eucalyptus microtheca F. Muell. populations. Forest Ecology and Management, 179: 377-385.
- Mediavilla, S. and Escudero, A., 2004. Stomatal responses to drought of mature trees and seedlings of two co-accuring Mediterranean oaks. Forest Ecology and Management, 187: 281-294.
- Michel, B.E. and Kaufman, M.R., 1973. The osmotic potential of Polyethylene Glycol 6000. Plant Physiology, 51: 914-916.
- Murty, K.S. and Majumdar, S.K., 1962. Modification of the technique for determination of chlorophyll stability index in relation to studies of drought resistance in rice. Curr. Science, 32: 470-471.
- Ngugi, M.R., Doley, D., Hunt, M.A., Ryan, P. and Dart, P., 2004. Physiological responses to water stress in Eucalyptus cloeziana and E. argophloia seedlings. Trees, 18: 381-389.
- Noctor, G. and Foyer, C.H., 1998. Ascorbate and glutathione: keeping active oxygen under control. Ann. Rev. plant Physiol. Plant Mol. Biol.,           49: 249-279.
- Oncel, I., Keles, Y. and Ustan, A.S., 2000. Interactive effects of temperature and heavy metal stress on the growth and some biochemical compounds in wheat seedlings. Environmental Pollution, 107: 315-320.
- Parida, A.K., Dagonkar, V.S., Phalak, M.S., Umalkar, G.V. and Aurangabadkar, L.P., 2007. Alterations in photosynthetic pigments, protein and osmotic components in cotton genotypes subjected to short-term drought stress followed by recovery. Plant Biotechnol. Rep., 1: 37-48.
- Rolando, C.A. and Little, K.M., 2008. Measuring water stress in Eucalyptus grandis Hill ex Maiden seedlings planted into pots. South African Journal of Botany, 74: 133-138.
- Sellin, A., 2007. Variation in shoot water status of Picea abies (L.) Karst. Trees with different life histories. Forest Ecology and Management,         97: 53-62.
- Silva, F.C., Shvaleva, A., Maroco, J.P., Almeida, M.H., Chares, M.M. and Pereira, J.S., 2004. Responses to water stress in two eucalyptus globules clones differing in drought tolerance. Tree Physiology, 24: 1165-1172.
- Skuodiene, L., 2001. Quantitative changes in amino acid prolin and chlorophyll in the needles of Picea abies (L.) Karst. during stress and adaptation. Biologija, 2: 54-56.
- Wallin, G., Karlsson, P.E., Selldeh, G., Ottoso, S., Medin, E.L., Pleijel, H. and Skarby, L., 2002. Impact of four years exposure to different levels of ozone, phosphorus and drought on chlorophyll, mineral nutrients and stem volume of Norway Spruce, Picea abies. Plant Physiology,              114: 192-206.
- White, R.H, Engelke, M.C., Morton, S.J. and Ruemmele, B.A., 1992. Competitive turgor maintenance in tall fescue. Crop Science,            32: 251-256.
- Xu, S.M., Liu, L.X., Woo, K.C. and Wang, D.L., 2007. Changes in photosynthesis, Xanthophyll cycle, and sugar accumulation in two North Australia tropical species differing in leaf angles. Photoynthetica, 45 (3): 348-354.
- Yang, Y., Liu, Q., Han, C., Qiao, Y.Z., Yao, X.Q. and Yin, H.J., 2007. Influence of water stress and low irradiance on morphological and physiological characteristics of Picea asperata seedlings. Photosyntetica, 45 (4): 613-619.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار