برآورد شمار بذر مازودار (Quercus infectoria Olivier) در جنگل های بانه با استفاده از روش چشمی Koenig

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

2 مربی، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء

3 مربی پژوهش، مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

با توجه به روند روزافزون تخریب جنگلهای زاگرس و کاهش شدید پایه‌های دانه‌زاد بلوط موجود در این جنگلها، بررسی تجدید حیات جنسی گونه‌های مختلف بلوط از اهمیت خاصی برخوردار است. با توجه به عدم وجود اطلاعات جامع و کافی در مورد وضعیت تولید بذر گونه‌های بلوط به‌عنوان حلقة اول در زنجیرة تجدید حیات جنسی این جنگلها که به‌دلیل دشواری اندازه‌گیری می‌باشد، در این پژوهش برای اولین بار در ایران، روش Koenig برای برآورد بذر 90 اصله از درختان مازودار (Quercus infectoria Oliver) در جنگلهای اطراف روستای هلو شهرستان بانه استان کردستان مورد استفاده قرار گرفت. برای این منظور، ابتدا با استفاده از روش نمونه‌برداری طبقه‌ای- تصادفی درختان موردنظر انتخاب و شماره‌گذاری شده و کلیة بذرهای روی تاج با استفاده از روش شمارش تاجی به‌تفکیک درخت شمارش شدند. سپس با استفاده از روش برآورد چشمی Koenig و با توجه به دستورالعمل روش، با چشم غیرمسلح تعداد بذر شمارش شده در مدت زمان 30 ثانیه برای هر درخت مشخص شد و در نهایت مدل رگرسیونی مناسب بین شمار بذر بدست آمده از دو روش شمارش تاجی (صددرصد) و Koenig محاسبه شد. براساس نتایج بدست آمده میانگین، کمینه و بیشینة شمار بذر در واحد سطح (یک مترمربع) به‌ترتیب برابر 3/10، 1/0 و 9/278 عدد و میانگین، کمینه و بیشینة شمار بذر به‌ازای درخت نیز به‌ترتیب برابر 8/158، 3 و 2917 عدد بود که به‌طور کلی بیانگر سال بذردهی ضعیف برای این گونه در منطقه می‌باشد. مدل آماری بدست آمده نیز همبستگی نسبتاً زیادی (69/0 =R2) داشته و پس از احراز اعتبار مشخص شد که مدل در سطح 95 درصد از اعتبار آماری لازم برخوردار است. در نتیجه می‌توان برای سایر درختان این گونه در منطقه و نیز برای سالهای آینده با استفاده از مدل بدست آمده فقط با شمارش بذرها در 30 ثانیه به‌روش Koenig برآورد مناسبی از شمار واقعی بذر درختان مازودار داشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Estimation of acorn production of gall oak (Quercus infectoria Olivier) in Baneh forests using Koenig visual method

نویسندگان [English]

  • Mahdi Pourhashemi 1
  • Mahdi Zande Basiri 2
  • Parisa Panahi 3
1 Assistant Professor, Research Institute of Forests and Rangelands
2 Expert, Faculty of Natural Resources, Khatamolanbia Technology University of Behbahan
3 Senior Research Expert, Research Institute of Forests and Rangelands
چکیده [English]

Study of sexual regeneration of oak species in Zagros forests is very important considering to sever degradation of these forests and decreasing of seed origin oaks. Acorn production is the first step in the sexual regeneration cycle which has an important impact on forest sustainability. Regarding to difficult process of acorn counting, there is unfortunately, no adequate information about acorn production of Zagros native oaks. Therefore, this research was conducted using Koenig visual method for the first time in the western oak forests of Iran. The study was carried out in a section of northern Zagros forests near to Halou village located in 40 km west of Baneh, Kurdistan province. At first, 90 gall oaks (Quercus infectoria Olivier) were selected using stratified random sampling method. For each tree, all of acorns were counted with two methods: 1) crown counting and 2) Koenig visual estimation. Result showed that the mean, minimum and maximum of acorns number/m2 crown area were 10.3, 0.1 and 278.9, respectively. These values were 158.8, 3 and 2917 for the acorns numberper tree, which indicates that total acorn production was poor in the study area. Finally, the best regression model was calculated to estimate total number of acorns using Koenig visual estimation method. Obtained model showed a high correlation which is applicable for easy estimation of acorn number of other gall oaks in the studied forest in the next years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acorn
  • Baneh
  • gall oak
  • Koenig visual estimation

مراجع

- بی‌نام.، 1383. منابع طبیعی ایران (دیروز، امروز، فردا). انتشارات سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، تهران، 151 صفحه.
- پناهی، پ.، جم‌زاد، ز. و پورهاشمی، م.، 1388. بررسی امکان تولید بذر گونه‌های بلوط جنگلهای زاگرس و ویژگیهای کیفی آنها در قطعة زاگرس باغ گیاه‌شناسی ملی ایران. نشریة جنگل و فرآورده‌های چوب، دانشکدة منابع طبیعی، 62 (1): 57-45.
- جزیره‌ای، م.ح. و ابراهیمی رستاقی، م.، 1382. جنگل‌شناسی زاگرس. انتشارات دانشگاه تهران، 560 صفحه.
- جوانشیر، ک.، 1349-1348. طبقه‌بندی جدید بلوط‌های دنیا. نشریة دانشکدة جنگل‌داری دانشگاه تهران، کرج،       17: 121-113.
- زبیری، م.، 1381. زیست‌سنجی (بیومتری جنگل). انتشارات دانشگاه تهران، 411 صفحه.
- صفری، ل.، 1361. طرح استفاده از میوة بلوط برای تهیة خوراک دام. مجموعة مقالات سمینار کاربرد میوة بلوط در تغذیة دام و صنایع، یاسوج، 29-28 مهر: 60-50.
- فتاحی، م.، 1371. بررسی مشکلات زادآوری در جنگلهای زاگرس. مجموعة مقالات سمینار بررسی مشکلات زادآوری جنگلهای زاگرس شمالی، کرمانشاه، 20 صفحه.
- قربانی، ح.، 1384. تعیین میزان بذر بلوط در هکتار و در کلاسه‌های قطری مختلف و شرایط رویشگاهی متفاوت استان ایلام. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 51 صفحه.
- محمدی، ج.، 1385. پدومتری (جلد دوم: آمار مکانی). انتشارات پلک، تهران، 453 صفحه.
- مرجانی، ع.، خالقی، پ. و فلاح‌راد، م.، 1361. گزارش وضعیت جنگلهای بلوط استان کهگیلویه و بویراحمد و میزان بذردهی آنها. مجموعة مقالات سمینار کاربرد میوة بلوط در تغذیة دام و صنایع، یاسوج، 29-28 مهر:   182-167.
- مروی مهاجر، م.ر.، 1384. جنگل‌شناسی و پرورش جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، 387 صفحه.
- نمیرانیان، م.، هناره خلیانی، آ.، زاهدی امیری، ق. و غضنفری، ه.، 1386. بررسی روشهای مختلف احیاء و استقرار زادآوری جنسی در جنگلهای بلوط زاگرس شمالی (مطالعة موردی: منطقة آرمردة شهرستان بانه). تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 15 (4): 397-386.
- یزدانفر، ه.، 1385. بررسی رابطة بین ابعاد بلوط (وی‌ول) با میزان تولید بذر و قوة نامیة آن (مطالعة موردی: منطقة چنارة مریوان). پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 68 صفحه.
- Auchmoody, L.R., Smith, H.C. and Walters, R.S., 1993. Acorn production in northern red oak stands in northwestern Pennsylvania. USDAForest Service, Research Paper NE-680, 5 p.
- Beck, D.E., 1993. Acorns and oak regeneration. USDAForest Service, General Technical Report SE-84, 9 p.
- Christisen, D.M. and Kearby, W.H., 1984. Mast measurement and production in Missouri (with special references to acorns). Missouri Department of Conservation, Terrestrial Series 13, 34 p.
- Daniel, T.W., Helms, J.A. and Baker, F.S., 1979. Principles of Silviculture. McGraw-HILL publication, 500 p.
- Dey, D.C., 1995. Acorn production in red oak. Ontario Forest Research Institute, Forest Research Information Paper, No. 127, 22 p.
- Drake, W.E., 1991. Evaluation of an approach to improve acorn production during thinning. USDA Forest Service, General Technical Report, NE-148, 13 p.
- Garrison, B.A., Wachs, R.L., Jones, J.S. and Triggs, M.L., 1998. Visual counts of acorns of California black oak (Quercus kelloggii) as an indicator of mast production. Western Journal of Applied Forestry, 13: 27-31.
- Healy, W.M., Lewis, A.M. and Boose, E.F., 1999. Variation of red oak acorn production. Forest Ecology and Management, 116: 1-11.
- Janes, D.J. and Nichols, J.M., 1967. Acorn production of nine commercial species of oak in Missouri. Unpublished Manuscript, University of Missouri, 19 p.
- Koenig, W.D., Knops, J.M.H., Carmen, W.J., Stanback, M.T. and Mumme, R.L., 1994a. Estimating acorn crops using visual surveys. Canadian Journal of Forest Research, 24: 2105-2112.
- Koenig, W.D., Mumme, R.L., Carmen, W.J. and Stanback, M.T., 1994b. Acorn production by oaks in central coastal California: variation within and among years. Ecology, 75: 99-109.
- Koenig, W.D., Knops, J.M.H., Carmen, W.J., Stanback, M.T. and Mumme, R.L., 1996. Acorn production by oaks in central coastal California: influence of weather at three levels. Canadian Journal of Forest Research, 26: 1677-1683.
- Nyland, R.D., 1996. Silviculture, Concepts and Applications. McGraw-Hill publication. 633 p.
- Perry, R.W. and Thill, R.E., 1999. Estimating mast production: an evaluation of visual surveys and comparison with seed traps using white oaks. Southern Journal of Applied Forestry, 23: 164-169.
- Sork, V.L., Bramble, J. and Sexton, O., 1993. Ecology of mast-fruiting in three species of North American deciduous oaks. Ecology, 74 (2): 528-541.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار