بررسی مقاومت به شوری در نهال چهار گونه درختی مناسب جنگل‌داری شهری

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد

2 استادیار، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد

3 استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

چکیده

کشت گونه‌های مقاوم گیاهی یکی از کم هزینه‌ترین روشهای مقابله با مشکل شوری آب و خاک در مناطق شهری است. پژوهش حاضر واکنش چهار گونه از متداولترین درختان شهری شامل اقاقیای چتری (Robinia pseudoacacia var. umbraculifera)، سرو خمره‌ای (Thuja orientalis)،افرای‌ سیاه (Acer negundo) و زبان‌گنجشک (Fraxinus angustifolia) را پس از کشت در محیط‌های شور، مورد مطالعه قرار داده است. نهالهای این چهار گونه طی یک آزمایش گلدانی- گلخانه‌ای با محلول‌های مختلف نمک طعام در پنج سطح شوری صفر، ٤٠، ٨٠، ١٢٠ و ١٦٠ میلی‌مول در لیتر (م.م.ل) به‌مدت سه ماه از طول دوره رشدشان آبیاری شدند و مشخصه‌های مختلف رشدی و فیزیولوژیک آنها اندازه‌گیری شد. نتایج تفاوتی را در افزایش رشد قطری و وزن ساقه در گونه اقاقیای چتری نشان نداد، در حالی‌که هر دوی این مشخصه‌ها در زبان‌گنجشک و سرو خمره‌ای از شوری 40 م.م.ل و بیشتر کاهش یافتند. در افرای ‌‌سیاه نیز رشد قطری از شوری 120 م.م.ل و افزایش وزن ساقه از شوری 40 م.م.ل کاهش نشان دادند. برخلاف سه گونة دیگر، با افزایش شوری تنها در برگهای اقاقیای چتری میزان سدیم تغییر نکرد، در حالی‌که افزایش مقدار پتاسیم تنها در برگهای اقاقیای چتری از شوری 160 م.م.ل مشاهده شد. برخی از نتایج نیز در گونه‌های مختلف، متفاوت بود، به‌طوری که مثلاً با وجود ارتفاع بیشتر نهالهای افرای‌ سیاه و سرو خمره‌ای، با افزایش شوری، کاهش رشد طولی در این گونه‌ها اتفاق افتاد. نسبت سدیم به پتاسیم نیز تنها برای دو گونه زبان‌گنجشک و سرو خمره‌ای افزایش یافت و با افزایش شوری (از 80 م.م.ل)، میزان کلسیم تنها در برگهای افرای‌ سیاه افزایش یافت، ولی میزان منیزیم در برگهای هیچ گونه‌ای تغییر نکرد. در تمام گونه‌های پهن‌برگ با افزایش شوری بر میزان زرد شدن برگها افزوده شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of salinity tolerance in four suitable tree species in urban forestry

نویسندگان [English]

  • Parvane Abdollahi 1
  • Ali Soltani 2
  • Habibo allah Beigi Harchegani 3
1 M.Sc. student, Faculty of Natural Resources and Earth Science, Shahrekord University
2 Assistant Prof., Faculty of Natural Resources and Earth Science, Shahrekord University
3 Assistant Prof., Faculty of Agriculture, Shahrekord University
چکیده [English]

The saplings of four well known urban trees, namely: Acer negundo, Fraxinus angustifolia, Robinia pseudoacacia and Thuja orientalis were regularly watered by 0, 40, 80, 120 and 160 milimole per liter NaCl, during a three-month period in growing season and some of their quantitative and physiological characteristics of growth and development were measured, immediately after pot-planting in greenhouse conditions. In general, saplings of Robinia demonstrated better survival characteristics, as the results indicated. It was the same story for increasing in diameter growth and weight of stem: a decline in these factors for Acer (from 120 and 40 mMol/l) and Fraxinus (from 40 mMol/l), respectively and no change in Robinia. Significant decrease in leaf sodium and increase in leaf potassium contents were recorded only in Robinia. Other results were rather different or controversial. As salt become more accumulated, for example, the least height increasing was observed in Acer, along with Thuja, or the ratio of Na+/K+ raised from 120 and 40 mMol/l for Fraxinus and Thuja, respectively. The leaf calcium content was increased only in Acer (from 80 mMol/l), and no change was observed in leaf magnesium content. In general, for all broadleaved species, saltier water was associated with more leaf decoloration, as expected.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Salinity resistance
  • urban forestry
  • Acer negundo
  • Fraxinus angustifolia
  • Robinia pseudoacacia
  • Thuja orientalis

مراجع

- افیونی، م.، مجتبی‌پور، ر. و نوربخش، ف.، 1379. خاکهای شور و سدیمی و اصلاح آنها. انتشارات ارکان اصفهان، 487 صفحه.
- ثابتی، ح.، 1373. جنگلها، درختان و درختچه‌های ایران. انتشارات دانشگاه یزد، 810 صفحه.
- چاپارزاده، ن.، 1381. بررسی اثرات شوری روی روابط آبی و یونی، فتوسنتز و سیستم‌های آنتی‌اکسیدان گیاه همیشه‌بهار (.Calendula officinalis L). رساله دکتری، دانشگاه تربیت معلم، 1٨1 صفحه.
- حیدری شریف‌آباد، ح.، 1380. گیاه و شوری. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 171 صفحه.
- زرین‌کفش، م.، 1372. خاک‌شناسی کاربردی (ارزیابی و مورفولوژی و تجزیه‌های کمی خاک، آب، گیاه). انتشارات دانشگاه تهران، 358 صفحه.
- طباطبائی، م. و قصریانی، ف.، 1371. منابع طبیعی کردستان. انتشارات بخش فرهنگی دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی، دانشگاه کردستان، 767 صفحه.
- علی‌عرب، ع.، حسینی، س.م. و جلالی، س.غ.ع.، ١٣٨٤. اثر گونه‌های افراپلت، اقاقیا، صنوبر آمریکایی و زربین بر برخی وی‍ژگیهای فیزیکو‌شیمیایی خاک در جنگل‌کاری شرق هراز. مجله منابع طبیعی ایران، 59 (2): 401-391.
- گریگوریان، و.، جوادی، ص.ج.، کسرایی ر.، مطلبی آذر، ع.ر. و دژم‌پور، ج.، 1381. تعیین تحمل به شوری کلرور سدیمی در نهالهای چند رقم بادام. مجله علوم و فنون باغبانی ایران، 3 (2): 14-1.
- مروی مهاجر، م.ر.، 1384. جنگل‌شناسی و پرورش جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، 387 صفحه.
- نجفیان، ش.، 1383. اثرات شوری بر میزان مقاومت دو پایه بادام تلخ و هیبرید ‏‎GF 677‎‏. پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، 1٠٢ صفحه.
- نیائی‌فرد، س.ع.، 1386. اثرات چند نوع ماده شیمیائی ضد تنش بر میزان تحمل شوری در رقم زرد زیتون       Olea europaea cv. Zard .پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، 1١٨ صفحه.
- یارایی، ر.، 1374. گیاهان پهن‌برگ مقاوم به شرایط نامساعد. سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهر تهران، 155 صفحه.
- Ball, M.C., 1988. Ecophysiology of mangroves. Trees-Structure and Function, 2: 129-142.
- Cassaniti, C., Leonardi, C. and Flowers, T.J., 2009. The effects of sodium chloride on ornamental shrubs.Scientia Horticulturae, 122: 586-593.
- Evans, J. and Turnbull, J.W., 2004. Plantation Forestry in The Tropics. Oxford University Press, New York, USA, 406 p.
- Francois, L.E., Donovan, T.J. and Maas, E.V., 1992. Yield, vegetative growth, and fiber length of kenaf grown on saline soil. American Society of Agronomy, 84: 592-598.
- Hussain, N., Ali, A., Sarwar, G., Mujeeb, F. and Tahir, M., 2003. Mechanism of salt tolerance in rice. Pedosphere, 13: 233-238.
- Hussain, G. and Alshammary, S.F., 2008. Effect of water salinity on survival and growth of landscape trees in Saudi Arabia. Arid Land Research and Management, 22: 320-333.
- Jolly, I.D., McEwan, K.L. and Holland, K.L., 2008. A review of groundwater-surface water interactions in arid/semi-arid wetlands and the consequences of salinity for wetland ecology. Ecohydrology, 1: 43-58.
- Levitt, J., 1980. Responses of Plants to Environmental Stresses. Water, radiation, salt and other stresses. Academic Press, New York, 25-212.
- Liang, Y., 1999. Effects of silicon on enzyme activity and sodium, potassium and calcium concentration in barley under salt stress.Plant and Soil, 209: 217-224.
- Liu, J.P. and Zhu, J.K., 1997. An Arabidopsis mutant that requires increased calcium for potassium nutrition and salt tolerance.Proceedings of the National Academy of Sciences, 94: 14960-14964.
- Macrobbie, E.A.C., 1992. Calcium and ABA-induced stomatal closure.Philosophical Transactions of the Royal Society of London Series B-Biological Sciences, 338: 5-18.
- Marosz, A. and Nowak, J.S., 2008. Effect of salinity stress on growth and macroelements uptake of four tree species.Dendrobiology, 59: 23-29.
- Miyamoto, S., Arturo, C., Manwar, H. and Ignacio, M., 2005. Soil salinity of urban turf areas irrigated with saline water I. Spatial variability. Landscape and Urban Planning, 71: 233-241.
- Munns, R., 2002. Comparative physiology of salt and water stress. Plant, Cell and Environment, 25: 239-250.
- Oliver, C.D. and Larson, B.C., 1996. Forest Stand Dynamics. John Wiley & Sons Inc, New York,  521 p.
- Orcutt, D.M. and Nilsen, E.T., 2000. The Physiology of Plants Under Stress. John Wiley & Sons, New Jersey, 687 p.
- Paludan-Muller, G., Saxe, H., Pedersen, L.B. and Randrup, T.B., 2002. Differences in salt sensitivity of four deciduous tree species to soil or airborne salt.Physiologia Plantarum, 114: 223-230.
- Parida, A.K. and Das, A.B., 2005. Salt tolerance and salinity effects on plants: a review. Ecotoxicology and Environmental Safety, 60: 324-349.
- Ramoliya, P.J., Patel, H.M. and Pandey, A.N., 2004. Effect of Stalinization of soil on growth and macro and micro-nutrient accumulation in seedlings of Acacia catechu (Mimosaceae).Annals of Applied Biology, 144: 321-332.
- Taize, L. and Zeiger, E., 1998. Plant Physiology. Sinauer Associates, Sanderland, Massachusetts, 623 p.
- Tester, M. and Davenport, R., 2003. Na+ tolerance and Na+ transport in high plants. Annual of Botany,  91: 503-527.
- Trahan, N.A. and Peterson, C.M., 2007. Factors Impacting the Health of Roadside Vegetation. University of Northern Colorado. CDOT-DTD-2005-12, 264 p.
- Ueng, R., Lindauer, I.E. and Buss, W.R., 1994. Some physiological variations of Agropyron Smithii Rydb. (Western weathgrass) at different salinity levels. Great Basin Natural, 54: 182-188.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار