بررسی برخی خصوصیات جنگل‌شناسی و رویشگاهی درخت اوری در استان سمنان

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهش، مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان سمنان

2 دانشیار پژوهش، مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

این تحقیق به‌منظور شناخت ویژگیهای رویشگاهی گونه اوری (Quercus macranthera Fisch et Mey) در منطقه رودبارک استان سمنان انجام شده است. اوری گونة غالب جنگلهای مرتفع شمال ایران است. این گونه در استان سمنان در دو منطقه شمال شاهرود و شمال سمنان (ابتدای حوضه تجن) در ارتفاعات فوقانی گسترش دارد. در منطقة رودبارک در شمال سمنان از ارتفاع حدود 1700 متر تا 2000 متر بالاتر از سطح دریا به‌صورت تک درخت و از 2000 تا 2500 متر به‌صورت گونه غالب و اصلی ظاهر می‌شود و به‌طور کلی در شیب شمالی پراکنش بیشتری دارد. برای مطالعه خصوصیات رویشگاهی و جنگل‌شناسی این گونه در همین منطقه 42 پلات برای اندازه‌گیری مشخصههای رویشی و در 34 پلات از این تعداد اندازه‌گیریهای مربوط به مشخصه‌های خاک شامل بافت خاک (درصد رس، شن و لای)، کربن آلی، آهک و اسیدیته اندازه‌گیری بعمل آمد. میزان اسیدیته در رویشگاه‌های اوری بین 5/2 الی 8/1 متغیر است. خاک در نواحی پراکنش اوری در شکلهای مختلف زمین شامل دامنه، دره و اراضی مسطح اغلب دارای بافت لوم- رسی- شنی است، ولی در یالها لوم- رسی است. بافت خاک در جهت‌های جغرافیایی شرقی و شمال، لوم- رسی- شنی و در جهت‌های جنوبی و غربی لوم می‌باشد. کربن آلی در سه جهت شمالی، شرقی و غربی که از رطوبت بیشتری برخوردارند تقریباً یکسان بوده و به‌ترتیب 1/57 ، 1/69 و 1/95 درصد می‌‌باشد، ولی مقدار آن در جهت جنوبی 0/48 درصد است که با سایر جهت‌ها اختلاف معنی‌داری را نشان می‌دهد. حداقل و حداکثر مقدار آهک در رویشگاه‌های مورد مطالعه به‌ترتیب 0/9% (جهت غربی) و 20% (جهت جنوبی) اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که بلندترین درخت اوری با 23متر ارتفاع در منطقه مسطح و قطورترین درخت اندازه گیری شده با 255 سانتی‌متر قطر بر روی دامنه شمالی قرار داشت. بیشترین ارتفاع و حجم درخت اوری در ارتفاع 2200 تا 2500 متری از سطح دریا دیده شد و حداکثر حجم تک درخت اوری با 19/81 سیلو در دامنه شمالی مشاهده گردید. بیشترین زادآوری اوری در جهت شرقی مشاهده شد. در مجموع زادآوری تمامی گونه‌ها بیشتر در دامنه شمالی مشاهده گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation on some silvicultural and habitat characteristics of Quercus macranthera F. & M. at Semnan Province of Iran

نویسندگان [English]

  • Heydar Sharafieh 1
  • Khosro Sagheb-Talebi 2
1 Senior Research Expert, Agricultural and Natural Resources Research Center of Semnan Province
2 Associate prof., Research Institute of Forests and Rangelands
چکیده [English]

Quercus macranthera is a dominant tree species of high elevation parts of north  forests of Iran (Caspian region). It is distributed at high elevation area of Semnan and Shahrood cities of Semnan province at two types: 1. Scattered between 1700 and 2000 m. a.s.l. and 2. dense as dominant species between 2000 and 2500 m. a.s.l. and often on north aspects. In onder to study the silvicultural characteristics and site demands of this species, 42 sample plots were laid out on different land forms and geographical aspects, which In 34 plots, soil properties, including texture (clay, sand and loam), organic carbon, lime and acidity were studied. The results showed that pH varied between 5.2 and 8.1 and soil texture was almost sandy clay loam in all land forms, with an exception of clay loam on ridges. soil texture on north and east aspects was sandy clay loam, whereas on south and west aspects was loamy. Organic carbon percentage at three humid aspects (north, east and west) was 1.57, 1.69 and 1.95 %, respectively, whreas at south aspect was 0.48 % and significantly different from the other three aspects (p< 0.05). The maximum and minimum percentage of lime was 20 and 0.9 at south and west aspects, respectively with significant difference (p<0.01). The absolute maximum total height and diameter belonged to oak trees at flat land and north aspect, respectively. The greatest height and volume belonged to oak trees at 2200 to 2500 m. a.s.l. The absolute maximum volume belonged to an indivual oak tree (19.81 m3) on north slope. The maximum regeneration of oak trees was found at east aspect. Most of the forest species had the highest natural regeneration on north slopes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • DIAMETER
  • height
  • volume
  • soil
  • aspect
  • elevation
- Aas, G. and Riedmiller, A., 1993. Bäume. Gräfe und Unzer, München, 255 p.
- Abbaslo, A., 2001. Site requirement and quantitative and  qualitative charachteristics of oak and hornbeam species at Sotanchai location of Arasbaran forests of Iran. MSc thesis, Tarbiat Modares University, 127 p.
- Anonymous, 1997-2006. Annual Reports, Iranian Meteorological Organization.
- Avani, R., Mehrdad, A.A., Ranjbarzadeh, M.B., 1996. Detailed and Executive Forest Plantation Project of Poroor and Poshtkooh sites of Shahmirzad city, General Office of Natural Resourced of Semnan province of Iran, 149 p.
- Bordbar, K., Sagheb-Talebi, Kh., Hamzepour, M., Joukar, L., Pakparvar, M. and Abbasi, A.R., 2010. Impact of environmental factors on distribution and some quantitative characteristics of Manna Oak (Quercus brantii Lindl.) in Fars province. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 18(3): 390-404.
- Ebrahimi, A., 2011, Final report of research project on site requirement of some forest trees (Quercus macranthera at Mazandaran province). Research Center of Agriculture and Natural Resources of Mazandaran province of Iran, 80 p.
- Gorji- Bahri, Y., 1988. Quantitative and qualitative characteristics of Querco-Carpinetum stands of Khiroud-Kenar Forest, Noshahr city, Mazandaran province of Iran. MSc thesis, Faculty of Natural Resources, Tehran University, 47 p.
- Khodakarami, Y., 2009. Site requirements of some forest trees (Quercus infectoria at Kermanshah province). Internal Report, Research Center of Agriculture and Natural Resources of Kermanshah province of Iran, 75 p.
- Leibundgut, H., 1994. Unsere Waldbäume. Verlag Huber,168 p.
- Maroofi, H., Sagheb-Talebi, Kh., Fattahi, M. and Sadri, M.H., 2005. Site demands and some quantitative characteristics of Lebanon oak (Quercus libani Oliv.) in Kurdistan province. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 13(4): 417-445.
- Mehdifar., D. and Sagheb-Talebi, Kh., 2006. Silvicultural characteristics and site demands of Gall oak (Quercus infectoria Oliv.) in Shineh, Lorestan province Iran. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 14(3): 193-206.
- Mehrdad, A.A., 1996. Detailed and Executive report related to weather and climate of Poroor and Finsk Water Catchments, north of Shahmirzad city. General Office of Natural Resourced of Semnan province of Iran, 124 p.
- Rostamikia, Y., 2009. Study of site demands of some forest trees (Oak and hornbeam in Ardabil). Internal Report, Research Center of Agriculture and Natural Resources of Ardabil province of Iran, 65 p.
- Rostamikia, Y. and Sagheb Talebi, Kh., 2010. Site demands and soil factors of persian oak (Quercus macranthera F.&M.) and oriental hornbeam (Carpinus orientalis Mill.) in Khalkhal forests. Proceeding of first international conference of soil and roots engineering relationship: 37-37.
- Sabeti, H., 2002. Forests, Trees and Shrubs of Iran. Third edition. Yazd University Press, 806 p.
- Sagheb-Talebi. Kh., 1999. Study of site demands for qualitative and quantitative characteristics of maple. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 7(2): 34-79.
- Talebi, M., Sagheb-Talebi, Kh. and Jahanbazi, H., 2006. Site demands and some quantitative characteristics of Persian Oak (Quercus brantii Lindl.) in Chaharmahal Province (Western Iran). Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 14(1): 67-79.
- Zobeiry, M., 1994. Forest Inventory. Tehran University Press, 401 p.
- Zohrehvandy., A.A., 2009. Site demands of some forest trees (oak in Kermanshah). Internal Report, Research Center of Agriculture and Natural Resources of Kermanshah province of Iran, 101 p.