بررسی پراکنش و برخی از خصوصیات جنگل شناسی بارانک در جنگل های سنگده ساری

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران

2 کارشناس ارشد پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران

3 مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران

چکیده

این تحقیق به منظور تعیین پراکنش و برخی از خصوصیات جنگل‌شناسی بارانک در جنگلهای سنگده ساری اجرا شد. برای این منظور چهل هزار هکتار از این جنگلها در چهار نیمرخ ارتفاعی، از ارتفاع 500 تا 2700 متر از سطح دریا با فاصله تقریباً برابر از یکدیگر مورد پیمایش قرار گرفت. در هر جایی که پایه‌ای از بارانک مشاهده شد، قطعه نمونه‌ای به مساحت 10 آر به مرکز پایه بارانک پیاده گردید. در قطعات نمونه، مشخصات رویشگاهی آنها شامل شیب، وضعیت خاک، ارتفاع از سطح دریا و مشخصات جنگل‌شناسی توده شامل تعداد پایه در هکتار، قطر یقه، قطر برابرسینه، طول تنه و بلندی پایه‌های بارانک اندازه‌گیری گردید. تاج‌پوشش، اشکوب‌بندی، ساختار سنی و ترکیب گونه‌ها در توده همراه نیز ثبت شد. نتایج نشان داد که متوسط قطر برابرسینه، طول تنه و بلندی پایه‌های بارانک به‌ترتیب 96/44 سانتی‌متر، 52/10 متر و 96/19 متر بوده است. 42 درصد از پایه‌های بارانک در توده‌های آمیخته راش، ممرز، بلندمازو و در دامنه‌های غربی و 28 درصد از آنها در راشستان‌های خالص دامنه‌های شمالی دیده شدند. فراوانی پایه‌های قطورتر از 50 سانتی‌متر از فراوانی پایه‌های کم قطرتر از 20 سانتی‌متر بیشتر بود. بین فراوانی پایه‌های بارانک در قطعه نمونه با عمق خاک رویشگاه همبستگی معنی‌دار (P<0.01) و معکوس دیده شد. بین عمق خاک با قطر برابرسینه (در سطح P<0.05) و با بلندی پایه‌های بارانک (در سطح P<0.01) همبستگی معنی‌دار و مستقیم مشاهده گردید. پایه‌های مستقر در اراضی شیبدار به‌طور معنی‌داری ابعاد کمتری نسبت به پایه‌های بارانک مستقر در اراضی کم شیب داشتند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation on distibution and some silvicultural charactristics of wild service tree (Sorbus torminalis) in Sangdeh Forest

نویسندگان [English]

  • Kambeiz Espahbodi 1
  • Shirzad Mohammadnejad Kiasari 1
  • Sayfollah Khorankeh 2
  • Sayyed Mostafanejad 3
1 Assistant Prof., Research Center of Agriculture and Natural Resources
2 Research Expert, Research Center of Agriculture and Natural Resources
3 Senior Research Expert, Research Center of Agriculture and Natural Resources
چکیده [English]

This research was conducted in 40000 ha of Mazandaran Central Forest (south of Caspian sea) in order to determine the distribution and some silvicultural characteristics of wild service tree (Sorbus torminalis L. Crantz). The forests were evaluated in four altitudinal profiles, stretched from northeast (NE) to southwest (SW), from lowland to upland (top of Alborz mountain). Wherever a Sorbus torminalis had been found, a circular 0.1 ha sample plot lied down. In 65 sample plots, habitat characteristics such as soil condition, slop, aspect and altitude was recorded. Some studied silvicultural characteristics of 185 individuals of wild service tree, includes: collar diameter, diameter at breast height (dbh), length of main trunk and total height. Moreover crown cover were evaluated in each plot. Climatic data of three climatological stations within the research area were used to determine the relationship between wild service tree distribution and climatic traits. The results showed that dbh, main trunk length and total height of wild service trees were 46.96 cm, 10.52 m and 19.96 m respectively. Majority of the studied wild service trees (42%) were on west exposed mixed stands of Fageto-Carpinetum or Fageto-Carpinetum, with Quercus types, 28% of these were on north exposed pure young beech stands. Frequency of wild servis trees with diameter more than 50 cm was greater than those with diameter lower than 20 cm. Correlation between soil depth and sorbus frequency was negatively significant (p<0.01) and with both d.b.h and total height was positively significant (p<0.05).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sorbus torminalis
  • distrubiution
  • climatic
  • soil
  • crown canopy
  • height
  • DIAMETER

مراجع

- اسپهبدی، ک.، 1384. بررسی تنوع ژنتیکی و اثرات ژنوتیپ و محیط بر روند استقرار و رشد نهال بارانک. رساله دوره دکتری رشته حنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، 130 صفحه.
- اسپهبدی، ک.، 1386. بررسی نیازهای اکولوژی بارانک در جنگلهای سنگده. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 51 صفحه.
- اسپهبدی، ک.، 1390. اثر تاریخ کاشت و پوشش کرت روی کاهش خسارت سرمای دیررس در نهال گونه‌های ون و افرا. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، 39 صفحه.
- اسپهبدی ک.، امانی، م.، محمدنژادکیاسری، ش.، زارع، ح.، جعفری گرزین، ب.، چابک ع. و احتشام‌زاده، م.، 1386. بررسی پراکنش بارانک براساس برخی از عوامل اکولوژیکی در جنگلهای سنگده (شرکت چوب فریم). فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 15 (3): 216-207.
- اسپهبدی، ک.، میرزایی ندوشن، ح.، طبری، م. و اکبری‌نیا، م.، 1384. بررسی اثرات پوشش بذر و تاریخ کاشت روی جوانه‌زنی بذر بارانک در نهالستان‌های کوهستانی. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، 12(4): 157-147.
- اسپهبدی، ک.، میرزایی ندوشن، ح.، طبری، م.، اکبری‌نیا، م. و دهقان شورکی، ی.، 1383. اثر سن پایه‌های مادری و یک سال نگهداری بذر در رویاندن بذر بارانک. فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 11 (4): 538-519.
- اسپهبدی، ک.، میرزایی ندوشن، ح.، طبری، م.، اکبری‌نیا، م. و دهقان شورکی، ی.، 1385. بررسی تنوع ژنتیکی بارانک با استفاده از مورفولوژی برگ. مجله پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی، 19 (3): 55-44.
- اسپهبدی، ک.، میرزایی ندوشن، ح.، طبری، م.، اکبری‌نیا، م. و دهقان شورکی، ی.، 1387. بررسی توارث‌پذیری برخی از صفات رشد در نهالهای بارانک. فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 16 (1): 11-1.
- پورمجیدیان، م.ر.، 1378. بررسی جنگل‌شناسی و نحوه تکثیر گونه بارانک در جنگلهای غرب مازندران. پایان‌نامه دکتری جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس، 257 صفحه.
-ثابتی، ح.، 1373. جنگلها، درختان و درختچه‌های ایران. انتشارات دانشگاه یزد، 810 صفحه.
- خاتم‌ساز، م.، 1371. فلور ایران، شماره 6: تیره گل سرخ‌ها. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 352 صفحه.
- مظفریان، و.، 1384. درختان و درختچه‌های ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1054 صفحه.
- Aas, G., Sieber, M., Schutz, J.P. and Brang, P., 1993. Sorbus torminalis (L.) Crantz. In: Mitteleuropaische Waldbaumarten. Artbeschreibung und Okologie unter besonderer Berucksichtigung der Schweiz. [Professur fur Waldbau und Professur fur Forstschutz und Dendrologie der ETH Zurich.] Zurich, Eidgenossische Technische Hochschule, 245 p.
- Asthalter, K., 1980. Causes and site-related occurrence of drought and possible influences for tree species. Allgemeine-Forstzeitschrift, 19: 510-512.
- Burczyk, J., Difzio, S.P. and Adams, W.T., 2004. Gene flow in forest trees: how far do genes really travel? Forest Genet., 11: 179-192.
- Demesure, B., Guerroue, B.L., Lucchi, G., Part, D. and Petit, R.J., 2000. Genetic variability of a scattered temperate forest tree: Sorbus torminalis L. Ann. For. Sci., 57: 63-71.
- Dinca, L. and Dinca, M., 2003. Considerations regarding the valuable broadleaved species in Romania. Analele ICAS. 46, 315–320.
- Drapier, N., 1993. Ecologsie de Ľ Alisher torminal Sorbus torminalis (L.) Crantz. Rew. For. Fr. 65(3): 229- 242.
- Ellenberg, H., 1979. Vegetation Mitteleuropas mit den Alpen in den Ökologischer sicht. Stuttgart, Ulmer Verlag, 224 p.
- Eriksson, G., 2001. Conservation of noble hardwoods in Europe. Can. J. for. Res., 31: 577-587.
- Ewald, C., Zander, M. and Jander, A., 1994. Die Elsbeere (Sorbus torminalis /L./ Crantz.) in Brandenburg. Der Wald, 44: 232-235.
- Hoebee, S.E., Arnold, U., Düggelin, C., Gugerli, F., Brodbeck, S., Rotach, P. and Holderegger, R., 2007. Mating patterns and contemporary gene flow by pollen in a large continuous and a small isolated population of the scattered forest tree Sorbus torminalis. Heredity, 99: 47-55.
- Ivenko, S.L., 1952. Sorbus torminalis-A valuable species for planting in the Steps. Lesn-Hoz, 5: 7-35.
- Kausch-Blecken Von Smelling, W., 1994. Die Elsbeere (Sorbus torminalis (L.) Crantz.). Bovenden, Verlag Kausch, 253 p.
- Kotar, M., 1998. Distribution and growth characteristics of the wild sevice tree (Sorbus torminalis Crantz) in Slovania. Gozdarski vestnik. 56(5-6) : 258-278.
- Lobžanidze, N.I., Kartvelisvili, L.N., Sinauridze, M.Š. and Ruchadze, M.Š., 1991. Anatomičeskoje strojenije i fyziko-mechaničeskije svojstva drevesiny glogoviny (Sorbus torminalis L.) i perspektivy jejo ispoľzovanija. Lesnoj žurnal, 3: 128-130.
- Lyapova, I. and Palashev, I., 1981. Growth of seedling of Quercus conferta (Q. Frainetto), Acer pseudoplatanus and Sorbus torminalis in relation to the intensity of simulated drought. Gorsko-Stopanska-Nauka, 18: 28-34.
- Lyapova, I. and Palashev, I., 1982. The transpiration rate of seedling of Quercus conferta (Q. Frainetto), Acer pseudoplatataus and Sorbus torminalis with simulated soil drying. Gorsko-Stopanska-Nauka, 19: 3-7.
- Majovsky, J., 1992. Sorbus torminaalis L. emend. Crantz. In: Berthova, L. (Ed.), Flora Slovenska IV/3. Bratislava, VEDA, Vydavateľstvo SAV: 401-446.
- Namvar, K. and Spethmann, W., 1985. Die Baumarten der Gattung Sorbus: Vogelbeere, Mehlbeere, Elsbeere und Speierling. Allgemeine Forstzeitschrift, 36: 937-943.
- Pagan, J., 1996. Lesnicka dendrologia. [Vysokoškolske skripta.] Zvolen, TU, 378 p.
- Paganová, V., 2007. Ecology and distribution of Sorbus torminalis (L.) Crantz. in Slovakia. Hort. Sci., 34 (4): 138-151.
- Piagnani, C. and Bassi. D., 2000. In vivo and in vitro propagation of Sorbus torminalis from juvenile material. Italus hortus, 7: 3-7.
- Rotach, P., 1996. Noble hardwoods in Zwitzerland. In: Turok, J., Eriksson, G., kleinschmit, J. and Canger, S. (Eds.), Noble Hardwoods Network. Report of the 1st Meeting, Escherode, Germany: 91-100.
- Schrotter, H., 1992. Forderung der Elsbeere. Eine Waldbauliche Aufgabe in Mecklenburg-Vorpommern. Der Wald, 42: 386-387.
- Schutte, G. and Beck ,O.A., 1996. Entwicklung einer Verjugung mit Elsbeere und Kirsche von 1976-1995. Forst und Holz, 51: 627-628.
- Termena, B.K., 1972. Effect of meteorological conditiom on the blooming and fruit bearing of Sorbus torminalis in Bekovina, Ukr. Bot. Zh., 29: 609-613.
- Tsista-Txardi, E. and Loukis, A., 1991. Constituents of Sorbus torminalis Fruits. Fitoterapia, 62: 282-283.
- Tsista-Tzardi, E. and Loukis, A., 1992. Consituents of Sorbus torminalis leaves. Fitoterapia, 63: 189-190.
- Wilhelm, J.G., 1998. Beobachtungen zur Wildbirne. In Vergleich mit Elsbeere und Speierling. Allgemeine Forstzeitschrift, Der Wald, 53: 856-859.
- Zeitlinger, J., 1990. Die Elsbeere. Osterreichische Forstzeitung, 12: 35-37.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار