نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1
نویسنده مسئول، استاد، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
2
استادیار، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
3
دانش‌آموخته دکتری اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
4
دانشجوی دکتری رشته اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
چکیده
سابقه و هدف: علی‌رغم پژوهش‌های متعددی که در زمینه ارزیابی اقتصادی انجام شده است، سن بهینه برش و بازدهی زراعت چوب تحت شرایط عدم حتمیت در رشد درخت و بازار چوب، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف کلی پژوهش پیش‌رو، ارزیابی اقتصادی زراعت چوب صنوبر در سناریوهای مختلف ریسکی است.
مواد و روش‌ها: منبع داده‌های مورد استفاده در این پژوهش، نتایج مقاله Mohammadi Limaei و همکاران (2013) است که سن بهره‌برداری اقتصادی را برای هفت کلن از صنوبر دلتوئیدس (Populus deltoides W.Bartram ex Marshall) تعیین کردند. در پژوهش پیش‌رو از مدل فاوستمن استفاده شد و تابع حجم چوب از طریق رگرسیون فازی در سه سناریوی بدبینانه، متوسط و خوش‌بینانه برآورد شد. از میان انواع فرم‌های تابع، فرم چندجمله‌ایی درجه سوم به‌دلیل شباهت به عملکرد زیستی، نتایج قابل‌تفسیر بهتری ارائه می‌دهد. به همین دلیل در این پژوهش از همین فرم استفاده شد. تصمیم‌گیری در مورد مقرون‌به‌صرفه‌ترین زمان برای قطع درخت به‌معنای حل مشکل بیشینه‌سازی مدل فاوستمن است. زمان برش بهینه در این مدل برای دو حالت قابل‌حل است: کشت یک‌باره و کشت دائم. در کشت یک‌باره، هزینه فرصت دوره بعدی کشت وجود ندارد، درحالی‌که در کشت دائمی، پس از هر برداشت باید هزینه فرصت برای چرخه کاشت و نگهداری دوره بعدی در نظر گرفته شود. در این پژوهش، بهینه‌سازی زراعت چوب در یک دوره انجام گرفته است. برای مقایسه سودآوری اقتصادی از ارزش خالص فعلی (NPV) استفاده شد. زیرا این معیار به انتخاب گونه مناسب و تعیین سن بهره‌برداری بهینه کمک می‌کند و بهتر از معیارهای دیگر قابل‌درک است. برای پیش‌بینی قیمت چوب از روش تحلیل قیمت استفاده شد. به این ترتیب، پیش‌بینی براساس تفکیک و ترکیب مؤلفه‌های روند، چرخه‌ای و تصادفی قیمت انجام گرفت.
نتایج: تخمین تابع حجمی چوب صنوبر در سن‌های مختلف با استفاده از رگرسیون فازی نشان داد که بیشترین حجم چوب در حالت بدبینانه برابر با 3/129 متر مکعب در هکتار در سن 12 سالگی است. میانگین آن حدود 197 متر مکعب در 16 سالگی و در حالت خوش‌بینانه 8/329 متر مکعب چوب در سن 20 سالگی تولید می‌شود. قیمت هر متر مکعب چوب صنوبر براساس تحلیل مؤلفه‌های نوسان‌های قیمت برای سال 1424 در سه شرایط بدبینانه، متوسط و خوش‌بینانه به‌ترتیب 7/82، 102 و 121 میلیون ریال پیش‌بینی شد. ارزش فعلی کشت صنوبر (با نرخ بهره 18 درصد) در حالت بدبینانه 887 میلیون ریال در هکتار است که در سال نهم محقق می‌شود. در حالت متوسط، بیشترین درآمد حاصل از کشت صنوبر در سال نهم و حدود 1349 میلیون ریال برآورد شد. در حالت خوش‌بینانه نیز بیشینه درآمد در سال دهم به‌دست می‌آید. به‌طوری‌که به‌ازای هر هکتار کشت صنوبر، درآمد حدود 2194 میلیون ریال حاصل می‌شود. با افزایش نرخ بهره به نرخ تورم (حدود 50 درصد)، سن قطع بهینه در هر سه سناریو به پنج سال کاهش می‌یابد.
نتیجه‌گیری کلی: با افزایش نرخ تنزیل، سن بهینه قطع درخت و بازدهی انتظاری تنزیل‌شده کاهش می‌یابد. به‌طوری‌که در نرخ تنزیل 14 درصد، سن بهینه قطع درخت در سناریوی متوسط 11 سال و بازدهی انتظاری تنزیل‌شده 2019 میلیون ریال در هکتار بود، درحالی‌که در نرخ تنزیل 50 درصد، سن بهینه قطع درخت، پنج سال و بازدهی انتظاری تنزیل‌شده 180 میلیون ریال در هکتار برآورد شد. باتوجه‌به نقش نرخ بهره در عدم انطباق هدف درآمد بیشینه که مورد توجه سرمایه‌گذار است و بیشینه چوب تولیدی که هدف جامعه است، پیشنهاد می‌شود که تسهیلات تکلیفی کم‌بهره در اختیار سرمایه‌گذاران این صنعت قرار گیرد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Economic assessment of poplar cultivation under interest rate effects in a risky environment
نویسندگان [English]
-
Seyed Mojtaba Mojaverian
1
-
Foad Eshghi
2
-
Kamal Ataie Solout
3
-
Mahsa Taslimi
3
-
Maria Shahnouri
4
1
Prof., Department of Agricultural Economics, Faculty of Agricultural Engineering, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran
2
Assistant Prof., Department of Agricultural Economics, Faculty of Agricultural Engineering, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran
3
Assistant Prof., Department of Agricultural Economics, Faculty of Agricultural Engineering, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran
4
Ph.D. Student of Agricultural Economics, Faculty of Agricultural Engineering, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran
چکیده [English]
Background and purpose: Although there is extensive research on economic evaluation, fewer studies focus on determining the optimal cutting age and efficiency of wood cultivation under uncertainty in tree growth periods and wood market conditions. This research aims to evaluate the economic viability of poplar wood cultivation under different risk scenarios.
Methodology: The data were obtained from Mohammadi Limaei et al. (2013), which involved research conducted over ten years on Populus deltoides W.Bartram ex Marshall in seven plantations. The Faustmann model was applied, and the tree growth function was estimated using fuzzy regression across pessimistic, average, and optimistic scenarios. The cubic function form was selected for its close resemblance to biological growth and interpretability. Determining the most economical harvest time involved solving the Faustmann maximization problem under two management modes: one-time cultivation, which ignores the opportunity cost of subsequent cycles, and permanent cultivation, which accounts for opportunity costs after each harvest cycle. This study focused on optimizing wood cultivation over one rotation period. The net present value (NPV) criterion was used to select suitable species and determine optimal harvesting age, as it accounts for net profit over time more effectively than alternative criteria. Wood price forecasts were derived by decomposing price components into trend, cyclical, and irregular factors.
Results: Fuzzy regression estimates of poplar volume at different ages showed maximum volumes in the pessimistic, average, and optimistic scenarios as 129.3 m³/ha at 12 years, 197 m³/ha at 16 years, and 329.8 m³/ha at 20 years, respectively. Projected wood prices per cubic meter in 2045 under these scenarios were 82.7, 102, and 121 million Rials. At an 18% discount rate, the present values of per hectare poplar cultivation were 887 million Rials (year 9) under pessimistic conditions, 1,349 million Rials (year 9) under average conditions, and 2,194 million Rials (year 10) under optimistic conditions. Increasing the interest rate to approximately 50% (inflation level) reduced the optimal cutting age to five years across all scenarios.
Conclusion: Rising discount rates reduce both the optimal cutting age and the discounted expected return. For example, at a 14% discount rate in the average scenario, the optimal cutting age is 11 years with a discounted yield of 2,019 million Rials per hectare; at 50%, the cutting age falls to five years with an expected discounted yield of 180 million Rials per hectare. Given the discrepancy between the investor’s goal of maximizing income and society’s goal of maximizing wood production, and the critical influence of interest rates on this gap, it is strongly recommended to offer low-interest loan facilities to industry investors.
کلیدواژه‌ها [English]
-
Faustmann model
-
fuzzy regression
-
interest rate
-
optimal cut-off age
)