چالش‌های حفاظت فیزیکی و فنی جنگل‌های استان گیلان در دوره تنفس (مطالعه موردی: حوزه‌های 10 چفرود و 24 ملکرود)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول، دانشیار، گروه جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، صومعه‌‌سرا، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، صومعه‌‌سرا، ایران

3 کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان، رشت، ایران

10.22092/ijfpr.2023.362452.2104

چکیده

پس از اجرای طرح توقف بهره‌برداری از جنگل‌های شمال و به‌دنبال آن اجرای طرح‌های حفاظت از جنگل و به‌کارگیری نیروهای حفاظتی بیشتر در سال‌های اخیر، ضروری است عملکرد فعلی حفاظت جنگل ارزیابی شود. هدف از پژوهش پیش‌رو، مقایسه دو رویکرد بهره‌برداری اصولی و توقف بهره‌برداری از نظر ذینفعان محلی و کارشناس‌ها بر مبنای چالش‌های حفاظت فیزیکی و فنی بود. روایی پرسش‌نامه از طریق نسبت روایی محتوائی قابل قبول (بیشتر از هفت دهم) و پایایی گویه‌ها از طریق نرخ ناسازگاری کمتر از یک دهم در مقایسه‌های زوجی تحلیل سلسله مراتبی تایید شدند. مقایسه زوجی چالش‌های حفاظت فیزیکی و فنی براساس تحلیل سلسله مراتبی توسط دو گروه از خبرگان محلی (20 نفر) و کارشناس‌های (21 نفر) در حوزه‌های 10 چفرود و 24 ملکرود انجام شد. نتایج نشان داد که اهمیت چالش‌های حفاظت فیزیکی سه برابر چالش‌های حفاظتی فنی بودند. در بین چالش‌های فنی، "ضعف در استقرار کمربند حفاظتی"، "ضعف در قرق‌های احیایی" و ضعف در دخالت جنگل‌شناسی" به‌ترتیب بیشترین درجه اهمیت را داشتند. در بین چالش‌های حفاظت فیزیکی، "تصرفات"، "ساخت‌وسازها"، "قطع و قاچاق"، "چرای دام و بهره‌برداری سنتی" و "حریق" به‌ترتیب در رتبه اول تا چهارم اهمیت قرار داشتند. بنابراین، ارجحیت رویکرد بهره‌برداری اصولی نسبت‌به تنفس بهره‌برداری تایید شد. نتیجه آزمون من‌ویتنی‌یو نشان داد که بین نظر خبرگان محلی و کارشناس‌ها، اختلاف معنی‌دار وجود نداشت. می‌توان نتیجه گرفت که توقف بهره‌برداری چوبی و طرح‌های جنگل‌داری، کلید حل چالش‌های حفاظت جنگل‌های هیرکانی نیست. برای رفع چالش‌های حفاظت جنگل، پیشنهاد می‌شود ضمن تجدیدنظر در طرح‌های جنگل‌داری اجراشده در سال‌های گذشته، این طرح‌ها با رعایت ضوابط و اصول مدیریت پایدار برای همه واحدهای جنگلی، اجرا شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Physical and technical forest protection challenges of Guilan province of Iran in the period of logging ban (case study: Chafroud 10 and Malekroud 24 basins)

نویسندگان [English]

  • I. Hassanzad Navroodi 1
  • T Ashrafi 2
  • A. Omidi 3
1 Corresponding author, Associate Professor, Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, University of Guilan, Sowmeh sara, Iran
2 MSc. Student of Forestry, Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, University of Guilan, Sowmeh sara, Iran
3 Expert of the General Directorate of Natural Resources and Watershed Management of Guilan province, Rasht, Iran
چکیده [English]

After implementing a logging ban in the northern forests of Iran and increasing protection forces in recent years, the current performance needed to be evaluated. The purpose of the research was to compare two approaches - sustainable exploitation and exploitation cessation - from the perspective of local stakeholders and experts, considering the physical and technical challenges in forest protection. The validity and reliability of the questionnaire were confirmed using acceptable content validity (above 0.7) and incongruity rate (below 0.1) in pairwise comparisons based on AHP. Two groups, consisting of 20 local stakeholders and 21 forest experts in the Chafroud 10 and Malakroud 24 basins, conducted a hierarchical analysis to compare the physical and technical challenges in forest protection. The results indicated that physical protection challenges were three times more important than technical challenges. Among the technical challenges, the establishment of protection belts, fence weaknesses, and issues with silvicultural operations were prioritized. In terms of physical protection, trespassing, constructions, illegal wood cutting and smuggling, livestock grazing, traditional exploitations, and fires were ranked from first to fourth. Therefore, the sustainable exploitation approach was favored over exploitation cessation. The Mann-Whitney U test revealed no significant difference between the opinions of local stakeholders and forest experts in the study area. Thus, it can be concluded that simply halting wood exploitation and forest management plans is not the solution to the physical and technical protection challenges faced by the Hyrcanian forests. To address these challenges, it is recommended that past forestry plans be revised and implemented in accordance with the criteria and principles of sustainable management for all forest units.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hyrcanian forests
  • logging ban
  • sustainable management