تحلیل کمی جوامع درختی در زیستگاه سیاه‌خروس قفقازی (Lyrurus mlokosiewiczi Taczanowski) در ‌جنگل‌های ارسباران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول، دانشیار، گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 دانشیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

جنگل‌های ارسباران، زیستگاه اصلی سیاه‌خروس‌ قفقازی (Lyrurus mlokosiewiczi Taczanowski) به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گونه‌های در معرض انقراض هستند. تحلیل کمی ساختار و ترکیب جوامع درختی در زیستگاه این پرنده، اطلاعات پایه مناسبی برای برنامه‌های حفاظتی آن فراهم می‌کند. پژوهش پیش­رو با هدف کمی‌سازی ویژگی‌های جوامع درختی در بخشی از زیستگاه ‌سیاه‌خروس قفقازی در جنگل‌های ارسباران در استان آذربایجان شرقی انجام شد. پس از شناسایی مناطق حضور و عدم‌ حضور این پرنده، سه قطعه‌نمونه یک هکتاری در هر منطقه انتخاب شد و برخی از ویژگی‌های همه درختان موجود در آن‌ها مانند قطر برابرسینه و ارتفاع اندازه‌گیری شدند. برای آشکارسازی تفاوت‌ها از مقایسه میانگین شاخص‌های مرتبط با ساختار و ترکیب جوامع درختی استفاده شد. میانگین قطر درختان در منطقه حضور این پرنده (6/0±1/11 سانتی‌متر) به‌طور معنی‌داری بیشتر از منطقه عدم‌ حضور آن (7/0±5/8 سانتی‌متر) به‌دست آمد. همچنین، در منطقه حضور این پرنده، دامنه تغییرات قطر درختان بیشتر بود و درختان قطورتر از 20 سانتی‌متر به‌وفور مشاهده می‌شد. شاخص‌های ضریب تغییرات قطر، تنوع اندازه‌ای درختان، غنای کلاسه‌های ارتفاعی، غنای گونه ای و ارتفاع اشکوب بالا، اختلاف معنی‌داری را بین دو منطقه مذکور نشان ندادند، درحالی‌که ارتفاع درختان زیراشکوب در منطقه حضور این پرنده (06/0±5/1 متر) به‌طور معنی‌داری بیشتر از منطقه عدم حضور آن (02/0±1 متر) بود. فراوانی خشک‌دارها در منطقه حضور این پرنده به‌طور معنی‌داری کمتر به‌دست آمد. میانگین فراوانی نسبی اوری (Quercus macranthera Fisch. & C.A.Mey.) در منطقه حضور این پرنده (2/2±1/75 درصد) به‌طور معنی‌داری بیشتر از منطقه عدم ‌حضور آن (7/1±4/52 درصد) بود. در یک نتیجه‌گیری کلی می‌توان عنوان کرد که رویشگاه‌های با ارزش نسبی زیاد اوری و حضور گونه‌های همراه قره‌قات (Ribes biebersteinii Berland.) و نسترن وحشی (Rosa canina L.) در زیراشکوب برای سیاه‌خروس قفقازی، مطلوبیت دارند. با این‌حال، ساختار به‌نسبت همگن درختان با حضور پایه‌های قطور اوری و کمترین تعداد از خشک‌دارهای افتاده در کف جنگل، شرایط مناسبی برای حضور این پرنده فراهم می‌کنند. این اطلاعات می­تواند در بازسازی زیستگاه سیاه‌خروس قفقازی و احیا رویشگاه‌های مخروبه استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Quantitative analysis of woody plants within the habitat of Caucasian black grouse (Lyrurus mlokosiewiczi Taczanowski) in the Arasbaran Forests, Iran

نویسندگان [English]

  • K. Sefidi 1
  • S. Ghanbari 2
1 Corresponding author, Associate Prof., Faculty of Agriculture and Natural resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
2 Associate prof., Faculty of Agriculture and Natural Resources Ahar, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

    The Arasbaran Forests are the main habitat of Caucasian black grouse (Lyrurus mlokosiewiczi Taczanowski) as one of the most important endangered avian species in Iran. Quantitative analysis of the structure and composition of woodlands provides an appropriate basis for conservation programs in its habitat. This research was conducted to quantify the structural characteristics of woody communities in the Caucasian black grouse habitats in Iran. For this purpose, after determining the absence and presence regions, three one-hectare plots in each region were selected, in which all trees were inventoried. Results revealed that the greater amount of relatively large trees (DBH > 20 cm) and the vast range of tree diameter were observed in the presence area. The mean comparison showed that the mean of DBH (11.1±0.6 cm) in the bird's presence was significantly greater than that in the bird absences region (8.5±0.7 cm). The coefficient of variation of DBH, tree size diversity, tree species richness, tree height class richness, and tree heights in overstory were similar in both presence and absence areas. However, the tree and shrub heights in the understory were significantly greater in the presence area (1.5±0.06 m) compared with the absence area (1±0.02 m). Moreover, the abundance of dead trees was significantly different in those areas. In conclusion, the habitats with the relatively higher dominance of Quercus macranthera Fisch. & C.A.Mey. and the presence of dog rose (Rosa canina L.) and black currant (Ribes biebersteinii Berland.) are favorable for the black grouse. The relatively homogeneous structure with the presence of large diameter oak trees and the least amount of fallen dead trees provides suitable conditions for this species. This should be considered in the reconstruction of bird habitats and the restoration of previously manipulated habitats.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Birds
  • forest structure
  • habitat reconstruction
  • nature conservation
  • Ribes biebersteinii

مراجع

- Akhavan, R., Sagheb Talebi, Kh., Zenner, E.K. and Safavimanesh, F., 2012. Spatial patterns in different forest development stages of an intact old-growth Oriental beech forest in the Caspian region of Iran. European Journal of Forest Research, 131(5): 1355-1366.
- Baskaya, S., 2003. Distribution and principal threats to Caucasian black grouse Tetrao mlokosiewiczi in the Eastern Karadeniz Mountains in Turkey. Wildlife Biology, 9(4): 377-383.
- Behruzi Rad, B., 2016. Biology of Caucasian black grouse (Lyrurus mlokosiewiczi) in Arasbaran protected region. Proceedings of 3rd National Conference on Biology and Natural Sciences of Iran. Tehran, Iran, 5 Sep. 2016: 8p (In Persian).
- Bouvet, A., Paillet, Y., Archaux, F., Tillon, L., Denis, P., Gilg, O. and Gosselin, F., 2016. Effects of forest structure, management and landscape on bird and bat communities. Environmental conservation, 43(2): 148-160.
- Darvishi, A., Fakheran, S. and Soffianian, A., 2015. Monitoring landscape changes in Caucasian black grouse (Tetrao mlokosiewiczi) habitat in Iran during the last two decades. Environmental Monitoring and Assessment, 187(7): 443.
- del Hoyo, J. and Collar, N.J., 2014. HBW and BirdLife International Illustrated Checklist of the Birds of the World, Volume 1: Non-passerines. Published by Lynx Edicions, Barcelona, Spain, 903p.
- Esmailpoor, M., Kaboli, M., Karami, M., Alizadeh Shabani, A. and Farashi, A., 2015. Effects of edge on the bird richness and abundance in Khoshkedaran Natural Monument, northern Iran. Journal of Natural Environment, 68(3): 353-361 (In Persian).
- Faridi, E. and Naseri, D., 2019. Providing a habitat model for black male Caucasians grouse (Tetrao mlokosiewiczi) using geographical information system (GIS). Journal of Environmental Science and Technology, 21(5): 263-272 (In Persian).
- Fröhlich, A. and Ciach, M., 2020. Dead tree branches in urban forests and private gardens are key habitat components for woodpeckers in a city matrix. Landscape and Urban Planning, 202: 103869.
- Gadow, K.V., 2005. Forsteinrichtung: Analyse und Entwurf der Waldentwicklung. Georg August University of Göttingen, Göttingen, Germany, 236p (In German).
- Ghanbari, S. and Sefidi, K., 2019. Structure and spatial distribution pattern of tree communities of Juniper (Juniperus foetidissima Willd) in Arasbaran region. Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology), 31(4): 909-921 (In Persian).
- Ghanbari, S. and Sefidi, K., 2020. Comparison of quantitative and qualitative characteristics of woody species regeneration at the different conditions of human interventions in Arasbaran forests. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 28(2): 111-123 (In Persian).
- Gottschalk, T.K., Ekschmitt, K., İsfendiyaroglu, S., Gem, E. and Wolters, V., 2007. Assessing the potential distribution of the Caucasian black grouse Tetrao mlokosiewiczi in Turkey through spatial modelling. Journal of Ornithology, 148(4): 427-434.
- Habibzadeh, N., 2017. Modelling the potential distribution of Caucasian grouse Lyrurus mlokosiewiczi breeding display habitat in Iran. Vogelwelt, 137: 184-197.
- Herrero-Jáuregui, C., Sist, P. and Casado, M.A., 2012. Population structure of two low-density neotropical tree species under different management systems. Forest Ecology and Management, 280: 31-39.
- Masoud, M.R., 2013. Caucasian Black Grouse. Hoare Aval Publications, Tabriz, Iran, 60p (In Persian).
- McElhinny, C., Gibbons, P., Brack, C. and Bauhus, J., 2005. Forest and woodland stand structural complexity: its definition and measurement. Forest Ecology and Management, 218(1-3): 1-24.
- Orians, G.H. and Wittenberger, J.F., 1991. Spatial and temporal scales in habitat selection. The American Naturalist, 137: S29-S49.
- Pommerening, A., 2002. Approaches to quantifying forest structures. Forestry: An International Journal of Forest Research, 75(3): 305-324.
- Safari, M., Sefidi, K., Alijanpour, A. and Elahian, M.R., 2018. Study of natural regeneration in Quercus macranthera stands in different physiographic conditions in Arasbaran forests. Ecology of Iranian Forest, 6(12): 1-8 (In Persian).
- Sagheb Talebi, Kh., Sajedi, T. and Pourhashemi, M., 2014. Forests of Iran: A Treasure from the Past, a Hope for the Future. Springer, Dordrecht, 152p.
- Sefidi, K. and Copenheaver, C.A., 2020. Tree-related microhabitats: A comparison of managed and unmanaged Oriental beech–dominated forests in Northern Iran. Forest Science, 66(6): 747-753.
- Sefidi, K. and Marvie Mohadjer, M.R., 2010. Snag dynamic in a mixed beech forest. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 18(4): 517-526 (In Persian).
- Sefidi, K., Marvie Mohadjer, M.R., Etemad, V. and Mosandl, R., 2014. Late successional stage dynamics in natural Oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) stands in northern Iran (case study: Gorazbon district of Kheiroud-Kenar experimental forest). Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 22(2): 270-283 (In Persian).
- Sefidi, K., Marvie Mohadjer, M.R., Mosandl, R. and Copenheaver, C.A., 2013. Coarse and fine woody debris in mature Oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) forests of northern Iran. Natural Areas Journal, 33(3): 248-255.
- Sefidi, K. and Sadeghi, S.M.M., 2019. Structural characteristics of Quercus macranthera forests in Arasbaran region, North west of Iran (Hatam Mashe Si, Meshgin-Shahr). Iranian Journal of Forest, 11(3): 347-361 (In Persian).
- Sultanov, E., 2006. Surveys in Caucasian black grouse habitats in Azerbaijan. Newsletter of the WPA/BirdLife/IUCN/SSC Grouse Specialist Group, 31: 25-28.
- Zhang, Y., Chen, H.Y.H. and Taylor, A.R., 2017. Positive species diversity and above-ground biomass relationships are ubiquitous across forest strata despite interference from overstorey trees. Functional Ecology, 31(2): 419-426.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار