بررسی جوامع پده در حاشیه رودخانه کارون

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تحقیقات صنوبر و درختان سریع‌الرشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران

2 عضو هیئت علمی، گروه جنگل‌داری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

3 عضو هیئت علمی، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

4 عضو هیئت علمی گروه تحقیقات صنوبر و درختان سریع‌الرشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

پده (Populus euphratica) به‌علت تحمل در برابر دامنه زیاد درجه حرارت و شوری خاک یکی از مهم‌ترین درختان در مناطق گرم و خشک بعضی از کشورها از جمله ایران محسوب می‌شود. این گونه در استان خوزستان به‌صورت بیشه‌زارهایی در حاشیه رودخانه‌های بزرگ خوزستان به‌طور وسیع گسترش داشته و اهمیت زیادی از جنبه حمایتی و نیز تولید چوب و تأمین علوفه دام دارد. از نظر اقلیمی، رویشگاه این گونه در منطقه مورد بررسی بر اساس روش آمبرژه در اقلیم بیابانی گرم قرار دارد. همچنین، بر اساس منحنی‌های آمبروترمیک ایستگاه‌های منطقه، طول دوره خشکی به‌طور میانگین بین 7 ماه تا 8 ماه در سال است. خاک‌های منطقه منشأ آبرفتی داشته که از شسته شدن مواد آهکی، مارنی، گچی و نمکی تشکیلات زاگرس ناشی شده است. بافت خاک در افق‌های بالایی سبک و در قسمت‌های پایین‌تر تا متوسط تغییر می‌کند. پوشش گیاهی منطقه بر اساس تراکم پوشش درختان پده از روی عکس‌های هوایی به 3 شکل درختزارهای متراکم، با تراکم متوسط و پراکنده تعیین گردید. در هر 3 شکل رویشی، گونه غالب درخت پده در اشکوب بالا و درختچه‌هایی نظیر گز و لگجی همراه گیاهان علفی و بعضی از گندمیان در آشکوب پایین قرار می‌گیرد. اندازه‌گیری میانگین فاصله درختان از یکدیگر همراه با اندازه‌گیری‌های قطر برابر سینه، ارتفاع و مساحت تاج نشان می‌دهد که تعداد در هکتار درختان در دو منطقه شوشتر و گتوند به‌ترتیب 357 و 339 و درصد تاج‌پوشش نیز به‌ترتیب 6. 72 و 4. 68 بوده است. همچنین، به‌منظور تعیین میانگین رویش قطری سالانه و سن تقریبی از تعدادی درختان پده در قطر برابر سینه به وسیله مته سال‌سنج نمونه‌هایی تهیه شد. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهند که رویش قطری سالانه درختان پده در دو منطقه شوشتر و گتوند به‌ترتیب 63. 9 و 54. 9 میلی‌متر و سن تقریبی به‌ترتیب 35 و 36 سال برآورد گردیده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of Populus euphrafica OLfV. community in the margin of Karoon river

نویسندگان [English]

  • Mohsen Calagari 1
  • Karim Djavanshir 2
  • Mahmoud Zobeiry 3
  • Ali Reza Modir-Rahmati 4
1 Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
2 Member of Scientific Board, Department of Forestry and Forest Economics, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
3 Member of Scientific Board, ,Department of Forestry and Forest Economic, Faculty of Natural Resources, University of Tehran,Karaj, Iran
4 Member of Scientific Board, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
چکیده [English]

Populus euphratica Oliv. In Iran is distributed naturally in vast regions. But the largest area is located along the margins of the large rivers in Khuzistan province, such as Karkheh, Dez and some area in Maroon(nearly 20,000 ha). It is spread in the from of coppices covering at the large area, which are very important from the economical point of view and environmental purposes because of production of wood, animals fodder, protection and stabilization of the river border. Also it can be useful for the protection of the natural ecosystem and wildlife. P. euphratica in Khuzistan is adapted to arid and semi-arid regions. Also the dry period consider to Ombrothermic curves is between 7 and 8 month per year (late Feb. to late Oct). The mean annual rainfall is between 230-340 mm, and the mean annual temperature is between 23-25°C. Soil of the studied sites are alluvial which contribute from erosion of lime, marl and salty matters of Zagroos formations. Soil texture of upper horizons is sandy-loam and lower horizons change to loam. Electrical conductivity (EC) value is higher in south and western than north regions. The overall hydrological characteristics such as, meander, flood river and light texture of soil are the reasons for presence of P. euphratica communities in the natural regions. The number per hectare of stands was 357 and 329, the crown cover percentage of stands was 72.6 and 68.4. Also the mean annual diameter increament was 9.6 mm and 9.5 mm and the approximate age estimated 35 and 36 years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Populus euphratica
  • alluvial soils
  • Annual growth
1- اصلی، ع و اتر، ه. 1348. اندازه گیری رویش جنگل. نشریه شماره 15 دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، صفحه 52 الی 55.
2- تلوری، ع. 1368. پدیده میاندار و فرسایش رودخانه ای در قسمتی از رودخانه کارون. پایان نامه کارشناسی ارشدT،دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 320 صفحه.
3- ثابتی، ح. 1348. بررسی اقلیم حیاتی ایران. انتشارات دانشگاه تهران، 234 صفحه.
4- ثابتی، ح. 1355. جنگل‌ها، درختان و درختچه‌های ایران. انتشارات وزارت کشاورزی و منایع طبیعی، 810 صفحه.
5- جوانشیر، ک. 1349. اجتماعات نباتی و نقش آن در استفاده از منابع طبیعی. نشریه دانشکده جنگل‌داری دانشگاه تهران، شماره 18_38 :23
6- جوانشیر، ک. پلی‌کپی درسی جامعه‌شناسی گیاهی. دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران.
7- خسرو تهرانی، خ. 1367. چینه‌شناسی ایران و مقاطع تیپ تشکیلات. انتشارات دانشگاه تهران.
8- زبیری، م. 1373. آماربرداری در جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، 348 صفحه.
9- زبیری، م. دالکی، ا. 1371. اصول تفسیر عکس‌های هوایی با کار در منابع طبیعی. انتشارات دانشگاه تهران، 321 صفحه.
10- سازمان هواشناسی کشور. سالنامه هواشناسی ایران. سال های 1342 الی 1364.
11- مدیررحمتی، ع. و همتی، ا. 1372 منوگرافی گونه پده. پژوهش و سازندگی، شماره 18، ص44الی 51
12- ویسان مهندس مشاور. 1365. طرح جامع کشاورزی حوزه میانی کارون. وزارت کشاورزی، جلد 6، صفحات 352_374
13- FAO,1979. Popular and willow in wood production and land use.Rome,FAO,328pp.
14- Polar Research Institute, NOVI SAD.1986. Popular and willow in Yougslavia, 274 pp.
15- Townsend c.c and Guest ,E 1980. Flora of irag 28-29pp.
16- Viart,ama.1988. amini monograf on populous euphrstica.International poplar commission
17- Wangshiji,Chen bighao,Li Huqun.1996.Euphrates poplar Forest,189pp.