بررسی روند تکامل متابولیکی بذرهای زبان‌گنجشک شمال ایران (Fraxinus exelsior) با استفاده از تغییرات آنزیم‌ها و کاتیون‌ها

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور

2 کارشناس پژوهشی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور

3 کارشناس پژوهشی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان گیلان

چکیده

این بررسی در دو استان شمالی کشور (گیلان و مازندران) در مورد درختان زبان­‌گنجشک (ون) انجام شده است. در استان مازندران در دو ارتفاع 80 متر و 1100 متر از سطح دریا و در استان گیلان در سه ارتفاع جنگل‌ه­ای (10 متر)، پایین­‌بند اسالم (700-1000 متر) و بالابند اسالم (1000-2300 متر) انجام شده است. بعد از انجام مطالعات زیست‌محیطی و یادداشت‌برداری‌های لازم، پایه­‌های زبان­‌گنجشک هر قطعه مطالعاتی انتخاب شده­‌اند. مطالعات زیست‌­محیطی و تفسیر مؤلفه­‌های اکولوژیکی ثابت کرده­‌اند که به‌دلیل به‌هم خوردن اکوسیستم‌­های طبیعی مناطق جنگلی ایران، بذرهای اغلب پایه­‌های طبیعی زبان­‌گنجشک پوک بوده ­است و همچنین به‌علت تردد بیش از اندازه دام، زادآوری طبیعی در پاره­‌ای از مناطق تحت مطالعه مشاهده نشده است. از محل ظهور جوانه گل در درختان تا مرحله رسیدن ظاهری بذرها (پاییز تا پایان آبان‌ماه سال بعد) نمونه‌­برداری انجام شده است. نمونه‌­برداری­‌ها و آزمایش‌­ها در سه سال متوالی انجام شده است. نمونه‌­ها عصاره‌­گیری شده و تغییرات کمی و کیفی پروتئین­‌ها و آنزیم پراکسیداز به‌وسیله پلی­‌آکریل‌­امید ژل الکتروفورز و روش‌­های اسپکتروفتومتری اندازه‌­گیری شده است. همچنین، تغییرات کیفی پراکسیداز در برداشت­‌های مختلف با یکدیگر مقایسه شده­‌اند. کاتیون‌های سدیم، پتاسیم و کلسیم نیز در زمان‌های مختلف نمو‌‌‌نه‌­برداری با استفاده از دستگاه فلیم‌­فتومتر انداز‌ه‌­گیری و مقایسه شد‌ه‌­اند. این نتایج از تغییرات کمی و کیفی پروتئین­‌ها، آنزیم­‌ها و ایزوآنزیم­‌های پراکسیداز در زمان­‌های نمونه­‌برداری حکایت می­‌کنند. جوانه­‌ها قبل از باز شدن دارای کمترین تعداد باندهای ایزوآنزیمی و حداقل فعالیت پراکسیداز و پروتئین بوده­‌اند. در فاصله زمانی تیر و مرداد پروتئین‌ها و آنزیم پراکسیداز هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی (تعداد باندهای ایزوآنزیمی) در بیشترین حد خود بوده‌­اند. در زمان رسیدن کامل بذرها، آنزیم پراکسیداز در حداقل خود بوده و منطقه استقرار مولکول‌های ایزوآنزیمی محدود به مناطق مولکول‌های سنگین بوده است. از نظر تعداد نیز باندهای ایزوآنزیمی حداقل را نشان داده‌­اند. تغییرات کمی پروتئین کم و بیش با تغییرات پراکسیداز هماهنگ بوده است. طی دوره تکامل بذرها میزان کاتیون‌های سدیم، پتاسیم و کلسیم نیز مرتب تغییر کرده است. تغییرات عنصر سدیم به‌مراتب بیش از دو عنصر کلسیم و پتاسیم بوده است. عنصر سدیم خود را به‌عنوان یکی از کاتیون‌های مؤر در تکامل متابولیکی بذرها معرفی کرده است. تحت تأثیر تیمارهای مختلف شامل برداشت فصلی (اوایل شهریور، اواخر شهریور، اوایل و اواخر مهرماه)، مدت 15 روز نگهداری در دماهای 8- و 4 درجه سانتیگراد و تیمارهای غذایی آب مقطر و آب اکسیژنه، تیمار برداشت اواخر شهریور ماه (حدود یک ماه و نیم قبل از تغییر رنگ بذرها) دمای 8- درجه به مدت 15 روز و محیط غذایی آب اکسیژنه بهترین پاسخ را داده‌­اند (شرایط شاهد با درصد جوانه‌­زنی صفر به حدود 100% رسیده است).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

lnvestigation of the metabolic development in Fraxinus exelsior seeds by using of enzymes and cations variation.

نویسندگان [English]

  • Soodabeh Korori 1
  • Mostafa Khoshnevis 1
  • Fatemeh Magholi 1
  • Maryam Jebeli 2
  • Baba Khanjani 3
1 Scientific Board Member, Research Institute of Forests and Rangelaneds, Tehran, I. R. IRAN.
2 Forest research expert, Research Institute of Forests and Rangelaneds, Tehran, I. R. IRAN.
3 Research Center of Natural Resources and Livestock Affairs of Gilan Province, Pilambra Research Station.
چکیده [English]

This research was done at two different altitude level of two northern provinces (Gilan & Mazandaran). The altitude levels  for Mazandaran province were 80 and 1100 meter above sea level (coastal, low, moderate and high level, respectively). After studying the environmental parameters and writing down their data, the individual trees of Fraxinus excelsior at each sample plot were selected. The environmental studies and their ecological factors indicated that the most of Fraxinus excelsior seeds were hallow due to destroying of natural forest ecosystems. Natural regeneration was not found because of overgrazing by livestacks. Sampling was done from male and female from flower sprouting to seed ripening stages, monthly. The investigation was carried out for 3 consecutive years (1996-1998). The samples were extracted then qualitative and quantitative alterations of proteins and enzyme (peroxidase) were studied by polyacrylamide gel electrophoresis (PAGE) and spectrophotometric methods, respectively. Alterations of Na+ , Ca2+ .K+ were measured by flamephotometric method.  Results indicated qualitative and quantitative alterations of proteins, enzyme and peroxidase isoenzymes during sampling. Sprouts had the minimum izoenzymatic bands, peroxidase activity and protein content. During the Thir and Mordad months proteins and peroxidase activity were maximum qualitatively and quantitatively. In rippened seeds peroxidase activity was minimum and izoenzymes were high molecular weight ones. The number of izoenzymes were minimum at that time. Quantitative alteration of proteins was almost similar to the peroxidase alteration. During seed development contents of Na+, K+ and Ca2+ changed regularly. Alteration of sodium was more than K+ and Ca2+. This indicated that this element had an important role in the metabolic development of Fraxinus exelsiorseeds. Germination of seeds were studied under different condition such as seasonal sampling (beging and end of Shahrivar and Mehr months), storage at -8 and +4 centigrade degree for 15 days and nutrional treatment (distilled water and hydrogen peroxide). The best treatments were sampling at the end of Shahrivar( before seed color change), storageat -8 centigrade degree for 15 days and hydrogen peroxide treatment. Percent of germination increased from 0 (in control) to %100 in treated seeds.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Forest؛ ash؛ seed؛ physiology
  • protein؛ enzyme؛ Peroxidas
  • cation, bud appearance
1- آزادفر، د. 1377. بررسی‌های اکولوژیک و کلاسه‌بندی ژنتیکی درختان گیلاس وحشی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 147 صفحه.
2- توکل، س. 1374. مکان‌یابی و طراحی سایت مجتمع پژوهشی– آموزشی جنگل تحقیقاتی واز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، 130 صفحه.
3- ثابتی، ح. 1355. درختان و درختچه‌های ایران. انتشارات سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، 810 صفحه.
4- خاتم‌ساز، م.، میربادین، ع. 1364. مشخصات علمی و کاربردی 655 گونه درختی ایران و جهان. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، شماره 39، 109 صفحه.
5- خالقی، پ. 1377. نیم‌رخ جنگل‌های خزر، جنگل تحقیقاتی وازرود. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 198 صفحه.
6- شیخ‌الاسلامی، ه. 1371. بررسی تأثیر تغییرات ارتفاع، شیب و پوشش گیاهی در تغییر و تحول خاک‌های اسالم. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه نهران، 120 صفحه.
7- طبری، م. 1371. بررسی شرایط زیست‌محیطی و مختصات جنگل‌شناسی درخت ون در جنگل‌های کرانه دریای خزر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه گرگان، 140 صفحه.
8- کروری، س. 1377. بررسی تغییرات ماهیانه پروتئین و آنزیم‌های پراکسیداز و کاتالاز بذور larix europea در شرایط طبیعی و تحت تأثیر تابش‌های مختلف نوری (آبی، قرمز و سفید) طی ماه‌های مختلف سال و نحوه تأثیر این تیمارها در قدرت جوانه‌زنی بذور. هفتمین کنفرانس سراسری زیست‌شناسی ایران، دانشگاه اصفهان، 210 صفحه.
9- بی‌نام، 1360. گزارش تحقیقاتی امکان استفاده از چوب‌های جنگلی ایران بجای چوب‌های خارجی در صنایع لنج‌سازی. سازمان جنگلها و مراتع کشور، نشریه شماره 5، دفتر فنی صنایع چوب، 75 صفحه.
10- معقولی؛ ف. 1375. بررسی فیزیولوژی علل زرد شدن تاغ‌زارهای دست‌کاشت منطقه کاشان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه زیست‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، 268 صفحه.
11- همتی، ا.، سیاهی‌پور، ذ.، خانجانی شیراز، ب. 1376. گزارش مقدماتی طرح سوزنی‌برگان در جنگل‌های اسالم. مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان گیلان، سخنرانی انجام شده در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.
12- Bewley, J.D.& Black, M.C. 1978-1982. Physiology and biochemistry of seeds. Vol.1 and 2 Springer-Verlag. 200 PP.
13- Degra, I., Detullio Panciolla C. 1993. Cytosolic ascorbate peroxidase in anginosperms and the different expression of its in maize embyos during germination. Plant Peroxidase No.3.39 PP.
14- Degaru, L., de Pinto M.C, 1996. Ascorbate peroxidase only scavenger of hydrogen peroxidase. Plant Peroxidase III international symposium,Austria. 250 PP.
15- Derbyshire, E.,Wright, D.J., Boulter, D. 1976. Phytochemistry 15:3- 24.
16- Gasparth, K.C. 1996.Peroxidase and an indissociable factor of auxin and polyamine metabolisms in induction of rooting and flowering. Plant Peroxidase IV international symposium.Vienna, Austria.
17- Jakubke, H., Jeschkeit, H.D., Jeschkeit, H., Barb, A. Gunter, 1976. Lexikon Biochemie. Verlag fur Kunst  und Wissenschaft, 603 PP.
18- Korori, S.A.A, 1989.Gelelektrophorestische und spektralphotometrische Untersuchungen zum Einfluss der Temperatur auf struktur und Aktivitat der Amylase –und Peroxidas esioenzyme verschiedener Baumarten. Dissertationsarbiet zur Erlangung des Doktorgrades an der Universitat fur Bodenkulture in Wein Austria, 180 PP.
19- Korori, S.A.A., Hinterstoisser, B., Lang, H., Ebermann, R. 1994. Seasonal alternation of peroxidase isoenzyme pattern in Larix decidua, Phyton32:303-307.
20- Korori, S.A.A., Pichorner, H., Ebermann, R. 1994. Seasonal alteration of peroxidase news letter. 3:12—17.
21- Lewandowska, V., Szczotka, Z. 1992. Effect of gibberllin, kinetin and spermine on dormancy breaking and germination of common ash (Fraxinus excelsior L.) Seed Acta Physiologiae Planatarum 14(4): 171- 175.
22- Millerd, A., Spencer, D, 1974. Aust. PLANT Physoil RNA and nuclei in pea cotyledons.13:167-174.
23- Ross Barcelo, A.Munoz, R. 1992.Peroxidase the role  in the control of plant cell growth. In Penel, C., Gaspar,Th., Greppin, H., eds Plant Peroxidase, 1980-1990. Topics and detailed literature on Molecular, Biochemical and Physiological aspects. Univ. Geneva 71-89.
24- Thapliyal, P., Nautiyal, A.R. 1989. Inhibitation of seed germination by pericarp in Fraxinus micrantha. Seed Science and Tecnology. 11:220-235.
25- Van-de walle, C. 1987,Germination uniformity of Fraxinus excelsior controlled by seed water content during cold treatment. Physiologia- Plantarum 69PP.
26- Walter, H. 1968. Die Vegetation der Erde. Gustav Fischer Verlag. Stuttgart. Band2, 392PP.