بررسی میزان موفقیت Picea abies در جنگلکاری‌های استان گیلان

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس تحقیقات جنگل مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان گیلان، رشت

2 عضو هیات علمی دانشگاه گیلان، رشت

3 عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، تهران

چکیده

گونه نوئل Picea abies (L) Karst قلمرو نسبتاً وسیعی را در جهان به‌خود اختصاص داده و در برنامه‌های جنگل‌کاری بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته است. ریشه‌دوانی متراکم و سطحی و حساسیت به باد و برف از ویژگی‌های این گونه می‌باشد و در رویشگاه‌های طبیعی خود با رشد قابل توجه (40 متر ارتفاع و 1 تا 1/5 متر قطر) گزارش شده است. این گونه در دهه 1340 وارد ایران شد و در دهه 1350 در برنامه جنگل‌کاری گیلان قرار گرفت. در این تحقیق به‌منظور ارزیابی و بررسی میزان موفقیت این گونه، سطحی معادل 10/8 هکتار (27 ساله) در سه منطقه اروستون، پیسه‌سون و ریک 1/2 هکتار جنگل‌کاری (17 ساله) در منطقه شن‌رود سیاهکل با فواصل کشت 2×2 متر با آماربرداری صددرصد مورد بررسی و تحقیق قرار گرفت. در این بررسی آزمایش خاک‌شناسی به‌منظور تأثیر احتمالی گونه در خاک با حفر پروفیل داخل و خارج توده انجام و داده‌های حاصل با هم مقایسه گردید. بررسی آفات و امراض، بررسی خواص مکانیکی چوب (وزن مخصوص و طول الیاف) بررسی عوامل کمی نظیر درصد زنده‌مانی، تعداد در هکتار، قطر متوسط رویش قطری سالانه، ارتفاع متوسط، رویش ارتفاعی سالانه، ارتفاع غالب، تعداد طبقات قطری در هکتار، رویش حجمی سالانه، موجودی سرپا در هکتار، سطح مقطع در هکتار، نسبت (h/d) جدول یک‌عامله (تاریف)، ضریب شکل (F) رابطه مؤلفه‌های کمی (رابطه قطر ارتفاع و قطر حجم) و همچنین وضعیت کیفی توده‌ها (زاویه شاخه‌دوانی، وضعیت هرس طبیعی و وضعیت تنه) از دیگر مؤلفه‌هایی بودند که مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهند که این گونه در یک دوره 27 ساله تأثیر چندانی روی اسیدیته خاک نداشته و از نظر آلودگی به آفات وامراض نیز حساسیت نشان نداده است. همچنین از حیث خواص مکانیکی چوب، استاندارد و طول الیاف و وزن مخصوص آن به‌ترتیب 2/89، 0/36 می‌باشد. نتایج به‌دست آمده از عوامل کمی نشان می‌دهد که این گونه در منطقه اروستون با درصد زنده‌مانی 70%، سطح مقطع در هکتار 37 متر مربع، موجودی در هکتار 301/25 متر مکعب، رویش حجمی در هکتار 11/1 متر مکعب، شرایط بهتری نسبت به سایر مناطق مورد مطالعه داشته و سه منطقه دیگر نیز در وضعیت مناسب و نسبتاً مطلوبی قرار دارند. هر چهار منطقه از نظر طبیعی بودن دارای منحنی‌های طبیعی بودند که آزمون پروبیوت انجام شده این وضعیت را تأیید نمود. وضعیت‌های کیفی در هر چهار منطقه تقریباً مشابه، ولی درصد چندشاخگی در منطقه اروستون نسبت به مناطق دیگر بیشتر بوده است. مقایسه نتایج به‌دست آمده با رویشگاه‌های داخل و خارج کشور (مبدأ اصلی این گونه) نشان می‌دهد که از نظر ارتفاع غالب و موجودی در هکتار (در سن مطالعه شده) با حاصلخیزترین رویشگاه‌های اروپایی رقابت نزدیک داشته که حکایت از پذیرفته شدن در شرایط اقلیمی منطقه در یک دوره نسبتاً میان‌مدت (27 ساله) دارد. پس می‌توان گفت که شرایط آب و هوایی منطقه تا این تاریخ برای گونه نوئل مناسب بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An investigation on Picea abies (L) Karst growth rate in Guilan afforestations.

نویسندگان [English]

  • Zoghali Siahipourl 1
  • Teymur Rostami 2
  • Khosro Sagheb – Talebi 3
  • Kambiz Taheri 2
1 Forest Reseaech Specialist of Natural Resourcesland Live Stock Afairs Research Centre of Gilan Prcvince, Rasht, Guilan, I.R. IRAN.
2 Scientific Board Member of Guilan University, Rasht, Guilan, l.R. IRAN
3 Scientific Board Member of Research lnstitute of Forests and Ranglands
چکیده [English]

Norway spruce (Piceae abies L. Karst.) has been planted on a wide range of world. It is generally pyramidal in shape and can grow to 40 m in height and to 1-1.5 m in diameter. Norway spruce has apoor reputation for wind firmness. It is a shallow rooting species on sites with a high fluctuating ground water table or on soils where the effective rooting depth is limited.
This study was carried out during 2001-2002 in four sites of Guilan Forests. These sites were Aroston, Rec, Picehson and Shenrud. The primary distance between the trees was 2×2 m. The stands age in Shenrud and the other sites was 17 and 27 years, respectively. The investigated growth parameters were; Survival %, mean height, mean D.B.H., density per hectar, basal area per hectar, annual growth rate of diameter, annual growth rate of height, dominant height, number of diameter classes per hectar, annual growth rate of tree volume, stand volume per hectar, volume table (tarif), form factor (f), relationship between quantitative parameters (diameter to height and diameter to volume) and stand qualitative parameters (natural pruning, stem condition and branch angle). The wood mechanical characteristics (density and fibre length) and the stand pests and diseases were investigated as well. In order to study the effects of Picea plantation on soil characteristics, soil samples were tested physicaly and chemicaly and the data of the two sites were compared. The results showed that Aroston site was the best one due to its greatest survival (70%), growth rate (basal area: 37 m2, Volume: 301.25 m3/ha, annual volume growth; 11.1 m3/ha) and wood quality (tracheid length: 2.89 mm and specific gravity: 0.36 g/cm')

کلیدواژه‌ها [English]

  • Norway spruce
  • Growth
  • afforestation
  • Guilan

مراجع

1- امان‌زاده، ب.، سیاهی‌پور، ذ.، ثاقب‌طالبی، خ.، خانجانی شیرازی، ب. و همتی پارگامی، ا. 1379. بررسی رویش و تولید چوب Picea abies (L.) Karst در منطقه اسالم، پژوهش و سازندگی، شماره 64، صفحه 67-74.
2- امان‌زاده، ب. 1375. بررسی خواص مکانیکی خاک در طرح‌ جنگل‌داری رک (تالش) و کاربرد در جاده‌سازی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی گرگان، 105 صفحه.
3- امانی، م. 1370. تنک کردن در سوزنی‌برگان دست‌کاشت. دانشگاه آزاد واحد چالوس، 50 صفحه.
4- بریمانی، ح. 1379. بررسی تغییرات جمعیت کنه تارتن نوئل (jacobi Oligomyanut ) urauguis و ارائه روش‌های کنترل آن. خلاصه مقالات اولین گردهمایی جنگل‌کاری با گونه‌های سریع‌الرشد در شمال کشور، 11 صفحه.
5- بی‌نام، 1378. آمارنامه سازمان هواشناسی از سال 1334-1378
6- پورمجیدیان، م. 1370. تحقیق پیرامون نتایج حاصل از جنگل‌کاری سنواتی با گونه Picea abies در منطقه کلاردشت. پایان‌نامه کارشناسی‌ ارشد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران.
7- ثاقب‌طالبی، خ. 1367. خصوصیات جنگل‌شناسی Picea abies، گزارش منتشر نشده، 11 صفحه.
8- جهان‌لتیباری، ا.، فخریان روغنی، ع.، کارگرفرد، ا.، گلبابایی، ف. و صفایی مبارکه، ح. 1377. ویژگی‌های خمیر کاغذ کرافت چوب Picea abies در جنگل‌کاری‌های شمال کشور. نشریه پژوهش و سازندگی، صفحه 54-59.
9- درستکار، ح.، 1370. جنگل‌شناسی تکمیلی. جزوه درسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، 71 صفحه.
10- سجادی، ع.، امان‌زاده، ب.، همتی، ا.، درفشی، م. و ارفع، م. 1374. سوزنی‌برگان خارجی کاشته شده در استان گیلان. دفتر جنگل‌کاری و پارک‌های سازمان جنگلها و مراتع کشور 23 صفحه.
11- رابرسون، ر. دپلر، 1377. راهنمای تنک کردن درختان سوزنی‌برگ. انتشارات دفتر فنی جنگل‌داری سازمان جنگلها و مراتع کشور، شماره نشریه 772، 29 صفحه.
12- راسخ، آ.، حاجی‌زاده، ج.، بریمانی ورندی، ح.، صدقی. ا. و مقدم، م. 1377. بررسی شپشک سپردار نوئل (Hom.Dibspidiae Naculaspio abietis Schrank) در شرایط طبیعی و آزمایشگاه. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه‌پزشکی، جلد اول، دانشگاه صنعتی اصفهان، 137 صفحه.
13- رضایی، س. 1374. بررسی کمی و کیفی جنگل‌کاری Picea abies (L.) karst در منطقه لاجیم مازندران. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی گرگان، 106 صفحه.
14- عباسی، ح. 1367. درختان سریع‌الرشد. انتشارات جهاد دانشگاهی، 197 صفحه.
15- عبائی، م.، 1362. فهرست آفات و بیماری‌های درختان و درختچه‌های جنگلی و غیرمثمر ایران. انتشارات موسسه آفات و بیماری‌های گیاهی، 147 صفحه.
16- علیجانی، ب. و کاویانی، م. 1371. مبانی آب و هواشناسی. انتشارات سمت، 576 صفحه.
17- قدرتی، ع. 1372. بررسی میکروکلیمای حوضه آبخیز کرگان‌رود. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا دانشگاه آزاد واحد تهران، 279 صفحه.
18- گرجی‌بحری، ی. و قلی‌زاده، م.، 1376. بررسی و مقایسه میزان موفقیت کاشت نهال گلدانی و ریشه‌لخت در دو فصل پاییز و بهار درختان نوئل Picea abies (L.) krast در منطقه جنگلی سنگده (فریم) مازندران. مجله پژوهش سازندگی، شماره 37، صفحه 61-60.
19- طاهری، ک. 1378. جنگل‌شناسی تکمیلی. جزوه درسی کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان.
20- میربادین، ع. و ثاقب‌طالبی، خ. 1370. بررسی میزان موفقیت جنگل‌کاری با گونه Picea excelsa و جوامع مختلف گیاهی در منطقه کلاردشت. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 75، 35 صفحه.
21- نمیرانیان، م. 1379. مطالعه شاخص‌های مهم اندازه‌گیری گونه راش در بخش گزاربن جنگل خیرود‌کنار. جلد 53، شماره 1، صفحه 87-95.
22- Anderson , A., Anderson ,B. (1992). Survival , growth and quality of norway spruce (Picea abies (L.) karst) provences at the three swedish sites of the IUFRO, 1964/68 provenance experiment institution for skogsproduktion, 67 pp.
23- Beran, F. 1993. The oldest IUFRO international provenance experiment with norway spruce (picea abies (L.)karst ) in the czech Republic .proceeding of the IUFRO 52.2- 11 symposium latvia, 34 -37.
24- Decourt, N. (1975). Tables deproduction pour les forest francaises I.E.N.G.R.E.F- center denancy 1975 .
25- EAFV, (I983) .Ertragstafeln fuer fichte.3 Aufl.5 p +Index
26- Edward, P.N, Christie, J.M, 1971. Yield models for forest management forestly commission boklet, 4832 pp.
27- Rollinson, T.J.D, (1988). Thinning control forestly commission filed book, 256 pp.
28- Rostami Sh. T. (1995). An examination of growth and pereformance of 1100 provenances of Norway spruse A ph . D thesis submitted to the department of crop science horticulture and forestry faculty of agriculture of the national university of Ireland-dtblin, 322 pp.
29- Seppala, K. (1969). Growth rate of Norway spruce and scote pine on peat after drainaga of forestly-Abstracts (CAB)I pp.
30- Vaichis, M.V .Rutkauskas, A, ya. (1971). Study of nutrients in soil and their effect on the productivity of scots pine and Norway spruce forests in lithuania CAB : of forestery - Abstracts (CAB), 1 pp.
31- X.M, Qian, A. EL-Ashkwr, L. Kottke, F . Oberwinkler. (1998). Studies of path'ogenic and antagonistic microfungal populations and their potential interactions in the mycorr hizoplane of Norway spruce (picea abies (L.) karst ) and beech (Fagus sylvatica L .) on acidified and limed plots plant and soil kluwer Academic pablishers, Vol. 199 (1): 111-116.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار