تعیین ارقام مناسب صنوبر در سیستم بهره برداری کوتاه مدت در چمستان (مازندران)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران

2 عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

به منظور تعیین بهترین ارقام مناسب صنوبر درصنایع سلولزی که بیشترین تولید چوب را در واحد سطح دارا می‌باشند طرح تحقیقاتی بهره برداری کوتاه مدت صنوبر، در سه دوره بهره برداری دو ساله، سه ساله و چهار ساله به صورت جداگانه در چمستان به مرحله اجرا گذاشته شد و ارقام صنوبر با توجه به قدرت تولید جست (از محل یقه و ریشه)، رویش و مقدار تولید بیوماس چوبی در واحد سطح مورد مقایسه قرار گرفتند.
در این طرح که با کاشت مستقیم قلمه انجام شد، پس از طی یک دوره رویش (در زمستان سال بعد)، کلیه جست‌های حاصل از محل یقه کف برگردیدند تا تنظیم و یکنواختی و تسریع در رشد و قدرت جست زنی نهالها صورت گیرد. در پایان هریک از دوره‌های بهره برداری، کلیه جست‌ها قطع و برداشت شدند و بیوماس چوبی یک بار، بلافاصله پس از قطع (به صورت تر) و بار دیگر پس از 6 ماه به صورت خشک شده توزین گردید. در این طرح 15 کلن صنوبر ازگونه‌های دلتوئیدس، اورامریکن و نیگرا مورد آزمایش قرارگرفتند. پس از اندازه گیری و آماربرداری سالیانه، متغیرهایی همچون درصد زنده مانی نهال، تعداد کل جست تولید شده به ازاء هر پایه، تعداد جست‌های بلندتر از دو متر، میانگین قطر و ارتفاع جست‌های بلندتر از دو متر، قطر و ارتفاع بلندترین جست‌ها و مقاومت یا حساسیت کلن‌ها در برابرآفت‌ها و بیماریها تعیین گردیدند. در پایان اجرای طرح، مقایسه
کلن‌ها از نظر رویش و زنده مانی و تولید ماده خشک چوبی در واحد سطح به عمل آمد. تجزیه و تحلیل نتایج براساس
قالب آماری طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. براین اساس در دوره بهره برداری دوساله، کلن Populus deltoides 69/55
با تولید 05/20 تن ماده خشک چوبی در سال و در هکتار بیشترین تولید را داشته و پس از آن کلن‌های
   Populus euramericana triplo با تولید 52/17 تن در هکتار و کلن P.d. 73/51   با تولید 19/17 تن در هکتار قرار گرفته اند.
در دورة بهره برداری سه ساله، صنوبر دلتوئیدسP.d.  77/51   با تولید70/16 تن در هکتار و در سال بالاترین تولید را داشته است و پس ازآن کلن‌های P.e.  triplo  وP.d.   69/55   به ترتیب با تولید 75/15 تن و 73/14 تن در هکتار قرار گرفته اند.
در دورة بهره برداری چهار ساله، صنوبر دلتوئیدسP.d.  69/55   با تولید 19 تن ماده خشک چوبی درهکتار و در سال حداکثر تولید را داشته و پس از آن، کلن‌های  P.d.  77/51و  P.e.  triplo به ترتیب با تولید 77/17 تن و 96/16 تن درهکتار قرار دارند. میان کلن‌ها در هر سه دوره از نظر تولید مادة خشک چوبی اختلاف معنی دار وجود دارد. 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of suitable poplar clones in short rotation system in Chamestan

نویسندگان [English]

  • Jamshid Mokhtari 1
  • Ali Reza Modir-Rahmati 2
1 Member of Scientific Board, Agricultural and Natural Resources Research Center of Mazandaran province (ANRRCMP), SARI
2 Member of Scientific Board, Research Institute of forests and Rangelands, P. O. Box 13185 – 116, Tehran, Iran.
چکیده [English]

For determining of suitable poplar clones for utilizing in cellulose  industries  on the basis of maximum wood  production in hectar ,15 clones of Populus deltoides, P.euramericana and P.nigra were studied in three exploitaion period (2,3 and 4 years) in chamestan of Mazandran province.
In order to homogenize the material, all the shoots were cut at the bottom after the first growth year. At the end of each exploitation period, all stems and shoots were cut and weighted two times; 1) wet wood product and 2) dry biomass after six months of drying in the open air.
Some parameters such as survival, number  of total coppice stems per collar, number of shoots over 2 m height, mean diameter and mean height of shoots over 2 m height, diameter and height of the highest  stems and resistance to pests and diseases were studied and compared at the end of the project. Results were analized on the basis of randomized complete block design.
Results showed that :
a) In 2 years short rotation system, P.d. 69/55, P.e. triplo and P.d. 73/51 produced the highest amount of dry biomass of 20.05, 17.52  and 17.19 ton/ha/year,respectively.
b) In 3 years short rotation system, P.d.77/51, P.e. triplo and P.d. 69/55 produced the highest amount of dry biomass of 16.70, 15.75 and 14.73 ton/ha/year, respectively.
c) In 4 years short rotation system, P.d. 69/55, P.d. 77/51 and P.e. triplo produced the highest amount of dry biomass of 19.00, 17.77 and 16.96 ton/ha/year, respectively.
The diffrences between dry biomass production of poplar clones in each rotation system were significant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chamestan
  • Poplar
  • SHORT ROTATION
  • wood production
- فروتن نژاد، م. 1349. شناسایی جنس صنوبر. انتشارات موسسه تحقیقات منابع طبیعی (مرکز بررسیهای نوشهر).90 صفحه.
- مدیر رحمتی، ع. ر. 1375. تعیین ارقام مناسب صنوبر در دوره‌های بهره برداری کوتاه مدت. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. شماره 158. 100 صفحه.
- بی نام, 1363، گزارش خاکشناسی ایستگاه تحقیقات جنگل و مرتع چمستان, 38 صفحه.
- Afocel,G. 1982. Culture de biomasse lignus paris. Allg.Forstschr. 35p.
- Eriksson. G. 1984. Breeding dtrategy for short rotation woody species Ecology and Management of forest Biomass productoin systems Dept.ecol &Environ.Res Swed Univ.Agrec Sci Rep . 199- 216
- Roschka, H.D., Auer, D. 1996. Biomas experimental plots results for poplar and willow Institut fur Forstgenetik , FBVA, Austria, 107: (3) 49-51.
- Steinbeck, K. 1973. Short rotation forestry in the  US. A review an Inst. Chem. Eng. Symp. Series.70:  62-66.
- Weisgerber, H. 1986. Anbau schnellwachsender Baume in Kurzumtrieb system.Agronomies & crop sciense 156: 173-187.