تعیین ارقام سازگار و پر محصول صنوبر در سیستم بهره برداری کوتاه مدت چهار ساله در منطقه کرج

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع

2 کارشناس ارشد موسسه تحقیقات جنگلها ومراتع کشور

چکیده

صنوبرها با سرعت رشد زیاد و امکان تولید جست‌های متعدد برای دوره‌های متوالی از مناسبترین گونه‌های درختی برای تولید ماده چوبی در کوتاه مدت محسوب می‌گردند. این درختان می‌توانند در دوره‌های زمانی کوتاه مدت2 تا 5 سال، مقادیر فراوانی چوب تولید کنند. چوبهای تولیدی در این روش در صنایع مختلفی همچون تخته خرده چوب، ام دی اف ، صنایع سلولزی و کاغذ سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این بررسی 18 کلن صنوبر از گروهها وگونه‌های مختلف در دو دوره بهره برداری 4 ساله مورد بررسی قرار گرفت. طرح در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا  گردید. از هر کلن در مجموع سه تکرار 90 قلمه در سه ردیف 10 عددی کاشته شد و پس از کف بر کردن سال اول، چهار سال به رویش خود ادامه داد. با اندازه گیری شاخصه‌های رویشی همچون زنده مانی، تعداد، قطر و ارتفاع جست‌ها بصورت سالانه و قطع، دسته بندی و توزین تر وخشک دستجات تنه وشاخه‌های تولیدی در پایان دوره چهار ساله در نهایت میزان تولید هر کلن و وضعیت شاخصه‌های رویشی آن تعیین گردید. پس از پایان دوره بهره برداری اول، عرصه برای رویش جست‌ها در دوره دوم آماده شده و کلیه مراحل اجرایی و اندازه گیری‌ها مشابه دوره اول تکرار  گردید. پس از پایان دوره دوم  کلیه آمار واطلاعات مورد بررسی و تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته و در نهایت وضعیت و عملکرد کلن‌های مختلف تعیین شد.
نتایج بدست آمده از دو دوره بهره برداری 4 ساله عبارتند از:
- گروه کلن‌های دورگ  P. euramericana و به ویژه کلن‌های P. e. triplo, P. e. 561/41, P. e. vernirubensis
 P. e. costanzo
 با تولید 24 تا 27 تن ماده خشک در سال ودر هکتار بیشترین تولید را داشته اند.
- از نظر زنده مانی چهار کلن مذکوردر بند بالا به همراه کلن‌های گونه P. nigra  از وضعیت مناسب وقابل قبولی برخوردارند. وضعیت زنده مانی کلن‌های گونهP. deltoids   وP. alba  چندان رضایت بخش نیست.
- افزایش قابل توجه تولید در دوره دوم (تا نزدیک به دوبرابر دوره اول ودر مورد کلن‌های برتر) را می‌توان ناشی از استقرار مناسب ، توان تغذیه بالای ریشه‌های گسترده وقوی و بهبود شرایط رویشی دانست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of the adaptive and productive clones of poplar at four-year short-rotation system

نویسندگان [English]

  • Ali Reza Modir-Rahmati 1
  • Reza Baghery 2
1 Member of Scientific Board, Research Institute of Forests and Rangelands
2 Forest senior Expert , Research Institute of Forests and Rangelands
چکیده [English]

Poplar as fast growing tree with a great potential of coppicing at consecutive periods is the most suitable tree species to provide wood at short period. The high volume of wood at short periods (2-5years) produced under the short rotation system is used in different industries such as particle board, pulp and paper.
In this study, 18 poplar clones of various groups and species were being examined in two 4 year rotation period. A randomized complete blocks design with three replications was applied. Overall, cuttings of each clone were planted in each plot including 10 cuttings on each planting row.  
At end of the first year, the seedlings were clear-cut to produce vigorous shoots and roots (to provide more nutrition for shoots). The annual measurements contained: survival, height, stem diameter, total number of shoots and those more than two meters height and shoots diameter at breast height. At the end of each rotation period, the measurements including: intermediate diameter, collar diameter and classification of wood products, based on different parts of crown, wet and dry weights of the wood were determined under field and laboratory conditions.   
The results for two consecutive harvesting showed that:
-   P.e . vernirubensis, P.e . 561/41, P.e . triplo and P.e. costanzo were able to produce the highest yield of  24 to 27 tone/ha/year dry matter.
-   In terms of survival rate , the four above mentioned clones and P.nigra clones achieved  the highest and both P.deltoides and P.alba achieved  the lowest percentage.
-   The second rotation period produced higher volume of wood (about double) compared to the first period due to the optimal establishment, vast and vigorous roots and modified growing conditions. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Clone
  • DIAMETER
  • Poplar
  • shoot
  • Short-rotation
  • survival
- اسدی، ف.،1373. بررسی علل اقتصادی و اجتماعی کاهش سطح صنوبر کاری‌ها در منطقه زنجانرود. پایان نامه فوق لیسانس جنگلداری. دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران. 90 صفحه.
-باقری، ر.، 1375. بررسی کمی و کیفی و تهیه جدول حجم و وزن صنوبر‌های بومی منطقه زنجانرود. پایان‌نامه فوق لیسانس جنگلداری. دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران. 110 صفحه.
- مدیر رحمتی، ع.، 1375. تعیین ارقام مناسب صنوبر در دوره‌های بهره‌برداری کوتاه مدت. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 158 ، 95 صفحه.
- مدیر رحمتی، ع .و باقری، ر.، 1382. تعیین ارقام مناسب صنوبر در سیستم بهره‌برداری کوتاه مدت سه ساله در منطقه کرج. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. فصلنامه پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران 11(4): 637-613.
-Afocel ,G., 1982. Culture de biomase lignus paris. Allg. Forst Zeitschrift . 351( 1/2).
- Bohnes, J., 1987. Stand und Prespektiven des Anbaus schnellwachsender Baumarten im Kurzumtrieb. Holzzucht Nr. 1/2:24-25
-Elnspahr,D.W., 1972. Wood and fiber production from short rotation stand In aspen symposium proceeding USDA f.seru Gen techn. Rep.155 p.