بررسی تأثیر رطوبت خاک بر چگونگی توسعه ریشه گیاه تاغ (.Haloxylon spp)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشی

2 استادیار پژوهشی، مؤسسه ثبت و گواهی بذر و نهال.

3 استادیار پژوهشی، مرکز ملی تحقیقات شوری کشور

4 کارشناس، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

چکیده

واکنش ریشه گیاه تاغ (Haloxylon spp.) به‌میزان رطوبت موجود در خاک در قالب طرح مطالعه فیزیولوژیکی روابط آبی گیاه تاغ در ایستگاه تحقیقات بیابان‌‌‌‌‌‌‌زدایی شهید صدوقی یزد و در مجاور تاغزارهای دست‌کاشت مورد بررسی قرار گرفت. طرح با ساخت و استقرار لایسیمترهای وزنی به تعداد 9 عدد با قطر 120 سانتیمتر و عمق 170 سانتیمتر و نصب چهار دریچه در اعماق ‌30 ،60 ،90 و120 سانتیمتری برای دسترسی به ریشه آغاز گردید. پس از آماده شدن لایسیمترها، نسبت به کاشت نهال تاغ در آنها اقدام و با مراقبت یکساله از آنها، شرایط برای اعمال تیمارهای رطوبتی مهیا گردید. تیمارهای رطوبتی شامل ظرفیت گلدانی(شاهد)، یک سوم ظرفیت گلدانی و تنش خشکی بوده که در قالب آزمایش فاکتوریل و طرح پایه کاملاً تصادفی و با سه تکرار اعمال گردید. آب مورد نیاز برای رسیدن به رطوبت مورد نظر به‌صورت هفتگی و از طریق توزین لایسیمتر‌ها در اختیار گیاهان قرار می‌‌‌‌‌‌‌گرفت، ضمن این که در تیمار تنش خشکی، پس از استقرار کامل نهالها، آبیاری قطع گردید. تیمارهای رطوبتی طی دو فصل رویش اعمال و در طول این مدت تأثیر آن بر توسعه ریشه از نظر طولی مورد بررسی قرار گرفت. در پایان با خارج کردن ریشه از خاک تأثیر تیمارهای رطوبتی بر چگونگی توسعه ریشه از نظر وزنی و طولی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی نشان داد که وزن ریشه تحت تأثیر تیمارهای رطوبتی بوده و اختلاف معنی‌داری (001/0 =‌ a) میان آنها وجود دارد. میزان ریشه در اعماق مختلف نیز دارای اختلاف معنی‌داری است (001/0=a). اگرچه تأثیر تیمار‌های مختلف رطوبتی بر طول ریشه اختلاف معنی‌داری را نشان نمی‌دهد، ولی مقایسه میانگین‌ها نشان می‌دهد که اثر تنش رطوبتی بر افزایش طول ریشه‌های گیاه درخور توجه ‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of soil moisture on Haloxylon's root development

نویسندگان [English]

  • Mohammad hadi Rad 1
  • Sayyed Reza Mirhoseini 2
  • Mohammad Ali Meshkat 3
  • Mahdi Soltani 4
1 master of scientific bord
2 Assis. Prof., Seed and Plant Certification and Registration Institute
3 Assis. Prof., Natural Research Center of Salinity
4 Research export, (RCANR)
چکیده [English]

     Response of Haloxylon's root to soil moisture content was studied at Yazd, Shahid-Sadooghi Control Desert Research Station adjacent to manual Haloxylon spp. plantations. Nine lysimeters (120 cm diameter and 170 cm depth) with four hatchways at different depths (30, 60, 90 and 120 cm.) were made to sampling of soil and plant's root. Haloxylon's seedlings were planted in lysimeters after preparation of them. Moisture treatments contain: Pot capacity (control), 1/3 pot capacity and dry stress down after a year nursing of the seedlings. All experiments were conducted in a completely randomized design (CRD) with three replications. Water requirement content to reach the soil moisture to optimum level, provided by weighting of lysimeters weekly. Irrigation was avoided at dry stress treatment when plants were established completely. Treatments were continued for two growth seasons and the effects of them on root development (length viewpoint) were evaluated. After removing, washing and drying up the roots from lysimeters, total root weight was measured in each lysimeter separately and then, the effects of different treatments on it were studied. Results showed that moisture treatments have significantly affected the root weight (p = 0.1%). Different soil depths have also significantly affected the dry root weight at the same statistical level, whereas the effect of soil depth was not significant on root length.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Haloxylon
  • Lysimeter
  • Water stress
  • root length development
  • root weight development
- اختصاصی، م. ر.، 1382. تعیین حداقل انبوهی نهال تاغ برای طراحی بادشکن‌های درختی و کنترل فرسایش بادی در شرایط ایران مرکزی. چکیده مقالات همایش ملی تاغ و تاغکاری در ایران، سازمان جنگلها و مراتع کشور، کرمان: 3 - 2.
- امانی، م. و پرویزی، ا.، 1375. تاغ. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، نشریه شماره، 149، 118 صفحه.
- بهجت منش، ا.، اسدی، م. و زارعی محمد‌آبادی، غ. م.، 1383. سازوکارهای انطباق گیاهان تپه‌های شنی استان یزد در برابر شرایط اکولوژیک. فصلنامه خشکی و خشکسالی کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی، شماره14: 53- 65.
- حیدری شریف‌آباد، ح.، 1379‌. گیاه، خشکی و خشکسالی. مؤسسه تحقیقات  جنگلها و مراتع کشور، تهران، نشریه شماره 250، 200 صفحه.
- رهبر، ا.، 1366. اثر توأم پاره‌ای از ویژگیهای فیزیکی خاک، انبوهی و بارندگی روی رشد و سرسبزی جنس تاغ. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع ، تهران، 60 صفحه.             
- رهبر، ا.، 1382. علل پژمرده شدن تاغکاریها. چکیده مقالات همایش ملی تاغ و تاغکاری در ایران، سازمان جنگلها و مراتع کشور، کرمان: 1- 2.
- عارف، م. ر.، 1370. آب و هوای کویر سیاه کوه به انضمام آمارنامه. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، 202 صفحه.
علیزاده، ا.، 1383. رابطه آب، خاک و گیاه، چاپ چهارم. دانشگاه امام رضا، مشهد، 470  صفحه.
- میکلوس، ف.، 1997. فیزیولوژی درختان میوه مناطق معتدله. ترجمه علیرضا طلایی (1377). دانشگاه تهران، 423 صفحه.
- Caldwell, M. M. and Dawson, T. E.,1998. Hydraulic lift: consequences of water efflux from the roots of plant. Oecologia, 113: 151-161.
- Franco, J. A and Abrisqueta, J. M., 1997. A comparison between minirhizotron and soil coring methods of estimating root distribution in young almond trees under trickle irrigation. Journal of Horticultural Science, 72(5): 797-805.
- Turner, N. C., 1986. Adaptation to water deficit: A changing perspective. Australian Journal of Plant Physiology, 13: 90-175.
- Zhang, K., 1989. The growth of man-made forests of Haloxylon ammodendron and their soil water contents in the Minqin desert region. Journal of Arid Environments., 17: 109-115.