ارزیابی پایداری جنگل تحت تأثیر جنگل‌داری عشایری (مطالعه موردی: منطقه شول‌آباد لرستان)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد و مدیریت جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

2 استادیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

3 استاد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

جنگلهای زاگرس با سطحی معادل 2/5 میلیون هکتار از جمله مناطق مهم و حیاتی در منابع طبیعی ایران محسوب می‌شوند. داشتن طرح­های مدیریتی منظم و مدون به‌منظور اداره جنگلهای زاگرس با توجه به مسائل اقتصادی و اجتماعی خاص مردم منطقه مهم است. استفاده از جنگل‌داری با مشارکت مردم در صورت فراهم کردن اجرای آن، در آینده­ای نه چندان دور، مناسب خواهد بود. این پژوهش برای یافتن تأثیر جنگل‌داری عشایری بر پایداری جنگل، به‌منظور استفاده از آن برای آماده کردن منطقه شول­آباد (از مناطق جنگلی زاگرس لُرنشین) برای اجرای جنگل‌داری با مشارکت مردم در آینده­ای نزدیک اجرا شد. در سه عرف کمرگپ (محل اجرای جنگل‌داری عشایری)، حیه (عدم اجرای جنگل‌داری عشایری) و دره­دنگ براساس معیارهای ارائه شده توسط فائو (مانند بررسی منابع جنگلی و تنوع زیستی) پایداری جنگل با استفاده از تحلیل داده­های گردآوری شده از عرف‌ها (برای مقایسه میانگین گروهها از نرم‌افزار SAS و آزمون SNK استفاده شد)، از جمله زادآوری، درصد تاج پوشش و تنوع زیستی بررسی شد. نتایج نشان داد که در عرف کمرگپ با اجرای جنگل‌داری عشایری، پایداری جنگل بیشتر از دو عرف دیگر است. در نتیجه می­توان استفاده از جنگل‌داری عشایری را در صورت ثبت، تدوین و اصلاح آن برای مدیریت فعلی و آماده ساختن منطقه شول­آباد لرستان برای اجرای جنگل‌داری با مشارکت مردم پیشنهاد نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating of forest sustainability affected by tribal forestry (Case study: Shoul Abad-Lorestan, Iran)

نویسندگان [English]

  • Kamran Adeli 1
  • Hamid Jalilvand 2
  • Ali Yakhkeshi 3
  • Asghar Fallah 2
1 Ph.D. Student, University of Sari
2 Assis. Prof., University of Sari
3 Prof., University of Sari
چکیده [English]

     The Zagros forests, covering approximately 5.2 million hectares of area, is considered as vital part of natural resources in Iran. Regulated and precise management plans to manage the Zagros forests is crucial regarding to its economic and social circumstances. Applying the local forestry, involving people’s participation in a near future, can be rewarding provided by making the possibility of its implementation. In this study, in order to find a transient policy to preparing the Shoul Abad area (Located in Lorestan Province) for the participatory forestry, tribal (local) forestry is considered as the best tool that can help to record, revise, and correct this kind of forestry. A number of three districts including Kamargap (where the tribal forestry is being implemented), Hiyye (where the tribal forestry is not being implemented) and Darre-Dang were selected and analyzed by FAO criteria (e.g. investigating the forest resources, biodiversity etc.). The forest sustainability was calculated by analyzing the data (regeneration, canopy coverage and biodiversity) gathered from the districts, using SAS software. Comparing the mean groups was carried out using SNK test. The results showed that the forest sustainability is higher in Kamargap district. Hence, applying the tribal forestry is now proposed to manage the forests located in Shoul Abad-Lorestan.

کلیدواژه‌ها [English]

  • tribal forestry
  • forests resources
  • Biodiversity
  • forest sustainability
  • Shoul Abad
  • Lorestan

مراجع

ـ آرتا، ف. و یخکشی، ع.، 1383. معرفی الگوی حفاظت از محیط زیست با تأکید بر تقویت بنیه اقتصادی ـ اجتماعی جوامع روستایی منطقه هزار جریب مازندران. مجله محیط زیست، اسفند 83: 47-38.
ـ امانی، م.، 1383. عملیاتی کردن جنگل‌داری محلی در مدیریت جنگل­های کشور. ماهنامه دهاتی، 15: 14-9.
ـ امیراحمدی، ب.، 1377. محیط زیست و کوچ­نشینی. فصلنامه عشایر ذخائر انقلاب، 23: 145-132.
ـ بی‌نام، 1375. شرح خدمات طرح مدیریت منابع جنگلی. دفتر جنگلهای خارج از شمال، سازمان جنگلها و مراتع کشور، 123 صفحه.
ـ بی‌نام، 1380. شرح خدمات طرح صیانت از جنگلهای زاگرس. دفتر جنگلهای خارج از شمال، سازمان جنگلها و مراتع کشور، 96 صفحه.  
ـ بی‌نام، 1383. طرح صیانت از جنگلهای منطقه شول­آباد. اداره کل منابع طبیعی استان لرستان. 94 صفحه.
ـ حسینی، س. م.، 1380. بررسی تنوع زیستی در جنگلهای سوزنی برگ شمال ایران. مجموعه مقالات همایش مدیریت جنگلهای شمال و توسعه پایدار، مقالات پوستری: 45-35.
- زبیری. م.، 1379. آماربرداری در جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، 402 صفحه.
ـ زبیری. م.، 1381. زیست­سنجی جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 411 صفحه.
ـ سهرابی، س. ر. و مهدی­فر، د.، 1376. بررسی وضعیت کمی و تشریحی (جنگل­شناسی) توده لرگ منطقه شول­آباد استان لرستان. مجله جنگل و مرتع، 35: 20-8.
ـ عادلی، ک.، 1384. جنگل‌داری عشایری در شول­آباد لرستان. سمینار کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه مازندران، ساری، 30 صفحه.
ـ عادلی، ک.، 1385- الف. بهینه­سازی اقتصاد عشایر با مدیریت نظام تلفیقی جنگل ـ دام (مطالعه موردی شول‌آباد لرستان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه مازندران، ساری، 110 صفحه.
ـ عادلی، ک.، 1385- ب. کاربرد برنامه­ریزی خطی در اقتصاد جنگل زاگرس لُرنشین. ماهنامه دهاتی، 34: 35-31.
ـ عبداللهی، ح.، 1383. دانش بومی پیشنهادی برای بهره­برداری از دانش و فن­آوری بومی و تلفیق آن با دانش مدرن. ماهنامه دهاتی، 11: 49-48.
ـ علیجانپور، ا.، زبیری، م.، مروی‌مهاجر، م.ر.، ضرغام، ن. و فقهی، ج.، 1383. مقایسه ویژگیهای کمی توده­های جنگلی دو منطقه حفاظت شده و غیرحفاظتی ارسبارن. مجله منابع طبیعی ایران، جلد 57 (3): 452-447.
- غضنفری، ه.، 1382. بررسی رویش و تغییرات پراکنش قطری در توده‌های وی‌ول و دارمازو به‌منظور ارائه الگوی تنظیم جنگل در منطقه بانه (مطالعه موردی: هواره خول). رساله دکتری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 82 صفحه.
ـ  فتاحی، م.، 1379. مدیریت جنگلهای زاگرس. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع ایران، تهران، شماره 240، 471 صفحه.
ـ  فتاحی، م.، 1384. روند مدیریت جنگلهای زاگرس. ماهنامه دهاتی، 23: 35-32.
ـ گرگین، م.، 1383. استراتژی مدیریت بهره­برداری پایدار براساس اصول اکولوژیک در کمازارن کردستان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه مازندران، 136 صفحه.
- میررجبی، ح.، 1383. نقش مدیریت در بهبود وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی روستاییان مناطق جنگلی (مطالعه موردی یخکش بهشهر). رساله کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه مازندران، 142صفحه. 
- نجفی، ب.، 1379. نقش عشایر در توسعه اقتصادی ایران. فصلنامه روستا و توسعه، 28: 103-89.
ـ یخکشی، ع.، 1351. برنامه عمران روستائی در منطقه جنگل‌نشین شمال و اثرات آن بر روی جنگل. مجله منابع طبیعی ایران، 22: 84-63.
ـ یخکشی، ع.، 1381.شناخت، حفاظت و بهسازی محیط زیست ایران. مؤسسه آموزش عالی علمی ـ کاربردی جهاد‌ کشاورزی، تهران، 455 صفحه.
- Bakker, M. R., 1999. Fine-root parameters as indicators of sustainability of forest ecosystems. Forest Ecology and Management, 122: 7 – 16.
- Charles, T. and Garten, Jr., 2006. Predicted effects of prescribed burning and harvesting on forest recovery and sustainability in southwest Georgia, USA. Journal of Environmental Management, 81: 223 – 232.
- F.A.O., 2005. State of the world forests, Rom.153 p.
- Ghazanfari, H., Namirananian, M., Sobbhani, M. and Marvi Mohajer, M. R., 2004. Traditional forest management and its application to encourage public participation for sustainanle forest management in the northern Zagros Mountains of Kurdistan Province. Iran. Scandinavian Journal of Forest Research. 3: 25-31.
- Mendoza, G. A. and Prabhu, R., 2003. Fuzzy methods for assessing criteria and indicators of sustainable forest management. Ecological Indicators, 3: 227 -236.
- Shimamoto, M., Ubukata, F. and Seki, Y., 2004. ANALYSISForest sustainability and the free trade of forest products: cases from Southeast Asia. Ecological Economics, 50: 23 – 34.
- Tilahun, M., Olschewski, R., Kleinn, CH. and Gebrehiwot, K., 2006. Economic analysis of closing degraded Boswellia papyrifera dry forest from human interventions - A study from Tigray, Northern Ethiopia. Forest Policy and Economics. Available online.
-Zhang, Y., Usivuori, J. and Kuluvainen, J., 2000. Impacts of economic reforms on rural forestry in China. Forest Policy and Economic, 1: 27-40.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار