بررسی و مقایسه تنوع گیاهان چوبی دو منطقه حفاظت شده و غیرحفاظتی ارسباران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

استادیار، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه ارومیه

چکیده

در این تحقیق تنوع گونه‌ای گیاهان چوبی دو منطقه حفاظت شده و غیرحفاظتی جنگلهای ارسباران از نظر شاخصهای غنای گونه‌ای، یکنواختی و تنوع گونه­ای مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفت. توده‌های جنگلی با شرایط ترکیب گونه‌ای و فیزیوگرافی مشابه از دومنطقه حفاظتی و غیرحفاظتی با استفاده از عکسهای هـوایی سال 1346 در مقیـاس1:20000 انتخاب شدند. سپس گونه­های درختی در خط­نمونه­های 30 متری به تعداد 92 خط­نمونه (ترانسکت) با شبکه آماربرداری 300×150 متر از توده­های جنگلی منطقه حفاظتی و به‌طور مشابه از توده­های جنگلی منطقه غیرحفاظتی برداشت شدند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها میانگین شاخصهای تنوع گونه­ای مختلف در هر قطعه نمونه محاسبه و برای آزمون معنی­دار بودن اختلاف بین میانگین شاخصها در دو منطقه، از آزمون آماری t استفاده شد. نتایج نشان داد که شاخصهای غنا، یکنواختی و تنوع گونه­ای در توده­های جنگلی منطقه حفاظت شده در مقایسه با منطقه غیرحفاظتی اختلاف معنی­داری دارند. دراین مورد مدیریت مبتنی بر حفاظت باعث افزایش تنوع گونه­ای گیاهان چوبی در توده­های جنگلی منطقه ارسباران شده است. بنابراین جلوگیری از حضور دام در عرصه­های جنگلی و قطع بی­رویه درختان به‌ویژه در توده­های جنگلی مخروبه می‌تواند به‌عنوان یک شیوه مناسب برای احیای طبیعی و افزایش تنوع گونه­ای معرفی شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of woody plants diversity in protected and non-protected areas of Arasbaran forests

نویسندگان [English]

  • Ahmad Eshaghi Rad
  • Javad Eshaghi Rad
  • Abbas Banej Shafiei
Assistant Prof., Faculty of Natural Resources, University of Uromieh
چکیده [English]


Using species richness, Shannon-Wiener diversity and Simpson indices, diversity of woody species in protected and non protected areas of Arasbaran forests were studied and compared in this research. Two forest stands with similar floristic and physiognomic situation were selected by using of aerial photographs of 1968 with 1:20000 scale. Then tree species were recorded in 92 transects, each with 30 meter lengths, which was established in 150×300 m grid in the forest stands of the protected area and in a similar way in the non protected area. For data analysis, the means of different diversity indices were calculated and t-test was used to test all indices means differences in the studied areas. Results showed that species richness, evenness and plant diversity indices were significantly increased in the protected area. One can conclude that preservation-based management caused increasing of the woody plant diversityinArasbaran forests. Therefore, preventing against livestock grazing in the forest stands and uncontrolled tree cutting in the destroyed forest stands could be introduced as a suitable approach for natural restoration and increasing of plant diversity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arasbaran forests
  • Species richness
  • plant diversity
  • protected area

مراجع

 - اردکانی، م.، 1383. اکولوژی. انتشارات دانشگاه تهران، 340 صفحه.
- امیرقاسمی، ف.، ثاقب­طالبی، خ. و درگاهی د.، 1380. بررسی ساختار تجدید حیات طبیعی در حوزه مطالعاتی ستن‌چای ارسباران. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران (6): 60- 1.
- بی­نام.، 1373. مطالعات جامع توسعه کشاورزی حوضه آبریز دریاچه ارومیه و ارس. مهندسین مشاور جامع ایران. جلد دوازدهم جنگل و بیشه زار، 350 صفحه.
- بیرنگ، ن.، جوانشیر، ع. و مجتهدی، ی.، 1373.گزارش طرح فلور آذربایجان. دانشگاه تبریز، 300 صفحه.
- زبیری، م.، 1381. زیست­سنجی (بیومتری) جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، 411 صفحه.
- علیجانپور، ا.، 1375.بررسی کمی وکیفی جنگلهای ارسباران (مطالعه موردی در حوضه ستن­چای). پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 88 صفحه.
- علیجانپور، ا.، 1379، بررسی و تعیین روش آماربرداری بهینه و کاربرد آن در جنگلهای ارسباران. رساله دکتری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 160 صفحه.
- علیجانپور، ا.، زبیری، م.، مروی مهاجر، م. ر. و ضرغام، ن.، 1383. مقایسه ویژگی­های کمی توده­های جنگلی دو منطقه حفاظت شده و غیرحفاظتی ارسباران. مجله منابع طبیعی ایران، 57: 447-445.
- نهرلی، د.، علیجانپور، ا. و چلیپانلو، م.، 1378. ذخیره­گاه زیست­کره ارسباران. مجموعه مقالات همایش زیست­کره ارسبارن. انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست تبریز، 85 صفحه.
- Alijanpour, A. and Mahmoudzadeh, A., 2007. Investigation and comparison of natural regeneration structure of forest stands in protected and non-protected areas in Arasbaran. Pakistan Journal of Biological Sciences, 10(10): 1697-1702.
-Bengtsson, J., Nilsson, S., Franc, A. and Menozzi, P., 2000. Biodiversity, disturbances, ecosystem function and management of European forests. Forest Ecology and Management, 132: 39-50.
-Bengtsson, J., Engelhart, K. and Giller, P., 2002. The scaling components of biodiversity-ecosystem functioning relations. OxfordUniv. Press, 220p.
-Caspersen, J. and Pacala, S., 2001. Successional diversity and forest ecosystem function. Ecol. Research, 16: 895-903.
-Humphries, C.J., Williams P.H. and Vane-Wright, R.I., 1996. Measuring biodiversity value for conservation. Annual Review of Ecology and Systematic, 26: 93-111.
-Krebs, C.J., 1989. Ecological Methodology.University of British Columbia, Harper Collius Publisher, 432p.
-Kwiatkowska, A.J., 1994. Changes in the species richness, spatial pattern and species frequency associated with the decline of oak forest. Vegetation, 112: 171-180.
 -Magurran, A.E., 1988. Ecological Diversity and Measurement. PrincetonUniversity Press, Princeton. 354p.
-Nagaike, T., Kamitani, T. and Nakashizuka, T., 1999. The effect of shelterwood logging on the diversity of plant species in a beech (Fagus crenata) forest in Japan. Forest Ecology and Management, 118: 161-171.
-Schmid, B., 2002. The species richness-productivity controversy. Trends Ecol. Evol. 17: 113-118.
تحقیقات جنگل و صنوبر ایران
دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 35
فروردین 1388
صفحه 133-125

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار