بررسی خسارت برف در توده‌های دست کاشت منطقه سوردار و واتاشان (چمستان- مازندران)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

کارشناس ارشد جنگل‌داری، اداره کل منابع طبیعی استان مازندران

چکیده

این تحقیق در توده‌های بیست‌ساله دست کاشت با گونه‌های زربین، پلت، صنوبر دلتوئیدس و توسکا قشلاقی واقع در طرح جنگل‌داری سوردار واتاشان که در اثر بارش برف سنگین در بهمن‌ماه 1386 خسارت دیده‌اند، با هدف ارزیابی و مقایسة میزان خسارت در گونه‌های مورد مطالعه و تعیین میزان همبستگی بین عوامل مؤثر با میزان خسارت انجام شد. میزان خسارت با برداشت تعداد 30 قطعه نمونة دایره‌ای شکل به مساحت 314 مترمربع و به‌روش منظم- تصادفی (سیستماتیک)، در سطح 48 هکتار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تودة زربین به‌میزان 84 درصد، صنوبر دلتوئیدس 18/6 درصد و توسکا قشلاقی 28/18 درصد خسارت دیده‌اند، در حالی‌که گونه پلت کاملاً سالم باقی مانده است. البته بین درصد خسارت با قطر برابرسینه در سطح 5 درصد و بین درصد خسارت با ارتفاع هرس، طول تاج و ضریب قدکشیدگی در سطح 1 درصد رابطه معنی‌داری وجود دارد. به‌طوری که درختانی که دارای قطر برابرسینه کمتر از 20 سانتی‌متر، طول تاج بیشتر از 6 متر، ارتفاع هرس کمتر از 6 متر و ضریب قدکشیدگی بیشتر از 70 بوده‌اند، به‌ترتیب 46/52، 93/50، 71/57 و 80/39 درصد و درختانی که دارای قطر برابرسینه بیشتر از 20 سانتی‌متر، طول تاج کمتر از 6 متر، ارتفاع هرس بیشتر از 6 متر و ضریب قدکشیدگی کمتر از 70 بوده‌اند، به‌ترتیب 75/18، 18/13، 04/7 و 36/18 درصد خسارت دیده‌اند. بنابراین هر چه ضریب قدکشیدگی و طول تاج بیشتر ولی ارتفاع هرس و قطر برابرسینه کمتر باشد، احتمال بروز خسارت بیشتر می‌شود؛ زیرا کاهش رویش قطری و افزایش ضریب قدکشیدگی سبب کاهش میزان پایداری و نیز افزایش طول تاج و کاهش ارتفاع هرس به‌همراه همیشه‌سبز بودن گونه زربین سبب جذب و نگهداری بیشتر برف می‌شود. در نهایت نتایج اثبات می‌کند که انتخاب گونه زربین برای جنگل‌کاری در این منطقه مناسب نبوده است. بدیهی است که انتخاب گونه‌های مناسب و بومی منطقه مانند پلت که با شرایط رویشگاهی (اقلیم و خاک) محل کاشت مطابقت داشته باشند، می‌تواند در جهت دستیابی به اهداف جنگل‌کاری مؤثر و مفید باشد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation on snow damage on plantations in Sourdar- Vatashan region (Chamestan, Mazandran)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Fakhari
  • Mohammad Babaei
  • Mahyar Saeedi Zand
Senior expert, Natural Resources Office of Mazandaran province
چکیده [English]

This research has been carried out in twenty-years-old plantations with species of Cupressus sempervirens, Acer velutinum, Populus deltoides and Alnus glutinosa, located in Sourdar- Vatashan forestry plan which have been damaged due to the heavy snowfall in February 2008. The study aimed at evaluating and comparing of the damage intensity in studied species and determining the correlation between effective factors with damage rate. Damage rate was evaluated using 30 circle sample plots with an area of 314m² in a systematic-random grid (125m×125m) in 48 ha area. Results showed that damage rate was 84% in Cypress stand, 6/18% in Poplar and 18.28% in Alder, while Maple stand remained intact. There is significant relationship between damage percentage and diameter at breast height (P<0.05), also between percentage of damage with pruning height, crown length and H/D ratio (P<0.01). Trees with diameter less than 20cm (d1.3<20cm), crown length more than 6m, pruning height less than 6m and H/D ratio more than 70 had a damage rate of 52.46%, 50.93%, 57.71% and 39.80%, respectively. Trees with diameter more than 20cm (d1.3>20 cm), crown length less than 6m, pruning height more than 6m and H/D ratio less than 70, had a damage rate of 18.75%, 13.18%, 7.04% and 18.36%, respectively. Therefore, the probability of injury will increase due to increasing of H/D ratio and crown length and decreasing of pruning height and diameter at breast height. Considering the above mentioned criteria and ever green characteristic of cypress, the snow damage rate in this species is high. Hence, one can conclude that planting of native broad-leaved species such as maple could be more effective and promising in the region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • plantation
  • snow damage
  • Cypress
  • MAPLE
  • Poplar
  • native species
- بی‌نام، 1385. طرح جنگل‌داری سوردار واتاشان، سری یک. اداره کل منابع طبیعی استان مازندران، 152 صفحه.
- زبیری، م.، 1373. آماربرداری در جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، 401 صفحه.
- حسینی، س.م.، 1385. روش تحقیق، جزوة درسی. دانشکدة منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس، 55 صفحه.
- مروی مهاجر. م.، 1384. جنگل‌شناسی و پرورش جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، 387 صفحه.
- مصدق، ا.، 1375. جنگل‌شناسی. انتشارات دانشگاه تهران، 481 صفحه.
- Binkley, D., Giardian, Ch. and Bashkin, M.A., 2000. Soil phosphorus pools and supply under the influence of Eucalyptus saligna and nitrogen-fixing Albizia falcataria. Forest Ecology and Management, 128: 241-247.
- Hosseini, S.M., 1998. Iranian Native Conifers Decline Because of Snow, Wind, Drought and Diseases. Federal Forest Research Center, Austria: 57-59.        
- Khanna, P.K., 1997. Comparison of growth and nutrition of young monocultures and mixed stands of Eucalyptus globules and Acacia mearnsii. Forest Ecology and Management, 94: 105-113.
- Petit, B. and Montagnini, F., 2004. Growth equations and rotation ages of ten native tree species in mixed and pure plantations in the humid neotropics. Forest Ecology and Management, 199: 243-257.
- Tabari, M. and Pourmajidian, M.R., 2001. Influence of thinning on Atlas cedar (Cedrus atlantica manetti Endl.) in the north of Iran. International meeting on silviculture of Cork (Quercus suber L) and Cedar (Cedrus atlantica manetti Endl.) Rabat, Morocco, 22-25 October 2001, 19-24.