اثر جنگل‌کاری با گونه‌های سوزنی‌برگ و پهن‌برگ بر تنوع گونه‌های گیاهی و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (مطالعه موردی: جنگل‌کاری دوشان سنندج)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان

2 کارشناس‌ارشد جنگل‌داری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام

3 دانشجوی کارشناسی‌ارشد جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان

چکیده

جنگلهای دست‌‌کاشت می‌توانند بر تنوع گونه‌های گیاهی و خصوصیات خاک یک منطقه تأثیرگذار باشند. برای انجام این تحقیق دو منطقه جنگل‌کاری شده با سوزنی‌برگان و پهن‌برگان و یک منطقه مرتعی به‌عنوان شاهد که هر سه منطقه از لحاظ شرایط فیزیوگرافی و اقلیمی مشابه هم بودند در اطراف شهر سنندج (منطقه دوشان) انتخاب شدند. در هر یک از مناطق مورد مطالعه به‌منظور مطالعه کمی توده‌ها‏، 20 قطعه نمونه مربعی شکل 400 مترمربعی به‌صورت منظم- تصادفی (سیستماتیک) به‌عنوان قطعات نمونه اصلی مشخص شدند (در مجموع 60 قطعه نمونه). سپس به‌منظور تعیین نوع گونه‌های علفی و درصد پوشش آنها، هر یک از قطعات نمونه اصلی به چهار بخش کوچکتر تقسیم شدند و در داخل هر بخش یک میکروپلات 5/1×5/1 مترمربعی مشخص شد. به‌منظور بررسی برخی از خصوصیات اصلی فیزیکی و شیمیایی خاک، در داخل هر قطعه نمونه سه نمونه خاک از عمق 20-0 سانتی‌متر برداشت و به‌منظور تهیه نمونه‌های ترکیبی با همدیگر مخلوط شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که تنوع گونه‌ای و غنای گونه‌های علفی در جنگل‌کاری پهن‌برگ بیشترین و میزان شاخص یکنواختی آن کمترین مقدار را دارا بوده است. از نظر خصوصیات فیزیکی خاک، اختلاف وزن مخصوص حقیقی در بین مناطق مورد مطالعه معنی‌دار بوده و از نظر خصوصیات شیمیایی خاک نیز بیشتر مشخصه‌های موردنظر در توده‌های مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری را نشان دادند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of afforestation with broad leaved and conifer species on herbaceous diversity and some physico-chemical properties of soil (Case study: Dushan afforestation - Sanandaj)

نویسندگان [English]

  • Naghi Shabanian 1
  • Mahdi Heydari 2
  • Moneir Zeinivand 3
1 Assistant Prof., Faculty of Natural Resources, University of Kurdistan
2 General Office of Natural Resources of Ilam
3 M.Sc. student of forestry, Faculty of Natural Resources, University of Kurdistan
چکیده [English]

Plantation forests can influence both plant diversity and soil properties. This study mainly aims to determine and compare the status of plant diversity of ground flora andsome physico-chemical properties of soil under influencing of plantation with conifer and broad leaved species. Three sites (conifer, broad leaved and non-planted site as control) were selected in Sanandaj (Dushan region). These sites were physiographically and climatically similar. Systematic random sampling was used as a method for data collection. To study quantitative characteristics of stands, 20 quadrate sample plots with 400m2 area were selected in each site (60 plots totally). In order to determine the herbal species and their coverage percent, each plot was divided into 4 sections and a microplot (1.5m×1.5m) was selected in each section. To study the physico-chemical properties of soil influenced by planted species, 3 soil samples were selected in the center of each plot in depth of 0 to 20cm and the soils were mixed with each other to obtain mixed soil samples. The data was analyzed using complete randomized design. Results showed that the plant diversity and frequency on ground flora under influence of plantation with broad leaved species was maximum, while the evenness index was minimum. There was significant difference among all sites regarding to porosity, however there was no difference among the sites from view point of other physical parameters. Moreover, there were significantly differences between most chemical parameters of soil in three studied sites.

کلیدواژه‌ها [English]

  • herbal diversity
  • plantation
  • Soil physico-chemical properties
  • Sanandaj

مراجع

- بکتاش، ل.، 1382. بررسی تأثیر جنگل‌کاری بر روی تنوع پوشش گیاهی مناطق جلگه‌ای شرق گیلان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان، 94 صفحه.
- بی‌نام،‌ 1389. سایت هواشناسی استان کردستان. www.kordestanmet.ir
- پوربابائی، ح.، 1377. تنوع زیستی گونه‌های چوبی در جنگلهای استان گیلان. رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، 264 صفحه.
- پوررحمتی، ق.، 1384. بررسی تأثیر جنگل‌کاری بر روی تنوع زیستی پوشش گیاهی در غرب گیلان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان، 82 صفحه.
- جعفری حقیقی، م.، 1382. روشهای تجزیه خاک، نمونه‌برداری و تجزیه‌های مهم فیزیکی و شیمیایی با تأکید بر اصول تئوری و کاربردی. انتشارات ندای ضحی، 236 صفحه.
- صالحی، ع.، زرین‌کفش، م.، زاهدی امیری، ق. و مروی مهاجر، م.ر.، 1384. بررسی تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در گروه‌های اکولوژیک درختی در سری نم‌خانه جنگل خیرودکنار. مجله منابع طبیعی ایران، 58 (3): 12-1.
- قلیچ‌نیا، ح.، 1382. مقایسه تنوع گونه‌ای و فراوانی فلور کف جنگل در مناطق جنگل‌کاری سوزنی‌برگ و جنگل طبیعی پهن‌برگ در لاجیم مازندران. پژوهش و سازندگی، 58‏: 41-37.
- مراقبی، ف.، علی‌احمدکروری، س. و تیموری، م.، 1380. بررسی اثرات دگرآسیبی اکالیپتوس، صنوبر و سرو نقره‌ای بر زیراشکوب و برخی از خواص خاک در ایستگاه‌های شیخ‌نشین و سراوان استان گیلان. پژوهشو سازندگی، 53 (14): 34-26.
- معماریان، ف.، طبری، م.، حسینی، س.م. و شفیعی، ع.، 1386. مقایسه تنوع زیستی توده آمیخته سوزنی‌برگ با توده آمیخته پهن‌برگ در منطقه کلاردشت. محیط‌شناسی، 42 (3): 108-103.
- Braun-Blanquet, J., 1964. Pflanzensoziologie. Springer, Wien, New york, 865 p.
- Brockerhoff, E.G., Ecroyd, C.E. and Leckie, A.C., 2003. Diversity and succession of adventive and indigenous vascular understory plants in Pinus radiata plantation forests in New Zealand. Forest Ecology and Management, 185: 307-326.
- Cain, S.A., 1938. The species-area curve. American Midland Naturalist, 19: 573-580.
- Evans, J., 1992. Plantation forestry in the tropics, Second Edition. OxfordUniversity Press, Oxford, UK, 403 p.
- Finzi A.D., Canham, C.D. and Breemen, N.V., 1998. Canopy tree-soil interaction within temperate forests: species effects on pH and cations. Ecological Applications, 8: 447-454.
- Gara, R. and Healey, S., 2003. The effect of a teak (Tectonia grandis) plantation on the establishment of native species in an abandoned pasture in Costa Rica. Forest Ecology and Management,             176: 497-507.
- Hagen-Thorn, A., 2004. The impact of six European tree species on the chemistry of mineral topsoil in forest plantation on former agricultural land. Forest Ecology and management, 195: 373-384.
- Ito, S., Nakayama, R. and Buckley, G.P., 2004. Effects of previous land-use on plant species diversity in semi-natural and plantation forests in a warm-temperate region in southeastern Kyushu, Japan. Forest Ecology and Management, 196: 213-235.
- Maranon, T., Ajbilou, R., Ojeda, F. and Arroya, J., 1999. Biodiversity of woody species in oak woodland of southern Spain and northern Morocco. Forest Ecology and Management, 115: 147-156.
- Maguran, A.E., 2004. Measuring biological diversity. Blackwell Publishing, UK,256p.
- Nagaike, T., Hayashi, A., Abe, M. and Arai, N., 2003. Differences in plant species diversity in Larix kaempferi plantations of different ages in central Japan. Forest Ecology and Management,           183: 177-193.
- Richter, D.D. and Markewitz, D., 1994. Soil chemical change during three decades in an old-field loblloly pine (Pinus taeda L.) ecosystem. Ecology,          75: 1463-1473.
- Rowell, D.L., 1996. Soil science methods and applications. Longman, London, 620 p.
- Wesenbeeck, B.K.V., Mourik,T.V., Duivenvoorden, J.F. and Cleef, A.M., 2003. Strong effects of a plantation with Pinus patula on Andean Sub-paramo vegetation: a case study from Colombia. Forest Ecology and Management, 114: 207-218.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار