روندهای بلندمدت تولید اولیه خالص و تبخیرـ تعرق در ناحیه‌های رویشی جنگلی کشور

نوع مقاله : کوتاه

نویسنده

استاد، گروه جنگل‌داری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

10.22092/ijfpr.2023.361568.2091

چکیده

تغییر اقلیم بر روند سالانه تولید اولیه خالص و تبخیرـ تعرق بوم‌سازگان‌ها تأثیرگذار است. در پژوهش پیش‌رو، از داده‌های هواشناسی بلندمدت (1365 تا 1396) مربوط به 96 ایستگاه‌‌ هواشناسی همدیدی در پنج ناحیه رویشی جنگلی کشور شامل هیرکانی، ارسباران، زاگرس، صحارا- سندی و ایرانی- تورانی برای محاسبه تولید اولیه خالص با مدل سینتتیک و تبخیرـ تعرق مرجع با روش فائو- پنمن- مانتیث استفاده شد. آزمون من‌‌کندال برای روندیابی تولید اولیه خالص و تبخیرـ تعرق مرجع سالانه به‌کار گرفته شد. بیشترین تولید اولیه خالص در ناحیه رویشی هیرکانی (7/10 تن در هکتار در سال) و بیشینه تبخیرـ تعرق سالانه در ناحیه رویشی صحارا- سندی (2099 میلی‌‌متر) برآورد شد. تولید اولیه خالص ناحیه‌های رویشی صحارا- سندی و ایرانی- تورانی بین دو تا سه تن در هکتار در سال به‌دست آمد. از 96 روند سالانه تولید اولیه خالص و نیز تبخیرـ تعرق در ناحیه‌های رویشی، 22 روند تولید اولیه خالص (حدود 23 درصد) و 73 روند تبخیرـ تعرق (معادل 76 درصد)، معنی‌‌دار بودند. روندیابی تبخیرـ تعرق و تولید اولیه خالص، گامی مهم برای شناخت اثر تغییر اقلیم بر کارکرد بوم‌سازگان‌‌ها محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Long-term trends of net primary production and evapotranspiration in Iran's forest vegetation zones

نویسنده [English]

  • P. Attarod
Prof., Department of Forestry and Forest Economics, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
چکیده [English]

     Climate change significantly affects net primary production (NPP) and evapotranspiration (ET). To estimate NPP and reference ET (ET0), long-term (1986-2017) meteorological data collected by 96 synoptic weather stations located in five of Iran's forest vegetation zones: Hyrcanian, Arasbaran, Zagros, Khalijo-Omanian, and Irano-Turanian were used. The synthetic model and FAO Penman-Monteith combination equation were employed for estimation. Mann-Kendall test detected annual trends of NPP and ET0. The Hyrcanian zone demonstrated the highest amount of NPP at 10.7 t ha-1 y-1, while Khalijo-Omanian displayed the highest annual ET0 at 2099 mm. The NPP of Khalijo-Omanian and Irano-Turanian zones were roughly similar, ranging between 2 and 3 t ha-1 y-1. Out of 96 observed annual trends of NPP and ET0 in diverse vegetation zones, statistically significant trends were found in 22 trends (23 percent) of NPP and 73 trends (76 percent) of ET0. Understanding the impact of climate change on ecosystem function requires trending of NPP and ET.

کلیدواژه‌ها [English]

  • FAO Penman-Monteith
  • Mann-Kendall test
  • synoptic weather station
  • synthetic model

مراجع

- Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D. and Smith, M., 1998. Crop Evapotranspiration: Guidelines for Computing Crop Water Requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper No. 56, Rome, Italy, 326p.
- Attarod, P., Dezhban, A., Pypker, T.G., Khalighi Sigaroodi, Sh., Bayramzadeh, V., Tang, Q., Liu, X., and Soofi Mariv, H., 2023. Iran's changing climate over the past 30 years. Russian Meteorology and Hydrology, 48(1): 53-62.
- Attarod, P., Sadeghi, S.M.M., Fathizadeh, O., Motahari, M., Rahbari Sisakht, S., Ahmadi, M.T. and Bayramzadeh, V., 2015. Temperature- and radiation based methods against the standard FAO Penman- Monteith for estimating the reference evapotranspiration (ET0) in Gorgan. Journal of Forest and Wood Products, 68(2): 359-369 (In Persian with English summary).
- Bonan, G.B., Levis, S., Sitch, S., Vertenstein, M. and Oleson, K.W., 2003. A dynamic global vegetation model for use with climate models: concepts and description of simulated vegetation dynamics. Global Change Biology, 9(11): 1543-1566.
- Euskirchen, E.S., McGuire, A.D., Chapin III, F.S., Yi, S. and Thompson, C.C., 2009. Changes in vegetation in northern Alaska under scenarios of climate change, 2003–2100: implications for climate feedbacks. Ecological Applications, 19(4): 1022-1043.
- Gang, C., Zhou, W., Li, J., Chen, Y., Mu, S., Ren, J., Chen, J. and Groisman, P.Y., 2013. Assessing the spatiotemporal variation in distribution, extent and NPP of terrestrial ecosystems in response to climate change from 1911 to 2000. PloS One, 8(11): e80394.
- Goyal, R.K., 2004. Sensitivity of evapotranspiration to global warming: a case study of arid zone of Rajasthan (India). Agricultural Water Management, 69(1): 1-11.
- Melillo, J.M., Prentice, I.C., Farquhar, G.D., Schulze, E.D. and Sala, O.E., 1996. Terrestrial biotic responses to environmental change and feedbacks to climate: 447-481. In: Houghton, J.T., Meira Filho, L.G., Callander, B.A., Harris, N., Kattenberg, A. and Maskell, K. (Eds.). Climate Change 1995: The Science of Climate Change. Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom, 588p.
- Nemani, R.R., Keeling, C.D., Hashimoto, H., Jolly, W.M., Piper, S.C., Tucker, C.J., ... and Running, S.W., 2003. Climate-driven increases in global terrestrial net primary production from 1982 to 1999. Science, 300(5625): 1560-1563.
- Phillips, O.L., Aragão, L.E.O.C., Lewis, S.L., Fisher, J.B., Lloyd, J., López-González, G., ... and Torres-Lezama, A., 2009. Drought sensitivity of the Amazon rainforest. Science, 323(5919): 1344-1347.
- Ren, Z., Zhu, H., Li, R. and Liu, X., 2010. Variation in vegetation net primary productivity and its response to climate in Buryatiya Republic, Russia. Resources Science, 32(10): 2012-2021 (In Chinese with English summary).
- Sabziparvar, A.A. and Tabari, H. 2010. Regional estimation of reference evapotranspiration in arid and semiarid regions. Journal of Irrigation and Drainage Engineering, 136(10): 724-731.
- Sun, G., Riekerk, H. and Kornhak, L.V., 2000. Ground-water-table rise after forest harvesting on cypress-pine flatwoods in Florida. Wetlands, 20(1): 101-112.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار