بررسی مرغوبیت و طبقه‌بندی رویشگاه‌های طبیعی توسکای ییلاقی مازندران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

ایستگاه تحقیقات نوشهر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران،‌نوشهر، ایران

چکیده

برای تعیین درجه مرغوبیت و حاصلخیزی رویشگاه‌های طبیعی توسکای ییلاقی به‌عنوان چهارمین درخت مهم تجارتی جنگل‌های شمال کشور، نخست مناطق انتشار طبیعی آن در غرب مازندران شناسایی و بعد تعداد 65 قطعه‌نمونه آماری هر یک به مساحت 5 آر در توده‌های همسال و خالص در طبقات قطری 10الی 60 سانتی‌متری انتخاب گردیدند. در هر قطعه‌نمونه، جهت، شیب، ارتفاع از سطح دریا، سن تقریبی توده، قطر کلیه درختان و ارتفاع غالب 15 اصله از قطورترین درختان، طول تنه بدون شاخه، درجه کیفی، ارتفاع هرس طبیعی و سلامت تنه آن‌ها مورد بررسی و اندازه‌گیری قرار گرفتند. در این تحقیق در کل تعداد 1876 اصله درخت توسکا در نقاط مختلف غرب مازندران اندازه‌گیری شدند و همچنین تعداد 325 اصله از آن‌ها مورد بررسی‌های دقیق جنگل‌شناسی قرار گرفتند. در نتیجه این پژوهش آشکار شد که توسکای ییلاقی به‌طور عام به‌صورت خالص و همسال در خاک‌های آبرفتی تشکیل می‌شود و با افزایش شیب زمین در دامنه‌ها و کاهش رطوبت نسبی خاک، توده‌های خالص کمتر شکل می‌گیرند و درختان توسکا به‌صورت انفرادی و آمیخته با گونه‌های دیگر ظاهر می‌شود. تعداد درخت از حداقل 200 تا حداکثر 1100 اصله در هکتار متغیر است. سطح مقطع برابر سینه جنگل از 12 متر مربع برای طبقه قطری 10 سانتی‌متر تا 56/8 متر مربع در هکتار برای طبقه قطری 60 سانتی‌متر نوسان دارد. موجودی سرپای جنگل برای توده‌های با قطر متوسط 10 سانتی‌متری حدود 70 متر مکعب در هکتار و با قطر متوسط 60 سانتی‌متری حدود 720 متر مکعب در هکتار برآورد می‌شود. بیش از 35 درصد درختان مورد مطالعه درجه کیفی یک و بیش از 50 درصد آن‌ها درجه کیفی دو و بقیه درجه سه داشتند. در پی این پژوهش معلوم شد که منحنی‌های ارتفاع غالب/ قطر غالب معیار مناسبی برای سنجش مرغوبیت رویشگاه‌های مختلف این گونه جنگلی است. در نتیجه این پژوهش و با درنظر گرفتن قطر 35 سانتی‌متری به‌عنوان قطر پایه در براورد مرغوبیت رویشگاه و برای همین قطر برابر سینه، ارتفاع غالب از 20 تا 32 متر تغییر می‌کند که میتوان آنرا به 4 طبقه 3 متری تقسیم نمود و هر کدام را برای درجه معینی از مرغوبیت و کیفیت رویشگاه درنظر گرفت. بر اساس این اصول، برای قطر برابر سینه متوسط 35 سانتی‌متری درختان غالب اگر میانگین ارتفاع درختان غالب 29-32 متر باشد، درجه مرغوبیت یک، 29-26 متر درجه مرغوبیت دو، 26-23 متر درجه مرغوبیت سه و 23-20 متر درجه مرغوبیت 4 به‌دست می‌آید. دانستن مرغوبیت و درجه کیفی رویشگاه و نیز کمیت توده سرپا و رویش جنگل به مدیریت درخور هر رویشگاه معین کمک می‌کند. این نتایج راهگشای تهیه و تدوین جدول‌های محصول برای گونه توسکای ییلاقی در مازندران خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of site quatity of Caucasian Alder (Alnus subcordala C. A. MeY.) in the Caspian Region (west of Mazandaran province)

نویسنده [English]

  • Yousef Gorji Bahri
Nowshahr Experimental Station, Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research Center, Nowshahr, Iran
چکیده [English]

In order to determine the site quqlity on pure and even- age stands of alnus subcordata, 56 sample plots of 500 m² area were selected in different diameter (age) classes and all of trees were studied in sample plots. Site index curves, based on dominant height/diameter(age) were complied for Caucasian alder.Numbre of trees varies from 82 to 1640 stem per hectare in differekt diameter (age) classes.The standing volume with 60 cm mean diameter breast height is estimated up to 720 m³/h.
Height of dominant trees on the dominant diameter (age) with 35 cm at breast height differs from a lower limit of 20 and an upper limit of 32 meter.

کلیدواژه‌ها [English]

  • silviculture
  • Alnus subcordata
  • pure and even-aged stand
  • site index
  • height
  • site quality
  • site quality classification

مراجع

1- بی‌نام. 1353. جدول حجم فرم کلاس‌دار و محاسبه حجم گرده‌بینه و ضریب ثابت پوست. انتشارات سازمان جنگلها و مراتع.
2- بی نام. 1369. تعیین درجه مرغوبیت رویشگاه‌های راش در جنگل‌های اسالم. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 71.
3- پوربیک، ح. 1335. مقایسه رویش طولی و قطری راش بر حسب سن در جامعه راش- سیاه‌گیله در دو منطقه اسالم و ویسر. نشریه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، شماره 52_33:34
4- ثاقب‌طالبی، خ. 1375. بررسی جنگل‌کاری‌های خالص و آمیخته توسکا قشلاقی، زربین و صنوبر روی رسوبات آبرفتی. مجله پژوهش و سازندگی، شماره 103_100:30
5- حبیبی، ح. 1363. بررسی خاک جنگل‌های بلوط شمال ایران، (لوه گرگان) و نقش آن در کیفیت توده‌های جنگلی. مجله منابع طبیعی ایران، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، شماره 34_31:37
6- حیدری، ح. 1373. بررسی ضریب شکل راش و توسکا در جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود کنار. پایان‌نامه فوق لیسانس، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران.
7- سعید، ا. و کیان. ع. 1378. تعیین سن بهره‌برداری اقتصادی گونه توسکا قشلاقی. مجله جنگل و مرتع، شماره 52_56:43
8- گرجی‌بحری، ی.، شهسواری، ا.، کیا دلیری، ش، فرجی، ر. و عباس، ا. پژوهشی در رویش و تولید چوب توسکای ییلاقی در منطقه جلگه‌ای مازندران. مجله جنگل و مرتع، شماره 36_39:38
9- مروی‌مهاجر، م.ر. 1355. بررسی خواص کیفی راشستان‌های شمال ایران. نشریه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، شماره 96_77:34
10- مروی‌مهاجر، م.ر. 1363. بررسی جنگل‌های بلوط شمال (منطقه لوه گرگان). مجله منابع طبیعی ایران، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، شماره 55_41:37
11- مخدوم، م. 1373. پلی‌کپی درس تعیین توان اکولوژیک جنگل، دوره دکتری جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران. 
تحقیقات جنگل و صنوبر ایران
دوره 4، شماره 1
فروردین 1379
صفحه 1-24

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار