بررسی پوشش گیاهی در رابطه با شرایط ادافیکی و فیزیوگرافی رویشگاه (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده کبیرکوه ایلام)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشگاه ایلام

2 کارشناس ارشد، ادارۀ کل منابع طبیعی استان ایلام

3 کارشناس ارشد، اداره محیط ‌زیست شهرستان دره شهر

4 کارشناس، اداره محیط ‌زیست شهرستان دره شهر

چکیده

هدف از این مطالعه، بررسی گروه‌گونه‌های بوم‌شناختی در رابطه با برخی عوامل فیزیوگرافی و فیزیکی و شیمیایی خاک در حوزۀ ارشت به مساحت تقریبی 510 هکتار در منطقۀ حفاظت شدۀ کبیرکوه ایلام است. برای این منظور 67 قطعه نمونه به ابعاد 20×20 متر به‌صورت منظم- تصادفی (با فواصل 150 متری) در منطقه پیاده شدند. در داخل قطعات نمونه، نوع گونه، تعداد و درصد پوشش درختان و درختچه‌ها با اندازه‌گیری قطر کوچک و بزرگ تاج مشخص شدند. برای برداشت پوشش علفی، درصد پوشش هر گونۀ علفی در سطح چهار میکروپلات 5/1 مترمربعی با استفاده از مقیاس دمین (Domin) مشخص شد. از روشهای آنالیز تطبیقی متعارف (CCA) و آنالیز دوطرفه گونه‌های شاخص (TWINSPAN) برای طبقه‌بندی رویشگاه و تعیین گروه‌های بوم‌شناختی و تعیین روابط آنها با عوامل محیطی استفاده شد. نتایج نشان داد که شش گروه‌گونه در منطقه مورد مطالعه وجود دارند. در این تفکیک برخی عوامل فیزیکی و شیمیایی خاک و عوامل فیزیوگرافی نقش داشتند. نتایج نشان داد که مهمترین عوامل محیطی مؤثر در استقرار و پراکنش گروه‌های بوم‌شناختی شامل بافت خاک، آهک، ازت، کربن آلی، ارتفاع از سطح دریا و شیب می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Vegetation in relation to some edaphic and physiographic characteristics of site (Case study: Zagros forest ecosystem, Kabirkuh protected area, Ilam)

نویسندگان [English]

  • Ali Mahdavi 1
  • Mahdi Heydari 2
  • Reza Bastam 3
  • Hojjatollah Abdollah 4
1 Assistant Prof., Ilam University
2 M.Sc., General Natural Resources Office of Ilam
3 Senior expert, Environmental Office of Darrehshahr
4 Expert, Environmental Office of Darrehshahr
چکیده [English]

The aim of this study was to survey vegetation in relation to some edaphic and physiographic conditions in Arasht catchment (approximately 510 ha) of Kabirkuh protected area in Ilam province. For this purpose, 67 sample plots (20m×20m) in a systematic grid established in the study area. Some factors, including tree and shrub species type, number and canopy coverage were recorded by measuring their small/large crown diameters in each sample plot. In order to record the herbaceous species, cover percentage for each herbaceous species were recorded in four micro–plots (1.5m²) that were defined with Domin criterion. The Canonical Correspondence Analysis (CCA) and TWINSPAN methods used for the site classification and definition of ecological species groups, respectively. Results showed that there are six ecological species groups in the study area. Some soil physicochemical properties and physiographic factors play an important role in recognizing of ecological species groups. The most important factors affecting the establishment and distribution of ecological species groups were soil texture, lime, nitrogen, organic carbon, elevation and slope.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ecological species group
  • vegetation
  • edaphic and physiographic characteristics
  • Kabirkuh protected area
  • Ilam

مراجع

ـ بصیری، ر.، 1382. مطالعه اکولوژیک منطقه رویشی وی‌ول (.Quercus libani Olvi) با تجزیه و تحلیل عوامل محیطی در مریوان.رساله دکتری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، 123 صفحه.
- جعفری، م.، زارع چاهوکی، م.ع.، آذرنیوند، ح.، باغستانی میبدی، ن. و زاهدی امیری، ق.، 1381. بررسی روابط پوشش گیاهی مراتع پشتکوه یزد با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با استفاده از روشهای تجزیه و تحلیل چند متغیره، مجله منابع طبیعی ایران، 55: 433-419.
ـ جعفری، م.، گشتاسب، ح.، طویلی، ع.، زارع چاهوکی، م.ع. و محمدی، ح.، 1386. منطقۀ حفاظت شدۀ کبیرکوه، ادارۀ کل محیط‌زیست استان ایلام، 60 صفحه.
- حاجی‌زاده، الف.، 1369. خاکشناسی کشاورزی. مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، 210 صفحه.
ـ حیدری، م.، 1386. بررسی گروه‌گونه‌های اکولوژیکی در رابطه با عوامل محیطی در منطقۀ حفاظت شدۀ قلارنگ استان ایلام. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان، 98 صفحه.
ـ سهرابی، ه.، 1383. تحلیل واحدهای اکوسیستمی منطقه رویش مازودار. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابعطبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس، 64 صفحه.
ـ سهرابی، ه. و اکبری‌نیا، م.، 1384. بررسی تنوع گونه‌های گیاهی در ارتباط با عوامل فیزیوگرافیکی در منطقه جنگلیده‌سرخ جوانرود، استان کرمانشاه. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 13 (3): 294-279.
ـ زاهدی امیری، ق. و لوست، ن.، 1378. طبقه‌بندی هوموس جنگلی براساس خصوصیات جوامع گیاهی در یک جنگل آمیخته پهن‌برگ، مجله منابع طبیعی ایران، 52 (2): 62-47.
ـ زرین‌کفش، م.، 1367. خاکشناسی کاربردی. انتشارات دانشگاه تهران، 245 صفحه.
ـ طباطبایی، م. و قصریانی، ف.، 1371. منابع طبیعی کردستان. انتشارات بخش فرهنگی دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی، 767 صفحه.
ـ علی‌احیائی، م. و بهبهانی‌زاده، ع.، 1372. شرح روشهای تجزیه شیمیایی خاک (جلد اول). مؤسسه تحقیقات آب و خاک، نشریه شماره 893. 128 صفحه.
ـ متاجی، الف. و زاهدی امیری، ق.، 1385. ارتباط بین گروه‌های اکولوژیک گیاهی و شرایط ادافیک رویشگاه (پژوهش موردی در جنگل خیرودکنار نوشهر). مجلۀ منابع طبیعی ایران، 59 (4): 863-853.
ـ مصداقی، م.، 1380 (ترجمه). توصیف و تحلیل پوشش گیاهی. جهاد دانشگاهی مشهد، 287 صفحه.
- Abbadi, A.M. and El- Sheikh, G.A., 2002. Vegetation analysis of Failaka Island (Kuwait). Journal of Arid Environments. 50: 153-165.
- Abella, S.R. and Covington, W.W., 2006. Vegetation–environment relationships and ecological species groups of an Arizona Pinus ponderosa landscape. Plant Ecology. 185 (2): 225-268.
- Chun-Chih, T., Zuen-Sang, C. and Chang-Fu, H., 2004. Relationships between soil properties and slope position in a lowland rain forest of southern Taiwan. Geoderma, 123: 131-142.
- Fisher, M.A. and Fuel, P.Z., 2004. Changes in forest vegetation and arbuscular mycorrhizae along a steep elevation gradient in Arizona. Forest Ecology and management, 200: 293-311.
- Fu, B.J., Liu, S.L., Ma, K.M. and Zhu,Y.G., 2004. Relationships between soil characteristics, topography and plant diversity in a heterogeneous deciduous broad-leaved forest near Beijing, China. Plant and soil, 261: 47-54.
- Halpem, C.B., 1989. Early successional patterns of forest species: interactions of life history traits and disturbance. Ecology, 70 (3): 704-720
- Hardtle, W., Goddert, O. and Christina, W., 2003. The effects of light and soil conditions on the species richness of the ground vegetation of deciduous forests in northern Germany (Schleswig–Holstein). Forest Ecology and Management, 182: 327-338.
- Monier, M. and Abd, E.L., 2000. Vegetation composition of Egyptian inland salt marshes. Bot. Bull. Acad. Sin, 41: 305-314.
- Park, A.D., 2001. Environmental influences on post-harvest natural regeneration in Mexicanpine-oak forests. Forest Ecology and Management, 144: 213-228.
- Philips, P.D. and van Gardingen, P.R., 1999. Ecological species grouping for forest management in east Kalimantan. Berau forest management project, 42 p.
- Rogister, J.E., 1985. The main forest plant association of Flanders (in Dutch with English summary), Werken, Reecks A26, 106 p.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار