تأثیر شاخه‌بری‌های شدید در قالب گلازنی بر رویش شعاعی درختان وی‌ول (Quercus libani Oliv.) در جنگل‌های اطراف بانه

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته‌ کارشناسی ارشد صنایع چوب و کاغذ، دانشکده منابع‌طبیعی

2 دانشیار، گروه علوم صنایع چوب و کاغذ، دانشکده منابع‌طبیعی

3 استادیار، گروه جنگل‌داری، دانشکده منابع‌طبیعی، دانشگاه کردستان

4 استاد، گروه علوم صنایع چوب و کاغذ، دانشکده منابع‌طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

یکی از قدیمی‌ترین بهره‌برداریهای سنتی از جنگلها، استفاده از سرشاخه درختان در تعلیف دام است. در ایران در بخش‌هایی از زاگرس شمالی از برخی از گونه‌های بلوط به‌ویژه وی‌ول (Quercus libani) به‌طور گسترده برای تهیه علوفه دام استفاده می‌شود. بدین منظور درختان توسط مالک عرفی سامان، شاخه‌بری و یا گلازنی می‌شوند. از آن جا که درختان قادر به ثبت وقایع در ساختار حلقه‌های رویش خود هستند، در این تحقیق سعی شده تا با بررسی حلقه‌های رویش درختان با استفاده از دانش گاه‌شناسی درختی، نحوه تأثیر دخالت‌های انسان به‌صورت بُرش شاخه‌ها بر شکل‌گیری این حلقه‌ها مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور دو توده از جنگلهای بلوط که یکی تحت گلازنی و دیگری بدون گلازنی بود، انتخاب و از هر منطقه تعداد 20 درخت قطور و سالم مورد نمونه‌برداری قرار گرفتند. نمونه‌ها در دو شکل دیسک و نمونه ‌رویشی (با مته رویش‌سنج) تهیه شدند. بعد از آماده‌سازی سطح نمونه‌ها در آزمایشگاه، پهنای حلقه رویش با استفاده از میز اندازه‌گیری LINTAB 5 با دقت 01/0 میلی‌متر اندازه‌گیری شد و تطابق زمانی با استفاده از نرم‌افزار TSAPWin به انجام رسید. نتایج نشان داد که رویش درختان توده گلازنی شده کاهش چشمگیری در مقایسه با رویش درختان منطقه گلازنی نشده دارد. همچنین این بهره‌برداریها الگوی رویش درختان را از شکل نرمال خارج کرده و سبب افزایش وقوع سالهای نمادین منفی به‌عنوان معیاری از کاهش رشد شعاعی در منطقه گلازنی شده، گردیده است. به‌نظر می‌رسد که شدت گلازنی در صد سال اخیر افزایش یافته است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of severe lopping on radial growth of Lebanon Oak (Quercus libani Oliv.) trees in Baneh adjacent forests

نویسندگان [English]

  • Ra'oufea Abedini 1
  • Kambeiz Pourtahmasi 2
  • Hedayat Ghazanfari 3
  • Ali Naghi Karimi 4
1 M.Sc. Graduate, Department of Wood and Paper Industries, Faculty of Natural Resources, University of Tehran
2 Associate Prof., Department of Wood and Paper Industries, Faculty of Natural Resources, University of Tehran
3 Assistant Prof., Forestry Department, Faculty of Natural Resources, University of Kurdistan
4 Professor, Department of Wood and Paper Industries, Faculty of Natural Resources, University of Tehran
چکیده [English]

One of the oldest traditional usages of forests is cutting the branches for fodder production. In Iran in some regions of northern Zagros some species specially Lebanon oak (Quercus libaniOliv.) is used to provide fodder. For this reason each family normally has a forest region to meet cattle's fodder and fuel wood by cutting tree branches. Since trees could record this phenomenon in their tree rings, in this study we tried to investigate the tree rings by using of Dendrochronology to understand the effect of human activity like cutting branches on tree rings formation. According to this idea, two stands of oak forests that located in regions near the village and regions that located in low human interruption (holly places like cemeteries) have been selected. Twenty thick and healthy trees were selected from each region and samples were taken in the shape of disks and increment cores. After preparing samples surface, ring width of the trees were measured by binocular and LINTAB measurement table with 0.01 mm precision. Cross dating have been done using TSAP software. Growth curves of trees in interrupted region showed significant growth reduction in comparison with growth curves of trees in preserved region. In addition, this type of usage of forests will change the normal growth form of the trees and will increase the negative pointer years as an index of the radial growth reduction in interrupted region. It looks that the severity of this traditional way of cutting branches is increased during the last 100 years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trees growth-rings
  • dendrochronology
  • tree-ring width
  • lopping
  • Oak

مراجع

- جزیره‌ای، م. و ابراهیمی رستاقی، م.، 1382. جنگل‌شناسی زاگرس. انتشارات دانشگاه تهران، 560 صفحه.
- شاکری، ز.، 1385. بررسی اثرات اکولوژیک و جنگل‌شناسی گلازنی بر روی جنگلهای بلوط بانه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 59 صفحه.
- عبداله‌پور، ج.، 1384. بررسی و مقایسه رویش (قطری و رویه زمینی) در دو توده طبیعی و بهره‌برداری شده در جنگلهای نژو شهرستان بانه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده جنگل‌داری و فن‌آوری چوب، دانشگاه گرگان، 96 صفحه.
- غضنفری، ه.، 1382. بررسی رویش و تغییرات پراکنش قطری در توده‌های وی‌ول- مازودار به‌منظور ارائه الگوی تنظیم جنگل در منطقه بانه (مطالعه موردی: هواره‌خول). رساله دکتری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 82 صفحه.
- فتاحی، م.، 1373. اثر تشی بر جنگلهای زاگرس (مطالعه موردی در جنگلهای اسلام‌آباد غرب). پژوهش و سازندگی، 24 (3): 11-8.
- معروفی، ح.، ثاقب‌طالبی، خ.، فتاحی، م. و سدری، م.ح.، 1384. بررسی نیاز رویشگاهی و برخی از خصوصیات کمی گونه وی‌ول (Quercus libani Oliv.) در استان کردستان. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 13 (4): 445-417.
- Cropper, J.P., 1979. Tree-Ring skeleton plotting by computer. Tree-Ring Bulletin, 39: 47-59.
- Downes, G.M., Wimmer, R. and Evans, R., 2002. Understanding wood formation: gains to commercial forestry through tree-ring research. Dendrochronologia, 20 (1-2): 37-51.
- Kishan Kumar, V.S. and Tewari, V.P., 2000. Effect of lopping on the top feed production and growth of Prosopis cineraria. Bioresource Technology,  74: 165-168.
- Pinkard, E.A., 2002. Effects of pattern and severity of pruning on growth and branch development of pre-canopy closure Eucalyptus nitens. Forest Ecology and Management, 157: 217–230.
- Pinkard, E.A., Baillie, C.C., Patel, V., Paterson, S., Battaglia, M., Smethurst, P.J., Mohammed, C.L., Wardlaw, T. and Stone, C., 2006. Growth responses of Eucalyptus globulus Labill. to nitrogen application and severity, pattern and frequency of artificial defoliation. Forest Ecology and Management, 229: 378-387.
- Pourtahmasi, K., 2006. Traditional forest management and it's effect on tree rings in the northern Zagros Mountains of Iran. 7th International Conference on Dendrochronology, Beijing, China,           June 11-17, 2006. 107 p.
- Pourtahmasi, K., Parsapajouh, D., Bräuning, A., Esper, J. and Schweingruber, F.H., 2007. Climatic analysis of pointer years in tree-ring choronologies from northern Iran and neighboring high mountain areas. GEOÖKO,  28: 27-42.
- Punches, J., 2004. Tree growth, forest management and their implication for wood quality. A Pacific Northwest Extention, 8 p.
- Rinn, F., 1996. TSAP (Time series Analysis and Presentation) Version 3.0. Heidelberg, Germany. 90 p.
- Rozas, V., 2004. A dendroecological reconstruction of age structure and past management in an old-growth pollarded parkland in northern Spain. Forest Ecology and Management, 195: 205-219.
- Schweingruber, F.H., 2007. Wood Structure and Environment. Springer, Berlin; New York, 279 p.
- Schweingruber, F.H., Börner, A. and Schulze, E.D., 2006. Atlas of Woody Plant Stems Evolution, structure and environmental modifications. Springer, Berlin., 229 p.
- Vila, B., Keller, T. and Guibal, F., 2001. Influence of browsing cessation on Picea sitchensis radial growth. Forest Science, 58: 853-859.
- Vila, B., Torre, F., Martin, J.L. and Guibal, F., 2003. Response of young Tsuga heterophylla to deer browsing: developing tools to assess deer impact on forest dynamics. Trees, 17: 547-553.
- Wallmo O.C. and Schoen, J.W., 1980. Response of deer to secondary forest succession in Southeast Alaska. Forest Science, 26: 448-462.
- Wimmer, R., 2002. Wood anatomical features in tree-rings as indicators of environmental change. Dendrochronologia, 20 (1–2): 21-36.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار