بررسی برخی شرایط اکولوژیکی گونه محلب (Cerasus mahaleb (L.) miller) در جنگل های استان خوزستان (مطالعه موردی: جنگل های شهرستان باغملک)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد جنگل‌داری، دانشگاه گیلان

2 دانشیار، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه گیلان

3 استادیار، دانشکدۀ منابع طبیعی مجتمع آموزش عالی بهبهان

4 کارشناس ارشد پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

این مطالعه به‌منظور بررسی شرایط اکولوژیکی گونۀ محلب (Cerasus mahaleb)در جنگلهای شهرستان باغملکدر استان خوزستان در دو منطقه تاگک امامزاده عبداله و محبعلی انجام شد. برای این منظور از 72 قطعه نمونه به ابعاد 50×50 متر استفاده شد. با توجه به پراکندگی این گونه، روش خطی برای این مطالعه انتخاب شد. البته برای اینکه بتوانیم شرایط اکولوژیکی آن را مورد بررسی قرار دهیم، 20 خط با فاصلۀ 100 متر از یکدیگر از رودخانه و دره به سمت قله کوه پیاده شد و بر روی این خطوط قطعات نمونه 25 آری به‌روش تصادفی- سیستماتیک با فاصلۀ 150 متر پیاده شدند. در داخل هر یک از قطعات نمونه نوع گونه‌های درختی و علفی، زادآوری گونه‌های چوبی، برخی عوامل شیمیایی و فیزیکی خاک و عوامل توپوگرافی برداشت شدند. به‌منظور بررسی روابط بین گونه‌های درختی و علفی و عوامل خاکی و توپوگرافی از نرم‌افزارهای PC-Ord (روش سنجش چندبعدی غیرمتریک NMDS) و SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد که گونه محلب در ارتفاعات 1950 تا 2450 متر از سطح دریا، دامنه‌های خشک (اغلب جنوب‌غربی) و به‌طور عمده در شیب‌های 50 تا 70 و 30 تا 50 درصد گسترش دارد. متوسط pH خاک این گونه برابر با 84/7، متوسط EC خاک برابر با 08/13 دسی‌زیمنس بر متر و بافت خاک رسی، رس- لومی و شن- رسی- لومی است. زادآوری آن نیز با افزایش ارتفاع از سطح دریا افزایش می‌یابد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که گونۀ محلب بیشترین تشابه اکولوژیکی را با درختان ون (Fraxinus rotundifolia)، بادامک (Amygdalus scoparia)، انجیر کوهی (Ficus carica)، بید (Salix persica Boiss)، تا (Celtis caucasica)، زالزالک (Crataegus aronia)، شن (Lonicera nummularifolia)، کیکم (Acer monspessulanum) و ارس (Juniperus polycarpus) و کمترین تشابه اکولوژیکی را با درختان خشگ (Daphne mucronata)، بلوط ایرانی (Quercus brantii)، بنه (Pistacia mutica) و خنجوک (Pistacia khinjuk) دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation on some ecological condition of Cerasus Mahaleb (l.) Miller (Rock cherry sp.) in Khouzestan province (county baghmalek forests)

نویسندگان [English]

  • Hafeizollah Shahryari 1
  • Teymour Rostami Shahraji 2
  • Ehsan Sayad 3
  • Seddigheh Yousef Nanaei 4
1 M.Sc. student of forestry, University of Guilan
2 Associate Prof., Faculty of Natural Resources, University of Guilan
3 Assistant Prof., Academic Education Complex
4 Research Expert, Agricultural and Natural Resources Research Center of Khouzesatn
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the ecological condition  of Cerasus mahaleb, in Khouzestan province of Iran. For this 72 square plots (50×50 m) were used. At first 20 lines were allocated between valley and mountain tip at 100 m interval. Then the plots were allocated on each line by random-systematic method at 150 m interval. At each plot the associated plant cover, number of seedlings (natural regeneration of C. maheleb), soil physical and chemical properties, including pH, EC and soil particle distribution (texture) and topographical characteristics, including altitude, aspect and gradient, were studied and recorded. The collected data were analysied by PC-ORD (Nonmetric multidimensional scaling) and SPSS softwares. The results showed that the most frequency of Cerasus mahaleb was between 1950-2450 m above sea level on dry aspects (most in south-west aspect) with 50-70% and 30-50% gradient. The mean value of pH and EC were 7.84 and 13/08 ds⁄m,  respectively. Soil texture was clay, clay-loam and sandy-clay-loam. The results of this study also showed thatthe ecological condictions of Cerasus mahaleb were similar o those of Fraxinus rotundifolia, Amygdalus scoparia, Ficus carica, Salix persica, Celtis caucasica, Acer monspessulanum, Crataegus aronia, Lonicera nummularifolia and Juniperus polycarpus and there was least ecological similarity with Daphne mucronata, Quercus persica, Pistacia mutica and Pistacia khinjuk.
 

مراجع

- بی‌نام، 1387. طرح صیانت از جنگلهای زاگرس در شرق شهرستان باغملک واقع در سامان عرفی آرزو. مهندسین مشاور وزنا، 124 صفحه.
- ثابتی، ح.، 1381. جنگلها، درختان و درختچه‌های ایران. انتشارات دانشگاه یزد، 810 صفحه.
- طالبی، م.، ثاقب‌طالبی، خ. و جهانبازی گوجانی، ح.، 1385. بررسی نیاز رویشگاهی و برخی خصوصیات کمی و کیفی بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) در جنگلهای استان چهارمحال بختیاری. فصلنامۀ تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 14 (1): 79-67.
- طهماسبی، م.، 1388. بررسی شرایط رویشگاهی لرگ و محلب در استان ایلام. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 220 صفحه.
- فتاحی، م. 1373. بررسی جنگلهای بلوط زاگرس و مهمترین عوامل تخریب آن. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل و مرتع، شماره انتشار 101، 63 صفحه.
- مصداقی، م.، 1380. توصیف و تحلیل پوشش گیاهی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 287 صفحه.
- نقی‌لو، م.، 1387. بررسی آت‌‌اکولوژی درخت سفیدمازو (Quercus iberica) در جنگلهای اسالم استان گیلان. پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه گیلان.
- Burga, C.A. and Perret, R., 1998. Vegetation und Klima der Schweiz seit dem jüngeren Eiszeitalter. Ott, Thun, http://openlibrary.org/authors/ol899534AV.
- Claessens, H., Pauwels, D., Tthibaut, A. and Rondeux, J., 1999. Site index curves and autecology of ash, sycamore and cherry in Wallonia (Southern Belgium). Faculte University des Sciences Agronomiques, Unit de Gestion et Economic Forestiers, Passage des Deportes 2, 5030.72 (3): 171-182
- Herrera, C.M. and Jordano, P., 2009. Prunus mahaleb and birds: the high-efficiency seed dispersal system of a temperate fruiting tree. Ecological Monographs, 51 (2): 203-218.
- Hiamey, M. and Cery-Wilson, C., 1989. Flora of Britain and Northern Europe. ISBN 0-340-40170-2.544.
- Janisova, M., 2005. Vegetation-environment relationship in dry calcareous grassland. Ekológia (Bratislava), 24 (1): 25-44.
- Kollmann, J., 1997. Hypotheses on the regeneration niche of fleshy-fruited species in natural forest gaps and edges in central Europe.Verh. Ges. Ökol., 27: 85-91.
- Kollmann, J. and Pflugshaupt, K., 2001. Flower and fruit characteristics in small and isolated populations of a fleshy-fruited shrub. Plant Biol., 3: 62-71.
- Kollmann, J. and Pflugshaupt, K., 2005. Population structure of a fleshy-fruited species at its range edge, the case of Prunus mahaleb L. in northern switzerland. Bot. Helv., 115: 49-61.
- Sangtae, L. and Wen, J., 2009. A Phylogenetic Analysis of Prunus and the Amygdaloideae (Rosaceae) Using ITS Sequences of Nuclear Ribosomal DNA. American Journal of Botany, 88 (1): 150-160.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار