بررسی مراحل تحولی و پویایی دو جامعه گیاهی راش شرقی در جنگلهای طبیعی منطقه خیرودکنار نوشهر

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی

2 دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

مراحل تحولی و تعدد آنها در نتیجه تغییرات ساختار توده که ناشی از رشد و مراحل رویشی توده‌های جنگلی می‌باشد، مشخص می‌گردند. در هر جنگل طبیعی بر اساس مشخصات ظاهری درختان و ساختار توده، مراحل تحولی مختلف قابل تشخیص است. شناخت مراحل تحولی و روند پویایی این امکان را فراهم می‌سازد که دخالتهای جنگل‌شناسی مناسبی را اتخاذ نمود تا اصل استمرار تولید و پایداری جنگل حفظ شود. این مطالعه نیز با هدف بررسی ساختار توده‌های طبیعی و روند تحول آنها در دو راشستان مختلف در جنگلهای طبیعی، در سری چلیر جنگل آموزشی- پژوهشی دانشگاه تهران واقع در خیرودکنار نوشهر انجام گرفته است. در هر کدام از این جوامع، مراحل تحولی و ساختار آنها مورد بررسی قرار گرفت که برای انجام آن در قطعات نمونه یک هکتاری مشخصه‌های کمی و کیفی مورد اندازه گیری قرار گرفتند. نتایج حاصل از این بررسی نشان می‌دهد که کلیه مراحل تحولی (اولیه، اپتیمال و تخریب) در جامعه Rusco – Fagetum قابل تشخیص بوده ولی مرحله اپتیمال در جامعه Carpineto-Fagetum به مفهوم واقعی تحقق نیافته که این مسئله می‌تواند به‌دلیل حضور گونه‌های با سرشت اکولوژیک و دیرزیستی متفاوت باشد که فراوانی قابل‌توجهی در عرصه دارند. جامعهCarpineto –Fagetum  در مقایسه با جامعه Rusco – Fagetum  در کلیه مراحل تحولی به‌لحاظ مشخصه‌های کمی جنگل‌شناسی، در ردیف پایین‌تری قرار دارد. بنابراین می‌توان پایداری بیشتری را برای توده‌های استقرار یافته در جامعه Rusco–Fagetum  مد نظر قرار داد. این پایداری بیشتر متأثر از طول روند تحول است، چرا که این روند متأثر از آمیختگی و دیرزیستی گونه‌ها می‌باشد که در جامعه Rusco – Fagetum به‌ویژه در توده‌های خالص از این جامعه، روند تحولی طولانی‌تر می‌باشد و این امر می‌تواند در الگوی مدیریت و بهره‌برداری از عرصه تأثیرگذار باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Development stages and dynamic of two oriental beech (Fagus orientalis) communities at natural forests of Kheiroudkenar-Noshahr

نویسندگان [English]

  • Asadollah Mataji 1
  • Khosro Sagheb -Talebi 2
1 Assistant Prof., Research and Science Branch, Islamic Azad university
2 Associated Prof., Research Institute of Forests and Rangelands.
چکیده [English]

 
Considering the morphological characteries of trees and the structure of stands, different development stages could be recognized in natural untouched forests. The development stages as well as the dynamic of the stands are basic references for application and development of nature based silvicultural  interventions. The aim of this research was to study the structure, qualitative and quantitative chareateristics of the main development stages (initial, optimal and decay) in two different plant communities of oriental beech forests, in the Caspian region. For this purpose two communities of Rusco-Fagetum and Carpineto-Fagetum in the experimental forest of Tehran University (Kheyroudkenar-Noshahr) were selected. In each community three sample plots, each one ha, were established and tree spieces, diameter and height of all trees were assessed. Moreover, one transect (10*100) was selected in each sample plot and the structure (vertical and horizontal profile) of the stand was studied. Results showed that all three stages could be recognized in the pure beech community, while the optimal stage has not been occured yet in the mixed beech–hornbeam community. Distribution of stem number, basal area and volume in different diameter and height classes of all development stages are given in this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • development stage
  • Plant community
  • oriental beech
  • natural forest
  • Caspian region

مراجع

- اسلامی، ع.، 1379. بررسی ساختار طبیعی راشستانهای خالص و آمیخته در جنگلهای حوزه نکا ظالمرود. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، 92 صفحه.
- اصلی، ع. و ندیالکوف، س.ت.، 1350. بررسی سیمای توده‌های جنگلی دست نخورده راش ایران. انتشارات دانشگاه تهران، نشریه منابع طبیعی ایران، شماره 24: 27-1.
- امانی، م. و حسنی، م.، 1376. بررسی تیپولوژی توده مادری راش در جنگلهای سنگده. مجله پژوهش و سازندگی، شماره 37 : 28-4.
- دلفان اباذری، ب.، 1381. بررسی مراحل تحولی و روند پویایی در توده‌های طبیعی دخالت نشده راش در منطقه کلاردشت. پایان نامه دکتری جنگل‌داری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، 211 صفحه.
- دلفان اباذری، ب.، ثاقب طالبی، خ.، و نمیرانیان، م.، 1383. بررسی مراحل تحول طبیعی راشستانهای طبیعی در قطعات شاهد منطقه کلاردشت (لنگا). نشریه مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 12(3): 326-307.
- ساجدی، ت.، 1381. بررسی تغییرات تیپ هوموس در جنگلهای خالص و آمیخته راش، سری چلیر جنگل خیرود‌کنار. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 137صفحه.
- سرمدیان، ف. و جعفری، م.، 1380. بررسی خاکهای جنگلی ایستگاه تحقیقاتی آموزشی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران (خیرود کنار نوشهر). مجله منابع طبیعی ایران،  ویژه‌نامه سال 1380، 103صفحه.
- فلاح ، ا.، 1379. بررسی ساختار توده‌های طبیعی راش در استانهای مازندران و گلستان. رساله دکتری دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 202 صفحه.
- متاجی، ا.، 1378. بررسی ساختار و مراحل تکاملی توده‌های طبیعی در راشستانهای شمال ایران. انتشارات  دانشگاه تهران، مجله منابع طبیعی ایران، شماره 54(3):541-531.
- متاجی، ا.، 1381. طبقه‌بندی رویشگاه بر اساس جوامع گیاهی، ساختار توده و وضعیت فیزیکی و شیمیایی خاک در جنگلهای طبیعی (مطالعه موردی در خیرودکنار نوشهر). رساله دکتری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، 162 صفحه.
- Emborg, J., 1996. The structure, dynamics and light conditions of Suserup Skov, a semi-natural temperate deciduous forest in Denmark. Ph.D. thesis. The Royal Veterinary and Agricultural University, Copenhagen, 174p.
- Emborg, J., Christensen, M. and Heilmann- Clausen, J., 2000. The structure of Suserup Skov, a  near  natural temperate deciduous forest in Denmark. Forest Ecology and Management, 126: 173-189.
- Faile, A., Leme`e, G., Pontailler, J.Y., 1984. Dynamique des clairieres d`une foret inexploite`e    (r`eserves biologiques de la foret de Fontainebleau) I-Origine et e`tat actuel des ouvertures. Acta Oecologica / oecologia Generalis, 5 (1): 35-51.
- Koop, H. and Hilgen, P., 1987. Forest dynamics and regeneration mosaic shifts in unexploited beech (Fagus sylvatica ) stands at Fontainebleau (Frances), Forest Ecology and Management, 20: 135-150.
- Korpel, S., 1982. Degree of equilibrium and dynamical changes of the forest one example of natural forests of Slowakia. Acta Facultatis Forestalis, Zvolen. Czechoslovakia, 24: 9- 30.
- Korpel, S., 1995. Die Urwaelder der Westkarpaten. Gustav Ficher Verlag, Stuttgart, 310p.
- Leibundgut, H., 1993. Europaeische Urwaelder. Hauptverlag, Bern. 260p.
- Mayer, H. and Neumann, M., 1981. Struktureller und Entwicklungs dynamischer Vergleich der Fichten– Tannen – Buchen – Urwaelder Rothwald / Niederostereich und Corkova Uvala / Kroation. Forstwiss. Centralblatt, 100: 111-132.
- Sagheb–Talebi, Kh. and Schuetz, J. Ph., 2002. The structure of natural oriental beech (Fagus orientalis) forests in the Caspian region of Iran and potential for application of the group selection system. Forestry, Vol. 75, No 4: 465-472.
- Watt, A. S., 1925. On the ecology of British beechwoods with special reference to their regeneration. Part II, sections II and III: The development and structure of beech communities on the Sussex Downs (continued). J. Ecol. 13: 27-73.
- Watt, A.S., 1947. Pattern, process in the plant community. J. Ecol. 35(1): 1-17. 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار