تأثیر آتش‌سوزی جنگل بر رویش قطری گونه‌های راش و ممرز (مطالعه موردی: جنگل خیرود)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه

2 دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

منطقه مورد مطالعه واقع در سری چلیر جنگل آموزشی- پژوهشی خیرود در سال 1377 دچار حریق سطحی با شدت زیاد گردید و پس از گذشت 7 سال از وقوع آتش‌سوزی، به‌منظور بررسی اثر آتش‌سوزی بر رویش قطری درختان راش و ممرز اقدام به انجام این تحقیق شد. بعد از پیمایش سراسر مناطق سوخته و شاهد، تعداد 60 نمونه مغزی با استفاده از مته سال‌سنج، از دو گونه راش و ممرز (هرکدام 15 نمونه در هر یک از دو منطقه) تهیه گردیده و پهنای دایره‌های سالیانه مربوط به سالهای مختلف در هر نمونه اندازه‌گیری شد. مقادیر بدست‌آمده به‌تفکیک سالهای قبل و بعد از آتش‌سوزی و همچنین همبستگی آنها با داده‌های اقلیمی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که آتش‌سوزی سطحی اتفاق افتاده در این توده جنگلی تأثیر معنی‌داری بر رویش قطری راش نداشته، اما باعث افزایش معنی‌دار آن در ممرز گردیده است. همچنین میزان پهنای دایره‌های سالیانه در سالهای قبل از آتش‌سوزی با داده‌های اقلیمی همبستگی معنی‌دار داشته، درصورتی‌که در سالهای بعد از آن همبستگی مشاهده نگردید. بنابراین، ریشه تغییرات را می‌توان در عوامل دیگری به‌غیر از اقلیم مانند آتش‌سوزی جستجو کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of forest fire on diameter growth of beech (Fagus orientalis Lipsky) and hornbeam (Carpinus betulus L.): a case study in Kheyroud forest

نویسندگان [English]

  • Abbas Banj Shafiei 1
  • Moslem Akbarinia 2
  • Gholam Ali Jalali 2
  • Ahmad Alijanpour 1
1 Assistant Prof., Faculty of Natural Resources, University of Urmia
2 Associate Prof., Faculty of Natural Resources, University of Tarbiat modares
چکیده [English]

The study area is located in Kheyroud forest which was burned in 1998. This study was carried out to evaluate forest fire effect on diameter growth of beech (Fagus orientalis L.) and hornbeam (Carpinus betulus L.) after 7 years. After surveying whole burned and control area, 60 cores using increment borer were provided from both beech and hornbeam (15 cores were provided for each species in each area). Then sample’s ring growth width was measured. Statistical analysis was conducted on data which classified in years before and after fire. Furthermore, correlation between ring growth width and climatic data was tested. Results showed that the surface fire didn’t affect on beech but hornbeam ring growth was increased significantly. The correlation within ring growth width and climatic data had been recognized before fire but there was no correlation with years after that. Thus, other factors excluding climate such as fire could be considered as the change reasons.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ring growth width
  • Diameter growth
  • beech
  • hornbeam
  • forest fire
  • Kheyroud forest

مراجع

- بی‎نام، 1381. سالنامه آماری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان مازندران، سال 1381. 156 صفحه.
- صالحی، ع.، 1383. بررسی تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در ارتباط با ترکیب پوشش درختی و عوامل توپوگرافی در بخش نم‌خانه جنگل خیرودکنار. رساله دکتری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 146 صفحه.
 -لطفی جلال‌آبادی، ع.، 1378. بررسی اثرهای جنگل‌شناسی آتش‌سوزی در جنگل خیرودکنار. جلسه بحث کارشناسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 44 صفحه.
- Abbott, I. and Loneragan, O., 1983. Influence of Fire on Growth Rate Mortality and Butt Damage in MediterraneanForest of Western Australia. For. Ecol. Manage., 6: 139-153.
- Adams, A.S. and Rieske, L.K., 2001. The Effects of Fire on Oak Seedling Growth and Herbivore Interactions. For. Sci., 47(3): 331-337.
- Amorini, E., Biocca, M., Manetti, M.C., and Motta, E., 1996. A dendroecological study in a declining oak coppice stand. Ann. Sci. For., 53: 731-742.
- Arthur, M.A., Parately, R.D. and Blankenship, B.A., 1998. Single and Repeated Fires Affect Survival and Regeneration of Woody and Herbaceous Species in an Oak-PineForest. Journal of the Torrey Botanical Club., 125: 225-236.
- Badeau, V., Dupouey, J.L., Becker, M. and Picard, J.F., 1995. Long-term growth trends of Fagus sylvatica L. in northeastern France. A comparison between high and low density stands. Acta Ecologica, 16(5): 571-583.
- Barnes, B.V., Zak, D.R, Denton, S.R. and Spurr, S.H., 1998. Forest Ecology. John Wiley and Sons, USA, 774 p.
- Boerner, R.E.J., Lord, T.R. and Peterson, J.C., 1988. Prescribed Burning in the Oak-pineForest of the New Jersey Pine Barrens: Effects on Growth and Nutrient Dynamics of Two Quercus Species. Am. Midl. Nat., 120: 108-119.
- Brandini, P., Cantiani, M.G., Martinelli, N., Pignatelli, O. and Tabacchi, G., 1994. Climate-radial growth relationships in spruce. Preparing a model in the Valle di Fiemme (Trentino, Italy). ISAFA Comunicazioni di ricerca, 94(2): 37-52.
- Cherubini, P., Piussi, P. and Schweingruber, F.H., 1996. Spatiotemporal growth dynamics and disturbances in a subalpine spruce forest in the Alps: a dendroecological reconstruction. Can. J. For. Res., 26: 991-1001.
- Cherubini, P., Dobbertin, M. and Innes, J.L., 1998. Potential sampling bias in long-term forest growth trends reconstructed from tree ring: a case study from the Italian Alps. For. Ecol. Manage., 109: 103-118.
- Devall, M.S., Parresol, B.R. and Wright, J., 1995. Dendroecological analysis of Corida alliodora, Pseudobombax setenatum and Annona spraguei in central Panama. Iawa Journal, 16(4): 411-424.
- Fabbio, G., 1992. Dinamica della popolazione arborea in un ceduo di cerro in invecchiamento. Annali Istituto Sperimentale per la Selvicoltura, XXIII: 41-72.
- Fritts, H.C., 1976. Tree rings and climate. London, Academic Press, 567 p.
- Fule, P.Z., Laughlin, D.C. and Covington, W.W., 2005. Pine-OakForest Dynamics Five Years after Ecological Restoration Treatments, Arizona, USA. For. Ecol. Manage., 218: 129-145.
- Guinto, D.F., House, A.P.N., Xu, Z.H. and Saffigna, P.G., 1999. Impacts of Repeated Fuel Reduction Burning on Tree Growth, Mortality and Recruitment in Mixed Species Eucalypt Forests of Southeast Queensland, Australia. For. Ecol. Manage., 115: 13-27.
- Kruger, E.L. and Reich, P.B., 1997a. Responses of Hardwood Regeneration to Fire in Mesic Forest Openings. I. Post-Fire Community Dynamics. Can. J. For. Res., 27: 1822-1831.
- Kruger, E.L. and Reich, P.B., 1997b. Responses of Hardwood Regeneration to Fire in Mesic Forest Openings. II. Leaf Gas Exchange, Nitrogen Concentration, and Water Status. Can. J. For. Res., 27: 1832-1840.
- Kruger, E.L. and Reich, P.B., 1997c. Responses of Hardwood Regeneration to Fire in Mesic Forest Openings. III. Whole Plant Growth, Biomass Distribution and Nitrogen and Carbohydrate Relations. Can. J. For. Res., 27: 1841-1850.
- Meyer, F.D. and Braker, O.U., 2001. Climate response in dominant and suppressed spruce trees, Picea abies (L) Karst., on a subalpine and lower montane site in Switzerland. Ecoscience, 8 (1): 105-114.
- Motta, R., Nola, P. and Piussi, P., 1999. Structure and stand development in a mixed Norway spruce (Picea abies (L.) Karst.), larch (Larix decidua Mill.) and stone pine (Pinus cembra L.) stand in Paneveggio (Trento, Italy). Dendrochronologia, 16: 57-73.
- Nola, P., 1991. Primo approccio alla dendroclimatologia della quercia (Quercus robur L. , Quercus petraea (Mattuschka) Liebl.) in pianura Padana (Italia settentrionale). Dendrochronologia, 9: 71-94.
- Oechel, W.C. and Hastings, S.J., 1983. The Effects of fire on Photosynthesis of Chaparral Resprouts: Mediterranean-type Ecosystems. In: Kruger, F.J., Mitchell, D.T. and Jarvis, J.U.M. (eds.) Ecol. Stud., 43: 274-285.
- Reich, P.B., Abrams, M.D., Ellsworth, D.S., Kruger, E.L., and Tabone, T.J., 1990. Fire Affects Ecophysiology and Community Dynamics of Central Wisconsin Oak Forest Regeneration. Ecology, 71: 2179-2190.
- Rieske, L.K., Housman, H.H., Arthur, M.A., 2001. Effects of Prescribed Fire on Canopy Foliar Chemistry and Suitability for an Insect Herbivore. For. Ecol. Manage., 160: 177-187.
- Schweingruber, F.H., 1988. Tree rings. Basics and applications in dendrochronology. Dortrecht: Reidel, 276 p.
- van den Brakel, J.A. and Visser, H., 1996. The influence of environmental conditions on tree-ring series of Norway spruce for different canopy and vitality classes. Forest Science, 42(2): 206-218.
- Wareing, P.F., Khalifa, M.M., and Treharne, K.J., 1968. Rate-limiting Processes in Photosynthesis at Saturating Light Intensities. Nature (London), 220: 453-457.
- Zarnovican, R. and Laberge, C., 1994. Survey of the effects of forest drainage operations: Climate and volume increment of black spruce and tamarack at Saint-Anaclet. Information Report LAU-X 108E, Natural Resources Canada, CanadianForest Service – Quebec Region: 24 p.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار