%0 Journal Article %T توان گونه‌‌های جنگلی بلوط (.Quercus spp) و پسته وحشی (.Pistacia atlantica Desf) در جذب ذرات ریزگرد %J تحقیقات جنگل و صنوبر ایران %I مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور %Z 1735-0883 %A مرادی, ایوب %A طاهری آبکنار, کامبیز %A شعبانیان, نقی %A افشار محمدیان, منصور %D 2021 %\ 09/23/2021 %V 29 %N 3 %P 273-284 %! توان گونه‌‌های جنگلی بلوط (.Quercus spp) و پسته وحشی (.Pistacia atlantica Desf) در جذب ذرات ریزگرد %K جذب ذرات %K جنگل‌های زاگرس %K درختان جنگلی %K طوفان ریزگرد %R 10.22092/ijfpr.2021.356258.2023 %X طوفان‌‌های گردوغبار، منبع عمده ذرات جامد در جهان هستند که تأثیر قابل‌توجهی بر آلودگی هوا، سلامت انسان و محیط‌زیست دارند. برگ‌های گیاهان نه‌تنها با جذب ذرات معلق موجود در هوا، کیفیت آن را بهبود می‌دهند، بلکه تحت تأثیر انباشت ذرات ریزگرد روی خود نیز هستند. هدف از پژوهش پیش‌رو، ارزیابی مقدار جذب ریزگردها توسط برگ گونه‌‌های‌‌ غالب درختی شامل بلوط ایرانی (Quercus Brantii Lindl.)، وی‌‌ول (Q. libani Oliv.)، مازودار (Q. infectoria Oliv.) و پسته وحشی (Pistacia atlantica Desf.) در جنگل‌های زاگرس شمالی بود. به‌این‌منظور با استفاده از یک شبکه آماربرداری منظم تصادفی در جنگل‌های شهرستان مریوان در استان کردستان از خاک منطقه، برگ درختان و ریزگرد رسوب‌یافته روی آن‌ها نمونه‌برداری شد. فراساختار برگ گونه‌‌های مذکور توسط میکروسکوپ الکترونی بررسی شد. عناصر موجود در خاک منطقه و ریزگرد رسوب‌یافته روی برگ درختان به‌تفکیک گونه‌های مورد مطالعه با استفاده از سیستم EDS (Energy Dispersive X-ray Spectroscopy) و دستگاه جذب اتمی ارزیابی شدند. درنهایت، توان هر هکتار جنگل در جذب ریزگرد برآورد شد. نتایج نشان داد که ساختار ریخت‌شناختی برگ‌های هر سه گونه بلوط و نیز پسته وحشی به‌طور کامل با یکدیگر متفاوت هستند. این تفاوت‌‌ها، نقش متمایزی در رسوب ریزگرد روی برگ درختان ایفا می‌‌کنند. بیشترین مقدار جذب ریزگرد توسط برگ در بلوط ایرانی (012/0 گرم در هر برگ) و سپس، در مازودار (006/0 گرم در هر برگ) و وی‌‌ول (005/0 گرم در هر برگ) مشاهده شد، درحالی‌که کمترین مقدار این متغیر مربوط به پسته وحشی (0015/0 گرم در هر برگ) بود. مقدار ریزگرد رسوبی در یک هکتار از جنگل‌های مورد مطالعه با موجودی خوب (400 اصله در هکتار) 7/87 کیلوگرم برآورد شد. نتایج آزمایش EDS نشان داد که عناصر رادیواکتیو، سنگین، سمی و خطرناک در نمونه‌‌های خاک وجود نداشتند. یافته‌های این پژوهش بیانگر نقش خوب درختان جنگلی در پالایش هوای آلوده از ریزگرد و نیز توان متفاوت گونه‌‌های مورد مطالعه برای جذب آن هستند. %U https://ijfpr.areeo.ac.ir/article_125685_4ed1c7f2aca40862004b2a08c3891330.pdf