ارائه مدلی برای طراحی نمایه‌ها و نشانگرهای مدیریت پایدار جنگل‌های زاگرس (مطالعه موردی: جنگل‌های بخش فیروزآباد استان کرمانشاه)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت‌ علمی، دانشگاه جامع علمی- کاربردی، واحد استانی خراسان رضوی، مشهد، ایران

2 استادیار، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

3 عضو هیئت‌ علمی، دانشگاه جامع علمی- کاربردی، تهران، ایران

چکیده

با توجه به اهمیت جنگل‌های زاگرس و لزوم پایداری آن‌ها، ضرورت دارد تا نمایه‌ها و نشانگرهای مدیریت پایدار متناسب با این جنگل‌ها معرفی شوند. برای اجرای این پژوهش، جنگل‌های بخش فیروزآباد در محدوده شهرستان کرمانشاه انتخاب شد. منطقه مورد مطالعه به‌روش علت- معلولی دیپیسیر (DPSIR) پیمایش و تحلیل شد تا شناخت کامل‌تری از روابط پدیده‌ها و موضوعات به‌دست آید. سپس، بر اساس روش بالا به پایین، سری‌های نمایه‌ها و نشانگرهای موجود در مناطق مختلف جهان بررسی شد و از فرآیند IRENA در طراحی نمایه‌ها و نشانگرهای مدیریت پایدار استفاده شد. لیست اولیه نمایه‌ها و نشانگرها در اختیار 30 نفر از دست‌اندرکاران حوزه منابع طبیعی و محیط زیست قرار گرفت و نشانگرها بر اساس مقیاس لیکرت امتیازدهی شدند. پس از محاسبه میانگین و وزن نسبی امتیازات، لیست نهایی نمایه‌ها و نشانگرها تهیه شد. نتایج فرآیند دیپیسیر نشان داد که مهم‌ترین نیروهای پیش‌ران در جنگل‌های مورد مطالعه به‌ترتیب عبارت بودند از فقر، ناکافی بودن فرصت‌های شغلی و عدم دسترسی به دانش و فناوری‌های جدید. در این پژوهش، پنج نمایه و 30 نشانگر معرفی شدند. نتایج امتیازدهی دست‌اندرکاران نشان داد که مهم‌ترین و کم‌اهمیت‌ترین نمایه‌ها به‌ترتیب چهارچوب‌های قانونی، تشکیلاتی و عرفی برای مدیریت جنگل‌ها (با وزن نسبی 0/819) و وسعت و درصد سطح بوم‌سازگان‌های منطقه (با وزن نسبی 0/65) بودند. مهم‌ترین نشانگرهای منطقه در نمایه پنج (مهمترین نمایه)، وجود راه‌کارهایی برای رفع اختلافات بین بهره‌برداران در مورد چرای دام، برداشت محصولات غیرچوبی و غیره، میزان پیروی از عرف و رسوم محلی در بهره‌برداری از زمین‌ها و منابع طبیعی منطقه بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Providing a model for designing the criteria and markers for sustainable management of Zagros forest (Case study: Firouzabad forests of Kermanshah)

نویسندگان [English]

  • Morteza Tashakori Ghoozhdi 1
  • Maziar Heidari 2
  • Ali Masoumian Kaleshtari 3
1 Member of Scientific Board, University of Applied Science and Technology, Khorasan Razavi Affiliate, Mashhad, Iran
2 Assistant Prof., Forests and Rangelands Research Department, Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sanandaj, Iran
3 Member of Scientific Board, University of Applied Science and Technology, Tehran, Iran
چکیده [English]

    According to the importance of Zagros forests and their sustainability, it is necessary to introduce sustainability management indicators being appropriate to these forests. For this purpose, forests of Firoozabad district belonging to Kermanshah were selected. The study area was screened and analyzed by DPSIR method to obtain a complete understanding of the relationship between phenomena and subjects. Then, based on the TOP Down method, the series of criteria and markers in different regions of the world were investigated. Indicator Reporting on the Integration of Environmental Concerns into Agricultural Policy (IRENA) was used to design the criteria and markers for sustainable management of Zagros forests. The initial list of markers and criteria was prepared by local stakeholders (A total of 30 people) using Likert scale. After calculating the mean and relative weight of scores, the final list of criteria and markers was prepared. The results of DPSIR process showed that the most important driving forces in the studied area were: poverty, inadequate job opportunities and loss of access to new knowledge and technologies. In our study, 5 criteria and 30 markers were introduced. Results showed the most important and the least important criteria in study area were legal and customary frameworks for forest management (with relative weight of 0.819) and extent and area percent of regional ecosystems (with relative weight of 0.65). The most important markers of the 5th criteria (the most important criteria) were the existence of solutions for eliminating disparities between farmers regarding grazing livestock, harvesting non-wood products and the rate of compliance with local customs in the exploitation of land and natural resources in the area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Middle Zagros
  • Likert scale
  • TOP Down method
  • DPSIR
  • Stakeholders

مراجع

- Bossel, H., 1999. Indicators for sustainable development: Theory, method, applications. A report to the Balaton group. International Institute for Sustainable Development, Winnipeg, Canada, 124p.
- Carr, E.R., Wingard, P.M., Yorty, S.C., Thompson, M.C., Jensen, N.K. and Roberson, J., 2007. Applying DPSIR to sustainable development. International Journal of Sustainable Development and World Ecology, 14(6): 543-555.
- Farrell, E.P., Führer, E., Ryan, D., Andersson, F., Hüttl, R. and Piussi, P., 2000. European forest ecosystems: building the future on the legacy of the past. Forest Ecology and Management, 132(1): 5-20.
- Fürstenau, C., Badeck, F.W., Lasch, P., Lexer, M.J., Lindner, M., Mohr, P. and Suckow, F., 2007. Multiple-use forest management in consideration of climate change and the interests of stakeholder groups. European Journal of Forest Research, 126(2): 225-239.
- Ghazanfari, H., 2004. Study of growth and diameter distribution, in order to preparing the forest regulation methods in Baneh region (Case study of Havareh- khole). Ph.D. thesis, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Tehran, 86p (In Persian).
- Goleij, A., Hasanzad Navroodi, E., Mohammadi Limaei, S. and Jokar, M., 2016. Determination criteria and indicators for sustainable forest management based on the views of experts and local people (Case study: Asalem Forests, north of Iran). Iranian Journal of Forest, 8(3): 365-379 (In Persian).
- Haidari, M., Lotfalian, M, Tashakori, M. and Valipour, A., 2016. Investigating the local utilization of forest in north Zagros (Case study: Baneh Region). Iranian Journal of Forest, 8(3): 313-331 (In Persian).
- Howell, C.I., Wilson, A.D., Davey, S.M. and Eddington, M.M., 2008. Sustainable forest management reporting in Australia. Ecological Indicators 8(2): 123-130.
- Imani Rastabi, M., Jalilvand, H. and Zandebasiri, M., 2015. Assessment of socio-economic criteria and indicators in monitoring of Kalgachi lordegan forest management plan. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 23(2): 199-208 (In Persian).
- Moradi, Gh., Feghhi, J., Zobeiri, M. and Vacik, H., 2016. Evaluation of sustainable management indicators in Bagheshadi protected area. Journal of Natural Environment, 69(1): 197-210 (In Persian).
- Nazariani, N., Fallah, A., Lotfalian, M. and Imani Rastabi, M., 2015. The most important criteria and indicators of production capacity and legal functions and frameworks (Case study: Namju area, Kuhdasht). Proceedings of National Conference on New Ideas in the Agriculture, Environment and Tourism. Ardabil, Iran, 20 Dec. 2015: 80-86 (In Persian).
- Nazariani, N., Fallah, A., Lotfalian, M. and Imani Rastabi, M., 2018. Stakeholders' analysis to assessment indicators of sustainable management of forests (Case study: Lorestan Province, Kuhdasht County). Journal of Wood and Forest Science and Technology, 25(1): 117-132 (In Persian).
- Rametsteiner, E., 2001. SFM indicators as tools in political and economic contexts- actual and potential roles: 107-131. In: Raison, R.J., Brown, A.G. and Flinn, D.W (Eds.). Criteria and Indicators for Sustainable Forest Management. IUFRO 7 Research Series, CABI Publishing, New York, 427p.
- Rawat, T.S., Menaria, B.L., Dugaya, D. and Kotwal, P.C., 2008. Sustainable forest management in India. Current Science, 94(8): 996-1002.
- Tiryana, T., 2005. Assessment of sustainable Forest Management using fuzzy rule-based model. M.Sc. thesis, International Institute for Geo-information Science and Earth Observation, Enschede, Netherlands, 107p.
- Webb, N.P., Stokes, C.J. and Marshall, N.A., 2013. Integrating biophysical and socio-economic evaluations to improve the efficacy of adaptation assessments for agriculture. Global Environmental Change, 23(5): 1164-1177.
- Wolfslehner, B., Rammer, W. and Lexer, M.J., 2008. Multi-Criteria decision analysis in sustainability impact assessment of forestry wood chains- concepts and implementation. In: Dilly, O. and Helming, K. (Eds.). Abstracts of International Conference on Impact Assessment of Land Use Changes. Berlin, Germany, 6-9 Apr. 2008: 235-236.
- WWAP (World Water Assessment Programme), 2003. Water for people, water for life. The United Nations world water development report 1, UNESCO and Berghahn, Paris and London, 36p. Available at: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000129556
- Xiong, H.B. and Liu, J., 2009. Application of the DPSIR model in the evaluation of ecological sustainable development in Anhui Province. Journal of Hefei University of Technology (Natural Science), 32(3): 305-309.
- Zandebasiri, M. and Parvin, T., 2012. Investigation on importance of Near East Process’s criteria and indicators on sustainable management of Zagross forests (Case study: Tange Solak Water Catchment, Kohgiloye and Boyer Ahmad province). Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 20(2): 204-216 (In Persian).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار