بررسی فنولوژی ارقام مختلف صنوبر در کلکسیون پایه مادری ایستگاه تحقیقاتی کرج مرکز تحقیقات البرز در سال‌های 1376 و 1377

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تحقیقات صنوبر و درختان سریع‌الرشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور،‌تهران، ایران

2 عضو هیئت علمی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران

3 عضو هیئت علمی، دانشکده منابع‌ طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت‌مدرس، نور، ایران

4 عضو هیئت علمی، گروه تحقیقات صنوبر و درختان سریع‌الرشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور،‌تهران، ایران

چکیده

اولین گام در طراحی و اجرای طرح‌های تحقیقاتی، کسب اطلاعات اولیه و زیربنایی است. انجام مطالعات فنولوژیکی ارقام مختلف صنوبر اطلاعات لازم جهت اجرای بسیاری از طرح‌های تحقیقاتی صنوبر را در اختیار محققان ذیربط قرار می‌دهد. در این بررسی نسبت به مشاهده و ثبت زمان ظهور پدیده‌های حیاتی گل، برگ، رسیدن بذر و پراکنش آن و خزان برگ‌ها در تعداد 30 رقم از صنوبرهای کلکسیون پایه مادری کرج و نیز حداکثر و حداقل دمای روزانه در طول فصل رویش سال‌های 1376 و 1377 اقدام گردید. نتایج به‌دست آمده ازانجام این مطالعات و بررسی‌ها نشان می‌دهند که فعالیت حیاتی در انواع صنوبرها در محدوده زمانی اوایل اسفندماه یا پایان فروردین‌ماه شروع شده و در اواسط آبان‌ماه یا پایان آذرماه خاتمه می‌یابد. ظهور پدیده‌های حیاتی در کلن‌های مختلف صنوبر در زمان‌های متفاوتی انجام می‌شود و اختلاف زمانی در مورد ظهور هر یک از پدیده‌ها از چند روز تا چند هفته متغیر می‌باشد. این اختلاف زمانی در ظهور پدیده‌ها، بین گونه‌های مختلف و نیز بین کلن‌های یک گونه وجود داشته است. آغاز فعالیت حیاتی در ابتدای فصل رویش تابع درجه حرارت هوا می‌باشد و چون دمای هوا (حداکثر، متوسط و حداقل) در ماه‌های اولیه رویش سال 1377 نسبت به زمان مشابه در سال پیش بیشتر بوده است، بنابراین ظهور پدیده‌های حیاتی در صنوبرهای مختلف  در این سال یک هفته زودتر ازسال 1376 آغاز گردیده است و این در حالی است که پدیده خزان بیشتر تحت تأثیر فتوپریود و دماهای حداقل بوده و با کوتاه شدن طول روز و کاهش دما از اواسط شهریور تا اواسط مهرماه، تغییر رنگ و ریزش برگ‌ها در ارقام مختلف صنوبر آغاز شده است. به‌طور کلی، اختلاف زمانی در ظهور پدیده‌های حیاتی و نیز طول دوره هر پدیده در کلن‌های مورد مطالعه در سال 1377 کوتاه‌تر از سال 1376 بوده است. ارقام مورد بررسی براساس طول دوره فعالیت حیاتی گروه‌بندی گردیده‌اند. کلن‌هایی همچون P.e.arges grandis  و P.e.gelrica از دوره فعالیت حیاتی کوتاهی برخوردار بوده‌اند و کلن‌هایی مانند P.caspicap ،P.d69/55 و P.n.betulifolia دوره فعالیت طولانی‌تری داشته‌اند که این مورد یکی از متغیرهای مهم جهت انتخاب کلن برای مناطق مختلف آب وهوایی کشورمان می‌باشد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation on phenolory of different poplar clones in collection at Karaj research station during 1997 & 1998 period

نویسندگان [English]

  • Rafatollah Ghasemi 1
  • Adel Jalili 2
  • Moslem Akbarinia 3
  • Ali Reza Modir-Rahmati 4
1 Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
2 Member of Scientific Board, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
3 Member of Scientific Board, Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat modares University, Noor, Iran
4 Member of Scientific Board, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
چکیده [English]

The prerequist in planning and implementing any research project is possession of preliminary and basic data and information. Phenological information are required by researchers of various poplar trees research projects. The purpose of this study was to obtain and collect such essential information. In this study the phenology of 30 Poplar clones at Karaj collection during 1997 and 1998 were studied. Factors such as anthesis, foliation, seed ripeness, defoliation, daily minimum and maximum temperature at the site were considered. The results of this study may be summarized as follows:
Living activity of various poplar clones starts in the period between early Mars until late April and ends up between middle of November until late December. The time difference of few days up to few weeks exist in the appearance of various life phenomenas. Initiation data for poplar living activities at the start of growth season depends on the daily temperature. Therefore due to the fact that mean, minimum and maximum temperature of early period of growth season in 1998 was higher than relevant temperature for 1997, life phenomenas of this year appeared one week earlier than 1997. However defoliation is mostly influeneced by photoperiod and minimum temperature and as a result of shortening the daylight time and dropping the temperature from middle of September up to middle of October, leaf color changes and sheding of different poplar clones starts. Furtheremore time difference of the appearance of living phenomenas and period of any phenomenas in different poplar clones was shorter in 1998 compared to 1997. Investigated poplar clones were groupped based on living activities periods. These clones such as P. e. arges grandis and P. e. marilandica with short growth periods are suitable for cold regions and clones such as P. d. 69/55 and P. e. triplo with longer growth periods are suitable for planting in the warmer regions of our country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Populus
  • phenology
  • Clone
  • collection
  • flower appearance
  • seed ripeness
  • defoliation
1- جلیلی، عادل. علیرضا مدیررحمتی و عبدالرحمن حسین‌زاده. 1374. نگرشی کلی بر تحقیقات صنوبر در ایران. گزارش فعالیت‌های بخش‌های تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، 32 صفحه.
2- جوانشیر، کریم، رامین رحمانی، انوشیروان شیروانی و فرشاد یزدیان. 1376. بررسی فنولوژی درختان جنگلی و الگوی تغییرات دما در جنگل‌های خیرودکنار خزر. مجله منابع طبیعی، نشریه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، ص: 29-42.
3- خاتم‌ساز، محبوبه. 1363. فنولوژی درختان و درختچه‌های آربوراتم نوشهر. موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، نشریه شماره 45.32 صفحه.
4- رحمانی، رامین. 1371. بررسی فنولوژی درختان جنگلی در منطقه خیرودکنار. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 155 صفحه.
5- طباطبایی، محمد. 1364. چوب صنوبرها و امکانات کاربرد آن در صنایع. مجموعه مقالات ارائه شده در سمینار اهمیت صنوبر، انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. نشریه شماره 45، صفحه 133.
6- لطیفی، میرفتح‌الله. 1361. تحقیق در تجدید حیات جنگل‌های بحر خزر (ترجمه گزارش نهایی P.F.Burgess). موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، نشریه شماره 31، 68 صفحه.
7- Archibold, O. W. 1995. Ecology of world vegetation. Published by Department of Geography University of Saskatchewan, Saskatoon, Canada, P.510.
8- Froehlich, H.J. und W. Grosscurth. 1973. Zuchtung, Anbau und Leistung der Pappeln.Sauerlanders Verlag, Frankfurt/MAIN. PP.97-110
9- Kohan, S. 1963. Results of phenological investigation of poplars on comparative trail plots in E. Slovakia. Ved. Prace Vyskum. Ust. Lesn. Hosp. Bansk. Stive. 4(121-37).
10- Krall, J, 1971. Poplars data on their phenology and growth in Uruguay. Bol. Dep. for Uruguay No. 17:8-18
11- Vogl, M. 1966. Leaf-fall and autumn translocation in leaves of poplar. Arch.    Forstw. 15(5/6): 641-651.