مطالعه عملکرد 9 مبدأ جغرافیایی بلندمازو (Quercus castaneifolia) در غرب استان گیلان

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته رشته جنگل‌داری دانشگاه گیلان

2 استادیار گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان

3 عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان

4 عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

5 کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان

چکیده

تنوع ژنتیکی درون‌گونه‌ای ناشی از تنوع جغرافیایی، یکی از عوامل مهم در اصلاح درختان جنگلی است. بنابراین برای اصلاح هر یک از گونه‌های جنگلی که در جنگل‌کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد، مطالعه میزان تنوع ژنتیکی و قابلیت تغییرپذیری آن کاری ضروری است. گونه بلندمازو که یکی از باارزشترین گونه‌های جنگلی شمال کشور است به‌دلیل بهره‌برداریهای بی‌رویه به‌شدت مورد تخریب قرار گرفته است. برای توسعه و ایجاد جنگلهای دست‌کاشت این گونه، یکی از مطالعات پایه‌ای برای اصلاح گونه بلندمازو، مطالعه تنوع جغرافیایی است که در قالب آزمایشهای پراوننس قابل انجام است. برای انجام این آزمایش، بذرهای بلند‌مازو از 9 منطقه در غرب استان گیلان، جمع آوری شده و در پارسل 5 سری 15 شفارود در یک طرح آماری بلوکهای تصادفی کاشته شد. مشخصه‌های ارتفاع، قطر و زنده‌مانی، برای مقایسه پراوننسها بررسی شد. این مطالعه نشان داد که بین پراوننسها در مشخصه‌های فوق اختلاف معنی‌دار وجود دارد. میانگین رشد ارتفاعی سالانه 9 پراوننس بررسی شده، از 24 سانتیمتر تا 43 سانتیمتر بوده است. 4 پراوننس (1، 2، 3 و 9) بهترین رشد ارتفاعی را نشان داده اند. قطر برابرسینه پراوننسها بین 6/0 و 9/1 سانتیمتر بوده و پراوننسهای 1 و 2 و 9 بیشترین قطر برابرسینه را دارا هستند. نرخ زنده‌مانی پراوننسهای بررسی شده، از 52% تا 86% متفاوت بوده و نتایج تجزیه واریانس نشان می‌دهد که تفاوت، در نرخ زنده‌مانی، در سطح 01/0 معنی‌دار است. نرخ زنده‌مانی کلی آزمایش بیش از 77% است؛ پراوننسهای 1 و 7 از نرخ زنده‌مانی پایینی برخوردار هستند; درحالی‌که نرخ زنده‌مانی بقیه پراوننسها از میانگین کلی زنده‌مانی (77%) بیشتر است. پراوننس بره‌کوه از لحاظ رشد ارتفاعی، قطر و زنده‌مانی بهترین عملکرد را در بین همه پراوننسها نشان می‌دهد و می‌تواند منبع بذر مناسبی برای جنگل‌کاریهای آینده باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of 9 Oak (Quercus castaneifolia) provenances performance in west of Guilan province

نویسندگان [English]

  • Sooran Naghshi 1
  • Taymoor Rostami Shahraji 2
  • Baytollah Amanzadeh 3
  • Mahmood Dastmalchi 4
  • Zoghali Siahipour 4
  • Arsalan Hemmati 5
1 Guilan University
2 Guilan University
3 Agriculture & Natural Resources Research Center of Guilan province
4 Research Institute of Forests & Rangelands
5 Agriculture & Natural Resources Research Center of Guilan province Research Institute of Forests & Rangelands
چکیده [English]

     Genetic variation within population as a result of geographical variation is one of the important factors in forest tree improvement. Therefore investigation of genetic variation rate and its variability is necessary for each species that is used in reforestation. Quercus castaneifolia is one of the valuable forest species in Northern Iran that are exposed to danger because of inclement utilization severely. One of basic studies for improvement of Quercus castaneifolia and using it in reforestation programs is investigation of geographical variation that is performable in provenance experiment. For this study seeds of Quercus castaneifolia from 9 region in west of Guilan province are used and were planted in randomized complete block design in parcel 5 of district 15 of ShafaroodForest. Height, diameter and survival of provenances investigated in this study showed that there were significant differences between provenances in mentioned parameters. Means of annual height growth of 9 studied provenances varied from 24 cm to 43 cm. Provenances 1, 2, 3 and 9 had the best height growth. D.B.H of provenances was between 0.6 cm and 1.9 cm, where and provenances 1, 2 and 9 had the most D.B.H. Survival rate of studied provenances was between 52% and 86%. Result of ANOVA showed that there was a significant difference in survival rate (p<0.01).The overall trial survival rate provenances were over 77% and were higher than mean of survival rate. Barekoh (2) had the best performance in height growth, diameter and survival between all provenances. It can be a suitable seed source for future plantation in this area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • provenance test
  • Genetic variation
  • Growth
  • Quercus castaneifolia
  • Guilan

مراجع

- بی‌نام، 1380. مطالعه جوامع گیاهی مناطق رویشی هیرکانی، مجموع مقالات همایش ملی مدیریت جنگلهای شمال کشور و توسعه پایدار. سازمان جنگلها و مراتع کشور. نشر گستر: 344-323.
- رسانه، ی.، مشتاق‌کهنمونی، م.ح. و صالحی، پ.، 1380. بررسی کمی و کیفی جنگلهای شمال کشور. مقالات همایش ملی مدیریت جنگلهای شمال کشور و توسعه پایدار، سازمان جنگلها و مراتع کشور، نشرگستر: 79-55.
- رستمی‌شاهراجی، ت.، 1379. اصلاح درختان جنگلی، درسنامه، انتشارات دانشگاه گیلان.72 صفحه.
ـ میرکاظمی، س. ز.، 1377. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی فنولوژی بلندمازو در طرح جنگل‌داری لوه. مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان گرگان. 31 صفحه.
- Chmura, D.J., Rozkowski, R., 2002. Variability of Beech provenances in spring and Autumn Phenology. Silva Genetica 51: 2-3.
- Court- Picon, M. and Gadbin-Herry, C., 2004. Dendrometry and morphometry of Pinus pinea L. in Lower province: adaptability and variability of provenance. 194: 319-333.
- Gwaze, D.P., Byram, T.D. and Raley, E.M., 1997. Performance of Nuttall Oak (Quercus texana Buckl.) provenances in the Western Gulf Region. USDA forest Service. Research Note SO 165, 2p.
- Ladrach, W.E., 1998. Provenance Research: The concept, Application and Achievement. Forest Genetics and tree breeding. Satish Kumar Jain, for CBS: 16-37.
- Matyas, C., 1993. Modeling climate change effects with provenance test data. TREE PHYSIOLOGY, 14: 797-804.
- Nielsen, C.N. and Jorgensen, F.V., 2003. Phenology and diameter increment in seedlings of European beech (Fagus sylvatica L.) as affected by different soil water contents: Variation between and within provenance. Forest Ecology and Management, 147: 233-249.
- Tarleton, M., 1993. A study of native oak provenance. Bachler project, Department of forestry UCD Belfield Dublin 4. Ireland, 59p.
- Verzino, G., Carrnza, C., Ledesma, M., Joueaui, J. and Dirienzo, J., 2003. Adaptive genetic variation of Prosopis chilensis (Mol) Stuntz, preliminary results from one test-site. Forest ecology and Management. 175: 119-129

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار