بررسی روشهای مختلف احیاء و استقرار زادآوری جنسی در جنگلهای بلوط زاگرس شمالی (مطالعه موردی: منطقه آرمرده شهرستان بانه)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشگاه تهران

2 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشگاه تهران

3 استادیار، گروه جنگلداری، دانشگاه کردستان

چکیده

منطقه مورد مطالعه 14 هکتار از جنگلهای بلوط آرمرده شهرستان بانه واقع در استان کردستان می­باشد. در این جنگل مشکل اصلی عدم وجود زادآوری جنسی می­باشد. در این پژوهش چهار تکنیک مختلف از عملیات احیاء در چهارچوب مدیریت مشارکتی در قالب طرح آزمایشی کاملاً تصادفی با پنج تیمار و 30 تکرار مورد آزمون قرار گرفتند. تکنیک­ها عبارتند از: اعمال حفاظت خارج از تاج­پوشش، حفاظت زیر تاج­پوشش، حفاظت همراه با بذرکاری مستقیم و حفاظت همراه با استفاده از تکنیک پلیت­های جی­فی­7 جنگل­کاری (بسته‌های کاشت). ابتدا 30 قطعه­نمونه 10 آری در منطقه مورد مطالعه به‌صورت تصادفی پیاده شدند و بررسیهای کمی و کیفی در آنها انجام شد. سپس در هریک از این قطعه نمونه­ها پنج ریز­نمونه یک متر­مربعی پیاده شد و راهکارهای احیایی به‌عنوان تیمار در آنها اعمال شد. داده­های آزمون تعداد بذرهای اولیه و ستاده­ها تعداد نهالهای تولید شده و ارتفاع نهالها در هر یک از راهکارها بوده است. نتایج نشان داد که در این جنگل در حالت طبیعی تا اواخر بهار 2 درصد بذرهای ریخته شده به نونهال تبدیل می­شوند. اعمال حفاظت حتی در خارج از تاج­پوشش باعث افزایش کارآیی زادآوری جنسی به میزان یک نونهال در متر­مربع می­شود؛ بنابراین مهمترین عامل محدود کننده زادآوری جنسی چرای دام می­باشد. اگر حفاظت در زیر تاج‌پوشش اعمال شود زادآوری جنسی به‌میزان 9/3 نونهال در متر­مربع افزایش می­یابد. اعمال راهکارهای تجدید­حیات مصنوعی زادآوری جنسی را به‌صورت معنی­داری بیشتر می­کند. در­نهایت راهکار حفاظت و بذرکاری با استفاده از تکنیک جی­فی بهترین راهکار فنی چه از نظر تعداد نونهالهای تولید شده و چه از نظر ارتفاع نونهالها بوده است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of different restoration and regeneration techniques in northern Zagros (Case study: Armardeh oak forest, Baneh)

نویسندگان [English]

  • Manoochehr Namiranian 1
  • Azad Henareh Khalyani 2
  • Ghavamoddin Zahedi Amiri 1
  • Hedayat Ghazanfari 3
1 Associate Prof., Department of Forestry and Forest Economics, Nat. Res. Fac. of Tehran University
2 Graduated M.Sc. of Forestry from Nat. Res. Fac. of Tehran University
3 Assistant Prof., Department of forestry, Kurdistan University
چکیده [English]

 
With covering an area of 14 ha, the investigated site is located in Armardeh Oak forests of Baneh city, Kurdistan province. The main problem of these forests is the lack of regeneration. In this research four different techniques of restoration operations, all of them in the shape of a participatory management approach were tested as randomized complete Design (RCD) with 5 treatment and 30 replications. The techniques are as follows: fencing outside the crown coverage, fencing beneath the crown coverage, fencing along with direct seeding and fencing plus seeding via Jiffy pellet technique. For the quantitative and qualitative measurements, thirty permanent macro plots each 1000 m2, were laid out in the study area randomly. Five microplots, each 1m2, were laid out within the macro plots for the restoration techniques. Inputs of the test were the number of primer seeds and outputs were number of seedlings and their heights. The results showed that only 2% of shed seeds have been converted to seedlings by late spring. Using fencing, even out of crown cover, caused increasing in natural regeneration up to one seedling per m2, Therefore, it seems that the main limiting factor of regeneration is livestock grazing. If fencing exerts beneath crown cover, natural regeneration will increase up to 3.9 seedlings per m2. Applying artificial methods increased regeneration significantly. Conservation with seeding via Jiffy pellet technique showed to be  the best technical method either from number of seedlings or their heights point of view.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • conservation
  • Jiffy pellet
  • livestock grazing
  • northern Zagros
  • Oak
  • sexual regeneration
- شاکری، ز.، مهدوی، ا.، نبوی و محمودی، پ.، 1383. طرح جنگل‌داری سری توه­ره­ش حوزه آرمرده- بانه. گروه جنگل‌داری دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه کردستان، 54 صفحه.
- فتاحی، م. و توکلی، ا.، 1378. روشهای مناسب کاشت بذر بلوط در جنگلهای زاگرس، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، شماره 189، 243 صفحه.
- فتاحی، م.، هاشمی، م.، قصریانی، ف. و دستمالچی، م.، 1376. بررسی روش احیاء جنگلهای بلوط غرب در قطعه با حصار و بدون حصار. مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام کردستان، گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، 24 صفحه.
- معروفی، ح.، ثاقب طالبی، خ.، فتاحی، م. و سوری، م. ح.، 1384. بررسی نیاز رویشگاهی و برخی از خصوصیات کمی گونه وی­ول (Quercus libani Oliv.) در استان کردستان، تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، (4)13: 445-417.
- معروفی، ح.، فتاحی، م. و قصریانی، ف.، 1378. بررسی عمق کاشت بذور گونه‌های مختلف بلوط. وزارت جهاد کشاورزی، مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام کردستان، گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، 27 صفحه.
- Ghazanfari, H., Namiranian, M., Sobhani, H. and Marvi Mohajer, R., 2004. Traditional forest management and its application to encourage public participation for sustainable forest management in the northern Zagros mountains of Kurdistan province, Iran. Scandinavian journal of forest research, 19(4): 65-71.  
- Larsen, S., 1991a. PrivateForest Management for Oak Regeneration. MN Extension Service of the University of Minnesota, MN 55108(612): 624-636.
- Larsen, S., 1991b. Regeneration and Management of Minnesota's Oak Forests. MN Extension Service of the University of Minnesota, MN 55108(612): 637-650.
- Levitt, J., 1980. Responses of plants to environmental stress, Vol. 2, Water, Radiation, Salt and Other Stresses, Academic Press, New York. 116 p.
- Sluder, E. R., 1965. Direct seeding scarlet oak in the North Carolina mountains. Research Note SE-41. Asheville, NC: Southeastern Forest Experiment Station, 2 p.
- Springer, J.D., Waltz, A.E.M., Fule, P. Z., Moore, M.M. and Covington, W. W.  2001. Seeding versus natural regeneration: a comparison of vegetation change following thinning and burning in ponderosa pine. USDAForest Service Proceedings RMRS-P-22: 67-73.
- Tuley, G., 1985. The growth of young trees in shelters. Journal of forestry, 58(2): 181-195.
- Visser, N. and Botha, J. C., 2004. The restoration of denuded natural grazing areas in the Nama Karoo of South Africa: an evaluation of different techniques. Department of Agriculture, Western Cape, Private Bag X1, Elsenburg, 76 07, South Africa, 230 p.